Οι εμπειρίες που προσφέρει η ζωή δίνουν απόδοση της επένδυσης που είναι ανυπολόγιστης αξίας. Κάθε φορά. Οπότε, γιατί δυσκολευόμαστε τόσο πολύ να ξοδέψουμε χρήματα; Για εμένα ο λόγος είναι πως πολλές φορές οι εμπειρίες που έχω απαιτούν υπερβολικά «έξοδα», σε χρήματα, σε χρόνο, σε ενέργεια. Να σας δώσω ένα παράδειγμα. Η σύζυγός μου κι εγώ είχαμε την ευκαιρία να πάμε ένα ολιγοήμερο ταξίδι για διακοπές με καγιάκ στη θάλασσα χωρίς τα παιδιά μας. Το ταξίδι που σχεδιάζαμε ήταν σε ένα από τα ωραιότερα μέρη του κόσμου. Θα ήταν η πρώτη φορά σε έξι μήνες που θα είχαμε την ευκαιρία να κάνουμε κάτι χωρίς τα παιδιά μας. Καλό δεν ακούγεται; Ομως μετά άρχισα να υπολογίζω τα έξοδα. Η ενοικίαση του καγιάκ θα κόστιζε 250 δολάρια και το φαγητό μερικές εκατοντάδες ακόμη. Και το πανδοχείο όπου σχεδιάζαμε να μείνουμε δεν ήταν φθηνό. Πολύ γρήγορα το ανυπολόγιστης αξίας ταξίδι μας είχε αποκτήσει τιμή γύρω στα χίλια δολάρια. Για τρεις ημέρες; Με τίποτα! Πέρασα μερικές ημέρες αναλογιζόμενος (δηλαδή ανησυχώντας) το έξοδο. Ηταν υπεύθυνη απόφαση; Είχαμε τα χρήματα; Αν επενδύαμε τα χίλια δολάρια για 20 χρόνια και είχαμε απόδοση 7,5% το ποσό θα γινόταν 4.200 δολάρια. Τελικά αποφασίσαμε να πάμε το ταξίδι. Και, όπως ήταν εύκολο να προβλέψει κανείς, ύστερα από μόλις επτά λεπτά στη θάλασσα την πρώτη ημέρα του ταξιδιού σκέφτηκα: «Χίλια δολάρια; Γι’ αυτό; Ανυπολόγιστη αξία». Κάθε φορά που προσπαθώ να κάνω τέτοιου είδους υπολογισμούς, συναντάω το ίδιο πρόβλημα. Η αξία των εμπειριών είναι ανυπολόγιστη. Δεν μπορεί να μετρηθεί. Δεν έχει τιμή. Οσο και αν προσπαθώ, δεν μπορώ να υπολογίσω την αξία των εμπειριών στο κομπιουτεράκι μου. Αν δεν διαθέτετε τα χρήματα ή αν δεν είστε σίγουροι πως θα μπορέσετε να εξοφλήσετε γρήγορα το δάνειο που θα πάρετε ώστε να αποκτήσετε εμπειρίες, τότε η απόφαση ίσως να είναι πιο εύκολη. Η λύση αυτής της εξίσωσης είναι πιθανότατα αυτή: Οχι. Αν ισχύει αυτό, τότε συμπάσχω μαζί σας διότι και εγώ βρισκόμουν σε παρόμοια θέση επί χρόνια. Τη στιγμή όμως που βρέθηκα με το καγιάκ στα κρυστάλλινα νερά, το μόνο που μπορούσα να σκεφτώ ήταν πόσο ευτυχισμένοι ήμασταν εγώ και η σύζυγός μου καθώς απολαμβάναμε μαζί αυτή την εμπειρία. Οπότε ρωτήσετε με τώρα, άξιζε; Η λύση σε αυτήν τη δύσκολη εξίσωση είναι: Ξοδέψτε τα χρήματα! Υπάρχει κάτι που θέλετε να κάνετε μαζί με κάποιον που αγαπάτε, και τα χρήματα που απαιτούνται ώστε να το πληρώσετε, και ο μοναδικός λόγος που δεν το κάνετε είναι πως σας βαραίνει αυτό το βασανιστικό συναίσθημα ότι θα έπρεπε να αποταμιεύετε για κάποιον ασαφή στόχο πέρα από τους βασικούς στόχους που έχετε ήδη σκεφτεί; Ξοδέψτε! Μετά, ξανακάντε το. Και πάλι. Και την επόμενη φορά; Ξοδέψτε!
Αν νομίζετε πως προσπαθώ να βάλω αυτό το μήνυμα στο κεφάλι σας, ορθώς το νομίζετε. Στο κάτω κάτω, για τι άλλο είναι τα χρήματα; Εντάξει, για όταν αρρωστήσετε, για όταν γεράσετε, για τη στιγμή που θα χρειαστούν οικονομική βοήθεια τα παιδιά σας. Το γνωρίζω. Για ένα εκατομμύριο σημαντικούς λόγους.
Ομως, ήδη κάθε «πραγματικός» οικονομικός σύμβουλος και κάθε δίκτυο «οικονομικής πορνογραφίας» στον κόσμο σάς λένε να αποταμιεύετε. Εντούτοις, δείτε το θέμα σαν να είναι η μία πλευρά του νομίσματος: Αποταμιεύστε για το μέλλον. Βρίσκομαι εδώ ώστε να σας πως να μη λησμονείτε και την άλλη πλευρά του νομίσματος: Ξοδέψτε για το μέλλον. Γιατί στο απώτερο μέλλον δεν είναι μόνο τα χρήματα αυτό που θα χρειαστείτε. Θα χρειαστείτε επίσης τις ανυπολόγιστης αξίας αναμνήσεις και εμπειρίες που θα σας θυμίζουν την υπέροχη ζωή που ζήσατε. Μπορώ να σας υποσχεθώ αυτό: Αν βρεθείτε μια ημέρα να αναλογίζεστε τη ζωή σας και ανακαλύψετε πως δεν έχετε τέτοιες ανυπολόγιστης αξίας αναμνήσεις, τότε θα βρεθείτε σε πολύ δύσκολη θέση.
* Ο Carl Richards είναι οικονομικός σύμβουλος και έχει συγγράψει τα βιβλία «The Behavior Gap» και «The One-Page Financial Plan».