Το μείζον πρόβλημα, τούτη ακριβώς την ώρα, για την Ευρώπη είναι το προσφυγικό. Επονται το ανοιχτό θέμα του δημοψηφίσματος και της παραμονής της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, καθώς βεβαίως και το συνεχώς αυτοτροφοδοτούμενο (επώδυνο και πολύ επικίνδυνο πλέον) ελληνικό ζήτημα. Μεταρρυθμίσεις, ιδιωτικοποιήσεις, μείωση κρατικών δαπανών κ.λπ. Σε αυτή τη Σύνοδο Κορυφής, που ξεκίνησε την Πέμπτη, συζητήθηκαν και τα τρία καυτά θέματα της ευρωπαϊκής ατζέντας, με επίκεντρο και προτεραιότητα το πιο πιεστικό και απρόβλεπτο, το μεταναστευτικό – προσφυγικό. Διότι, το πρόβλημα αυτό, το οποίο θα ήταν υπό άλλες συνθήκες απολύτως διαχειρίσιμο, σήμερα μπορεί να δημιουργήσει στην Ευρώπη συνθήκες ντόμινο. Η μία αρνητική εξέλιξη να προκαλεί και να διαδέχεται την άλλη κ.ο.κ. Οπως, όμως, μπορεί να συμβεί ενδεχομένως και με μία αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε., θα υπάρξουν αναμφίβολα αλυσιδωτές συνέπειες που θα επιδεινώσουν την ευρωπαϊκή πορεία.
Στο μέτωπο της Βρετανίας, ωστόσο, η αίσθηση είναι ότι μπορεί κάτι να γίνει, οι αντιφάσεις και τα ερωτήματα όμως παραμένουν ακόμη μεγάλα (τουλάχιστον έτσι εξελίσσονταν τα πράγματα μέχρι το βράδυ της Παρασκευής). Η πρόθεση φαίνεται ότι δεν είναι να σπάσει το σχοινί, γιατί αυτό δεν συμφέρει κανέναν. Ο Κάμερον δεν έχει κλείσει μία συμφωνία, για να γυρίσει πίσω και να ετοιμάσει το δημοψήφισμα για την παραμονή. Δεν είναι εύκολο, αλλά θα μπορούσε να πει κανείς «όχι ακόμη». Ο δρόμος πάντως το πιθανότερο είναι να ανοίξει… Τα προβλήματα της Ευρώπης αυξάνονται και όσο δεν θα υπάρχει ένα ισχυρό υπερεθνικό κέντρο πολιτικών αποφάσεων η κατάσταση θα γίνεται απειλητική για το ίδιο το μέλλον της Ευρώπης ως ενιαίας κατά κάποιο τρόπο δύναμης, άρα και υπολογίσιμης! Η Ευρώπη, συνεπώς, για να μείνουμε σε αυτό το επίσης κρίσιμο θέμα της Βρετανίας, επιθυμεί το ταχύτερο δυνατό να κλείσει την πληγή.
Εάν τακτοποιήσει μία συμφωνία με τον Κάμερον, θα μπορεί η Ευρώπη, αλλά και η Αγκελα Μέρκελ προσωπικά, να προχωρήσουν πολύ πιο εύκολα στα υπόλοιπα, στο προσφυγικό πρωτίστως. Η Γερμανίδα καγκελάριος επιδιώκει να συγκεντρώσει όλες της τις προσπάθειες στο προσφυγικό, από αυτό δείχνουν τα πράγματα ότι κινδυνεύει η ίδια πολιτικά. Και αυτό πράγματι είναι η μεγαλύτερη πρόκληση και για την Ευρώπη, για την ευρωπαϊκή ιδέα και ότι εν πολλοίς κατακτήσαμε τις τελευταίες δεκαετίες ως ανοιχτές κοινωνίες και κοινωνίες προόδου. Το μεταναστευτικό-προσφυγικό, άλλωστε, διογκώνει και επιταχύνει το αντιευρωπαϊκό κύμα, την περίοδο αυτή μάλιστα πολύ περισσότερο από την οικονομική κρίση. Ιδίως στις χώρες του Βορρά. Οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις αισθάνονται τριγμούς, ο εθνικισμός, ο λαϊκισμός και ο ρατσισμός κερδίζουν έδαφος.
Στην Ευρώπη, κοντολογίς, η εικόνα σήμερα είναι πολύπλοκη και, ως εκ τούτου, κάτω από τις τρομακτικές συνθήκες που δημιουργούν οι δύο μεγάλες κρίσεις (μεταναστευτικό και οικονομικό), συν την επιβράδυνση της διεθνούς οικονομίας και τους πολέμους που συνεχίζονται, το μείγμα που δημιουργείται γίνεται εκρηκτικό. Η πολιτική αδράνεια και η έλλειψη υπερεθνικών αποφάσεων απειλεί και επιδεινώνει την οικονομία. Και από την άλλη, η οικονομική καχεξία και η έλλειψη προοπτικής ανάπτυξης υπονομεύουν την πολιτική σταθερότητα και επιτείνουν την αδυναμία πολιτικών λύσεων. Η Ευρώπη αναζητεί μία διέξοδο, ένα μέλλον επιβίωσης…