Κυριολεκτικά σκηνές κατάρρευσης μιας χώρας που μόλις πριν από τέσσερις δεκαετίες συγκαταλεγόταν στις 20 πλουσιότερες του κόσμου γνωρίζει η Βενεζουέλα. Με την αποχώρηση της τράπεζας Citigroup αλλά και τις επιχειρήσεις να κλείνουν η μία μετά την άλλη, η Βενεζουέλα σκιαγραφεί πλήρως τους κινδύνους μιας οικονομίας στηριζόμενης αποκλειστικά και μόνον σε μια πλουτοπαραγωγική πηγή της: το πετρέλαιο. Η κατάρρευση των τιμών του «μαύρου χρυσού» έχει ουσιαστικά μηδενίσει τα έσοδα της πετρελαιοπαραγωγού χώρας, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζονται οι ελλείψεις βασικών αγαθών. Ετσι το κράτος αναλαμβάνει πλέον να προμηθεύσει τα φτωχότερα τμήματα του πληθυσμού με τα αναγκαία για την επιβίωση.
Τη χαριστική βολή στις προσπάθειες της κυβέρνησης Μαδούρο να διατηρήσει στοιχειωδώς τις συναλλαγές της χώρας, δίνει πλέον η τράπεζα Citigroup που ανακοίνωσε μέσα στην εβδομάδα ότι κλείνει τη θυγατρική της στη Βενεζουέλα. Η κυβέρνηση όμως, η οποία την τελευταία δεκαετία έχει επιβάλει αυστηρότατους ελέγχους στις κινήσεις κεφαλαίου, βασίζεται στην τράπεζα αυτή για τις συναλλαγές της σε ξένο νόμισμα. Επιχειρώντας ενδεχομένως να προλάβει τυχόν επικρίσεις από την κυβέρνηση, η τράπεζα που έχει παρουσία 99 ετών στη Βενεζουέλα έσπευσε να τονίσει πως η απόφασή της δεν είναι πολιτικής φύσης, καθώς φέτος έχει κλείσει αντίστοιχες θυγατρικές της και σε άλλες χώρες, στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσής της.
Εχει, άλλωστε, ήδη κλείσει ορισμένους λογαριασμούς πιστωτικών καρτών από το περασμένο έτος και σύμφωνα με τον εκπρόσωπό της, προτίθεται να επικεντρωθεί σε άλλες περιοχές στις «οποίες έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα». Δήλωσε μάλιστα πρόθυμη να εξυπηρετήσει τους πελάτες της, βοηθώντας τους να μεταφέρουν τους λογαριασμούς τους σε άλλες τράπεζες. Η απόφαση της Citigroup συνέπεσε πλήρως με την ανακοίνωση της βιομηχανίας Kimberly-Clark, που παράγει προϊόντα υγιεινής όπως τα είδη Kleenex, ότι κλείνει τη μονάδα παραγωγής της στη Βενεζουέλα. Μολονότι η εταιρεία επικαλέστηκε έλλειψη πρώτων υλών, την είδηση ανακοίνωσε ο ίδιος ο πρόεδρος της χώρας, Νίκολας Μαδούρο, προσάπτοντας στην εταιρεία ότι «κατά παράβασιν των νόμων του κράτους απέλυσε τους σχεδόν 1.000 εργάτες της, έκλεισε την πόρτα και εγκατέλειψε τη χώρα».
Η διακοπή της παραγωγής της θα αυξήσει περαιτέρω τις ελλείψεις βασικών αγαθών, που έχουν πολλαπλασιασθεί τα τελευταία χρόνια μετά την απόφαση της κυβέρνησης να επιβάλει ανώτατα όρια στις τιμές πολλών βασικών καταναλωτικών προϊόντων, που συχνά τις οδηγούσαν σε επίπεδα κάτω από το κόστος παραγωγής. Εχει, άλλωστε, προηγηθεί ανάλογη εξέλιξη με την εταιρεία Clorox Co. που επίσης παρήγαγε καταναλωτικά είδη πρώτης ανάγκης και έκλεισε τη μονάδα παραγωγής της στη χώρα προ δύο ετών.
Τρόφιμα με το δελτίο
Συνήθης εικόνα στα καταστήματα της χώρας είναι πλέον οι ουρές των απελπισμένων καταναλωτών που αναζητούν βασικά προϊόντα, από χαρτί υγείας μέχρι ρύζι. Την ίδια στιγμή, οι βιομηχανίες σημειώνουν τεράστιες ζημίες εξαιτίας των ανώτατων ορίων στις τιμές, ενώ τα ίδια προϊόντα πωλούνται στη μαύρη αγορά σε τιμές πολλαπλάσιες εκείνων που είχαν πριν από την κλιμάκωση της κρίσης. Γι’ αυτό και τα τελευταία 20 χρόνια ο ιδιωτικός τομέας στη Βενεζουέλα αποδεκατίστηκε μετά την κατάρρευση περίπου 1.000 εταιρειών και μεγάλων εταιρειών εμπορίας γης.
Το αποτέλεσμα είναι πως η κυβέρνηση αναγκάζεται να διανείμει βασικά είδη και προπαντός τρόφιμα, σε μια ύστατη προσπάθεια να διασφαλίσει την επιβίωση αλλά και την εμπιστοσύνη των φτωχότερων στρωμάτων του πληθυσμού. Ετσι, ενώ η αντιπολίτευση στη χώρα εξακολουθεί να συγκεντρώνει υπογραφές με σκοπό την αποπομπή του προέδρου, φορτηγά με τρόφιμα περιδιαβαίνουν τη χώρα και τη διανομή τους επιτηρεί ο στρατός.
Πρόβλημα επιβίωσης
Την περασμένη εβδομάδα η Βενεζουέλα άνοιξε τα σύνορά της με την Κολομβία μόλις 12 ώρες. Στη διάρκεια αυτών των 12 ωρών, 35.000 άνθρωποι έσπευσαν να περάσουν στη γειτονική χώρα για να αγοράσουν φάρμακα αλλά και τρόφιμα. Η χώρα γνωρίζει κυριολεκτικά την πείνα, καθώς από τις σχετικές έρευνες προκύπτει ότι οι πολίτες της κυριολεκτικά δεν έχουν επάρκεια τροφής. Ερευνα που διεξήγαγε η αντιπολίτευση τον περασμένο μήνα αναφέρει ότι το 1/3 των τελειόφοιτων μέσης εκπαίδευσης τρέφεται ανεπαρκώς, καθώς οι άνθρωποι αυτοί δηλώνουν ότι τρώνε μία ή δύο φορές την ημέρα, ενώ οι μισοί από τους ερωτηθέντες ανέφεραν ότι κοιμούνται νηστικοί τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα. Οπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, δεν έχει ακόμη καταστεί σαφές αν η χώρα αντιμετωπίζει πρόβλημα διανομής των αγαθών ή ολοκληρωτικής έλλειψής τους. Είναι, ωστόσο, γεγονός ότι η Βενεζουέλα εισάγει το 1/3 του συνόλου των αγαθών που καταναλώνει ή παρασκευάζει και συναρμολογεί τα τελικά αγαθά από είδη που έχουν εισαχθεί.