Μετά την αποτυχία της Monte dei Paschi να ανακεφαλαιοποιηθεί από τις αγορές, η ιταλική κυβέρνηση αναμένεται να παρέμβει σήμερα, προκειμένου να στηρίξει την τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας και να αποτρέψει την εξάπλωση της κρίσης και σε άλλες ιταλικές τράπεζες. Η Ρώμη βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν πολιτικό εφιάλτη, δεδομένου ότι, σύμφωνα με τους νέους κανόνες της Ε.Ε., οι μέτοχοι και οι ομολογιούχοι μιας τράπεζας που διασώζεται από το κράτος θα πρέπει να καλύψουν μέρος του κόστους διάσωσης.
Η νέα κυβέρνηση του κ. Πάολο Τζεντιλόνι έχει λάβει την έγκριση της Βουλής και της Γερουσίας για να δανειστεί 20 δισ. ευρώ για τη διάσωση της Monte dei Paschi και πιθανότατα ορισμένων μικρότερων ιταλικών τραπεζών που δεν μπορούν να αντλήσουν κεφάλαια από τις αγορές. Η Ρώμη είναι αντιμέτωπη με δύο πολύ σημαντικά προβλήματα. Πρώτον, να κερδίσει την υποστήριξη των Βρυξελλών, ώστε να περιορίσει το πλήγμα που θα υποστούν χιλιάδες μικροεπενδυτές της Monte dei Paschi και πιθανώς άλλων τραπεζών που αντιμετωπίζουν προβλήματα με την ανακεφαλαιοποίησή τους, όπως οι Banca Carige, Veneto Banca και Banca Popolare di Vicenza. Δεύτερον, να διασφαλίσει ότι η διάσωση της Monte dei Paschi και το «κούρεμα» των μετόχων και ομολογιούχων της θα σταθεροποιήσει τον ιταλικό τραπεζικό τομέα και δεν θα οδηγήσει σε φυγή επενδυτών και καταθετών.
Τρία σενάρια
Η Ρώμη επεξεργάζεται τουλάχιστον τρία σενάρια για να αποφύγει να πλήξει τους περίπου 40.000 μικροεπενδυτές που κατέχουν ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης της Monte dei Paschi. Ωστόσο η ιταλική κυβέρνηση θα πρέπει να αποσπάσει την έγκριση της Κομισιόν και της ΕΚΤ, ενώ το Βερολίνο επιμένει πως θα πρέπει να εφαρμοστεί σε κάθε περίπτωση ο νέος κανόνας, σύμφωνα με τον οποίο θα πρέπει να «κουρεύονται» οι πιστωτές μιας τράπεζας που δέχεται κρατική βοήθεια. Κατά την ιταλική εφημερίδα La Repubblica, πρώτη επιλογή της Ρώμης είναι να αγοράσει όλα τα ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης της Monte dei Paschi, ονομαστικής αξίας 2,1 δισ. ευρώ, και να τα μετατρέψει σε μετοχές αναλαμβάνοντας η κυβέρνηση τις ζημίες. Είναι πιθανό πως αυτή η λύση θα προσκρούσει στη διαφωνία Βρυξελλών και Φρανκφούρτης. Δεύτερη επιλογή είναι η ιταλική κυβέρνηση να «κουρέψει» τους κατόχους των ομολόγων και να τους δώσει την επιλογή να ζητήσουν αποζημίωση, με το σκεπτικό ότι είχαν εξαπατηθεί από την τράπεζα που τους είχε πείσει να μετατρέψουν τις καταθέσεις τους σε ομόλογα, χωρίς να τους εξηγήσει το ρίσκο που αναλάμβαναν. Τρίτη επιλογή της ιταλικής κυβέρνησης είναι να αποζημιώσει μόνο τους ομολογιούχους που δεν έχουν μεγάλη περιουσία. Σε κάθε περίπτωση το «κούρεμα» μικροεπενδυτών θα πλήξει τη δημοτικότητα της κεντροαριστερής ιταλικής κυβέρνησης και θα ενισχύσει τα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα, τη στιγμή που είναι πολύ πιθανή η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες στα τέλη της άνοιξης.
Εξίσου σημαντικό στοιχείο είναι η διάσωση της Monte dei Paschi να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη επενδυτών και καταθετών προς τις ιταλικές τράπεζες. Αρκετές φορές στη διάρκεια του 2016 ο Ιταλός κεντρικός τραπεζίτης Ιγκνάσιο Βίσκο είχε χαρακτηρίσει την ευρωπαϊκή οδηγία περί υποχρεωτικής συμμετοχής των πιστωτών τραπεζών σε τραπεζικές διασώσεις ως «σοβαρή πηγή αστάθειας» για τις ιταλικές τράπεζες. «Το σχέδιο είναι έτοιμο. Θα βασιστούμε στην αρχή μοιράσματος του βάρους, όμως θα προσπαθήσουμε να περιορίσουμε, όσο είναι δυνατόν, τη ζημία που θα υποστούν οι αποταμιευτές», αναφέρει υψηλόβαθμος Ιταλός αξιωματούχος. «Είναι σημαντικό να αποζημιωθούν κανονικά οι μικροεπενδυτές, διότι, αν δεν το κάνουν, θα αυξηθεί η οργή του κόσμου προς το πολιτικό κατεστημένο της χώρας και, επίσης, θα υπάρξει κίνδυνος φυγής καταθέσεων από όλες τις τράπεζες», αναφέρει αναλυτής της Aberdeen Asset Management σε σημείωμα προς τους πελάτες της εταιρείας. Από την άλλη πλευρά, η ολοκλήρωση του πολύμηνου δράματος της Monte dei Paschi θα έπρεπε να ικανοποιήσει τις αγορές, σύμφωνα με τον κ. Λορέντσο Γκοντόνιο, ιδρυτή και επικεφαλής οικονομολόγο της LC Macro Advisors.