Με το όπλο παρά πόδα παρακολουθεί η ΕΚΤ την κατάσταση που διαμορφώνεται στην Ευρωζώνη στον απόηχο του Brexit, δηλώνοντας διά στόματος του Πέτερ Πρατ, επικεφαλής οικονομολόγου της, ότι η κεντρική τράπεζα μπορεί να χρησιμοποιήσει τον ισολογισμό της σε περιόδους κρίσης. Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων ανά τον κόσμο υποχωρούσαν χθες σε επίπεδο ρεκόρ, καθώς πολλοί επενδυτές στοιχημάτιζαν ότι θα ακολουθήσει νέος γύρος χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής από τις μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου. Χθες το πρωί σε ρεπορτάζ του Reuters, πηγές της ΕΚΤ διέψευδαν την πληροφορία που είχε δημοσιεύσει το απόγευμα της Πέμπτης το Bloomberg ότι η κεντρική τράπεζα εξετάζει το ενδεχόμενο να χαλαρώσει τους όρους της ποσοτικής χαλάρωσης (QE). Σύμφωνα με το Bloomberg, η ΕΚΤ στην προσπάθειά της να αυξήσει τη ρευστότητα μετά το Brexit, αλλά και λόγω της σχετικής έλλειψης κρατικών ομολόγων μεγάλων οικονομιών που θα μπορούσε να αγοράσει, εξετάζει το ενδεχόμενο να εγκαταλείψει την πολιτική να αγοράζει ομόλογα με βάση το μέγεθος κάθε οικονομίας της Ευρωζώνης.
Η ΕΚΤ φέρεται να εξετάζει το ενδεχόμενο να αγοράζει κρατικά ομόλογα με βάση το ύψος του δημόσιου χρέους κάθε κράτους-μέλους, ενδεχόμενο που θα ευνοούσε χώρες όπως οι Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Ιρλανδία, Πορτογαλία. Ωστόσο, σύμφωνα με το Reuters, τα πολιτικά εμπόδια για μια τέτοιου είδους σημαντική αλλαγή είναι μεγάλα, κυρίως από την πλευρά της Γερμανίας. Αντιθέτως, υπάρχουν αρκετά άλλα βήματα που θα μπορούσαν να προηγηθούν. Ο κ. Πέτερ Πρατ δήλωσε ότι η ΕΚΤ έχει αποδείξει ότι μπορεί να αντιδρά πολύ γρήγορα σε περιόδους κρίσης και ότι μπορεί να χρησιμοποιήσει τον ισολογισμό της. Η δήλωση αυτή παραπέμπει στο ενδεχόμενο παράτασης του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης πέρα από τον Μάρτιο του 2017 ή και στην αύξηση των μηνιαίων αγορών ομολόγων από το επίπεδο των 80 δισ. που είναι σήμερα.
Αλλαγές κανόνων
«Οπως και στο παρελθόν, θα αλλάξουμε τους κανόνες αν είναι απαραίτητο, αλλά δεν βρίσκεται στην ατζέντα προς το παρόν», δήλωσε κεντρικός τραπεζίτης στο Reuters υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας.
«Θα περίμενα ότι τέτοιες αλλαγές θα ήταν αρκετά τεχνικής φύσης. Το ποσοστό συμμετοχής στο κεφάλαιο (της ΕΚΤ) θα ήταν πολιτικής φύσης», εξηγεί ο ανώνυμος κεντρικός τραπεζίτης. Μέχρι σήμερα οι αγορές κρατικών ομολόγων κάθε χώρας γίνονται ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής της στο κεφάλαιο της ΕΚΤ, ποσοστό που με τη σειρά του εξαρτάται από το μέγεθος κάθε οικονομίας κράτους-μέλους.
Στην περίπτωση που υπάρξει έλλειψη περιουσιακών τίτλων προς αγορά από την ΕΚΤ, η κεντρική τράπεζα θα μπορούσε να αλλάξει τον κανόνα σύμφωνα με τον οποίον δεν αγοράζει κρατικά ομόλογα με απόδοση χαμηλότερη από το επιτόκιο δανεισμού προς τράπεζες, το οποίο είναι σήμερα -0,4%. Ενα δεύτερο ενδεχόμενο θα ήταν να αγοράζει πάνω από το 33% κάθε έκδοσης ομολόγων ή πάνω από το 25% κάθε έκδοσης ομολόγων που έχουν ρήτρα συλλογικής δράσης (CAC). Ωστόσο και αυτό θα αποτελούσε πολύ σημαντική αλλαγή, «δεδομένου ότι η ΕΚΤ δεν θα ήθελα να βρεθεί στη θέση να μπορεί να μπλοκάρει μια ενδεχόμενη αναδιάρθρωση χρέους». Αν όμως κατέχει αρκετά μεγάλο ποσοστό μιας έκδοσης ομολόγων, είναι αναγκασμένη να μπλοκάρει την αναδιάρθρωση χρέους ώστε να μη δεχτούν «κούρεμα» τα ομόλογα που κατέχει.