Το 2016 ήταν από πολλές απόψεις μια δύσκολη χρονιά, ωστόσο η οικονομία της Ευρωζώνης αποδείχτηκε ανθεκτική χάρη και στη συμβολή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, και το 2017 αρχίζει με την οικονομία να βρίσκεται στην καλύτερη φάση της από την αρχή της κρίσης, είπε ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Βίτορ Κονστάνσιο, παρουσιάζοντας την ετήσια έκθεση για το 2016.
Ωστόσο και σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι, τόνισε ο κ. Κονστάνσιο παρουσιάζοντας την έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η πολιτική αβεβαιότητα που παρατηρείται σε πολλές χώρες υπονομεύει τις προσπάθειες για μεταρρύθμιση, ενώ το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένει «αγκάθι» στα πλευρά της Ευρωζώνης. Οι τράπεζες θα πρέπει να εκσυγχρονίσουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο και να προσαρμοστούν στο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων δανεισμού και χαμηλής ονομαστικής ανάπτυξης. Αναλύοντας τις ενέργειες που είχε κάνει η ΕΚΤ το 2016, ο κ. Κονστάνσιο τόνισε ότι πλέον δεν υφίσταται η απειλή του αποπληθωρισμού, ωστόσο πρόσθεσε πως η κεντρική τράπεζα θα πρέπει να εξακολουθήσει να εφαρμόζει χαλαρή νομισματική τουλάχιστον έως τα τέλη του 2017. Ο λόγος είναι πως οι μισθοί, δηλαδή ο βασικός παράγοντας που διαμορφώνει τον δομικό πληθωρισμό, δεν αυξάνονται όσο θα έπρεπε, σύμφωνα με την ανάκαμψη της οικονομίας και τον περιορισμό του χάσματος μεταξύ της δυνητικής και της πραγματικής παραγωγής. Ισως η μεγαλύτερη επιτυχία της ΕΚΤ το 2016 να ήταν η συνέχιση και μάλιστα η ενίσχυση της πιστωτικής επέκτασης που είχε αρχίσει το 2015 έπειτα από χρόνια πιστωτικής συρρίκνωσης (βλέπε γράφημα). Παράλληλα, μειώθηκε σημαντικά το κόστος δανεισμού για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και κυρίως για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, κατά 40 μονάδες βάσης από τον Μάρτιο του 2016 και κατά 180 μονάδες βάσης από τον Μάιο του 2014, είπε ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ.
Η ΕΚΤ εντοπίζει τέσσερις βασικές απειλές για το επόμενο διάστημα. Πρώτον, το ενδεχόμενο να αυξηθούν παγκοσμίως τα ασφάλιστρα κινδύνου εξαιτίας της πολιτικής αβεβαιότητας. Δεύτερον, να υπάρξει φαύλος κύκλος μεταξύ της χαμηλής κερδοφορίας των τραπεζών, εν μέσω περιβάλλοντος χαμηλών επιτοκίων δανεισμού, και της χαμηλής ονομαστικής ανάπτυξης. Τρίτον, η πολιτική αβεβαιότητα να υπονομεύσει τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες, «με τις ανησυχίες περί βιωσιμότητας χρέους να επανέρχονται τόσο για κράτη όσο και για τον ιδιωτικό τομέα σε ορισμένες χώρες». Τέταρτον, αυξάνεται ο κίνδυνος της ρευστότητας στον ταχέως αναπτυσσόμενο τομέα των επενδυτικών κεφαλαίων και η πιθανή επέκταση του προβλήματος στο ευρύτερο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ειδικά οι τράπεζες θα πρέπει να εκσυγχρονίσουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο και να προχωρήσουν σε διασυνοριακές συγχωνεύσεις και σε εξαγορές, όπου μπορεί να υπάρξουν κέρδη στην αποδοτικότητα. Παράλληλα θα πρέπει να μειωθεί ο όγκος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ενώ θα πρέπει να εναρμονιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο το πλαίσιο για τις εταιρείες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων. Ο κ. Κονστάνσιο τόνισε πως είναι κρίσιμης σημασίας να ολοκληρωθεί η τραπεζική ένωση με τη δημιουργία συστήματος ασφάλισης καταθέσεων.
Ο παράγων Brexit
Η ΕΚΤ προειδοποίησε χθες τις πολυεθνικές τράπεζες που με έδρα το Λονδίνο έχουν πρόσβαση στην ευρωπαϊκή κοινή αγορά πως θα πρέπει να καταθέσουν αίτηση για λήψη νέας άδειας λειτουργίας το συντομότερο δυνατόν. Η κεντρική τράπεζα έχει στείλει το μήνυμα πως δεν θα δώσει άδεια λειτουργίας σε τράπεζες που απλώς θα ανοίξουν ένα γραφείο στην Ευρωζώνη. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές που εξέδωσε χθες, προβλέπει πως θα απαιτηθούν τουλάχιστον έξι μήνες για την έκδοση των αδειών. Προβλέπεται πως τουλάχιστον 40 πολυεθνικές τράπεζες που έχουν σήμερα την ευρωπαϊκή έδρα τους στο Λονδίνο θα μεταφερθούν σε χώρες της Ευρωζώνης, προκειμένου να διασφαλίσουν τη μελλοντική πρόσβασή τους στην κοινή αγορά των 440 εκατ. καταναλωτών.