Σε δυσχερή θέση έχουν περιέλθει πολλές τουρκικές επιχειρήσεις μετά τη ραγδαία υποτίμηση της λίρας, διότι τα προηγούμενα χρόνια εκμεταλλεύτηκαν τα χαμηλά επιτόκια και δανείστηκαν σε ξένο νόμισμα. Η κατάρρευση της τουρκικής λίρας καθιστά τώρα εξαιρετικά δύσκολη την αποπληρωμή των χρεών τους που αυξάνονται διαρκώς τους τελευταίους μήνες. Την ίδια στιγμή, η κατάσταση είναι διαφορετική για τις ξένες επιχειρήσεις που έχουν επεκταθεί στην Τουρκία. Ορισμένες επωφελούνται από τη μείωση του κόστους της παραγωγής.
Ανάμεσα στις τουρκικές επιχειρήσεις που βαρύνονται με μεγάλα χρέη σε ξένο νόμισμα συγκαταλέγονται κατασκευαστικές, κτηματομεσιτικές και ενεργειακές. Μαζί τους πλήττονται, όμως, και οι τράπεζες που τις χρηματοδότησαν. Στο σύνολό τους οι τουρκικές βιομηχανίες βαρύνονται με το αυξημένο κόστος της ενέργειας. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Τουρκίας, 2.300 τουρκικές επιχειρήσεις βαρύνονται με το 85% των δανείων που έχουν εκδοθεί σε ξένο νόμισμα για τουρκικούς φορείς και τα οποία ανέρχονται σε 293 δισ. δολάρια.
Ο οίκος Fitch επισημαίνει ότι έχουν μεγάλη έκθεση σε δάνεια σε ξένο νόμισμα επιχειρήσεις λιανικής και μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι που δεν εξάγουν μεγάλο όγκο προϊόντων τους. Προειδοποιεί ότι η μεγάλη υποτίμηση της τουρκικής λίρας όχι μόνον θα επιβαρύνει δυσανάλογα όσες επιχειρήσεις έχουν μεγάλα δάνεια, αλλά και θα ασκήσει μεγάλες πιέσεις στον τραπεζικό τομέα της χώρας. Εξάλλου, τη Δευτέρα η αύξηση του κόστους της ενέργειας ανάγκασε έξι τουρκικές μονάδες παραγωγής ενέργειας να διακόψουν τη λειτουργία τους. Οπως επισημαίνουν αναλυτές της αγοράς ενέργειας, που μίλησαν στους Financial Times, σήμερα που η τιμή του Brent είναι 70 δολάρια το βαρέλι για την Τουρκία, το κόστος της ενέργειας είναι τριπλάσιο από εκείνο που κατέβαλλε πριν από 10 χρόνια, όταν η τιμή του Brent ήταν 150 δολάρια το βαρέλι.
Παράλληλα, μεγάλες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις έχουν εκτεταμένη έκθεση στην Τουρκία, όπως η ισπανική τράπεζα Banco Bilbao Vizcaya Argentaria, ο γερμανικός οίκος μόδας Hugo Boss και η γαλλική τσιμεντοβιομηχανία Vicat SA. Προ ημερών, ο οικονομικός διευθυντής της Vicat εξέφρασε την ανησυχία της εταιρείας στο Bloomberg, μολονότι οι επιχειρήσεις της στην Τουρκία έχουν πάει «εξαιρετικά» το πρώτο εξάμηνο. Η αεροπορική εταιρεία Lufthansa έχει κοινοπραξία με την τουρκική SunExpress, που πέρυσι μετέφερε 8,8 εκατ. επιβάτες και σημείωσε μεγάλη αύξηση πωλήσεων χάρη στην ανάκαμψη του τουρισμού στην Τουρκία. Η πτώση της τουρκικής λίρας την ωφελεί διότι αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω τον τουρισμό στην Τουρκία, αλλά την ίδια στιγμή μειώνεται η κίνηση στο εσωτερικό της τουρκικής επικράτειας. Η ιαπωνική αυτοκινητοβιομηχανία Toyota παράγει περίπου 280.000 οχήματα σε μονάδα της στην Τουρκία, αλλά στην πλειονότητά τους εξάγονται στις ευρωπαϊκές αγορές, όπου και συναλλάσσεται σε ευρώ και, επομένως, προστατεύεται από την πτώση του τουρκικού νομίσματος. Μεγαλύτερες πιέσεις αναμένεται να δεχθεί η γερμανική Mercedes Benz της Daimler, καθώς εδώ και περίπου 30 χρόνια παράγει φορτηγά στην Τουρκία και τα διοχετεύει στην εγχώρια αγορά. Ωφελημένος είναι και ο γερμανικός οίκος μόδας Hugo Boss, καθώς μειώνεται το κόστος της παραγωγής του όταν μετατρέπεται σε ευρώ. Εχει στην Τουρκία τη μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής του, όπου απασχολεί 3.777 υπαλλήλους και παράγει το 15% των προϊόντων του.
Μεγαλώνει διαρκώς η λίστα
Ανάμεσα στις ξένες επιχειρήσεις που ενδέχεται να πληγούν από την κρίση στην τουρκική οικονομία είναι η Mitsubish Heavy Industries, μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες πυρηνικής ενέργειας της Ιαπωνίας. Σύμφωνα με τον Τομοχίκο Σάνο, αναλυτή της JPMorgan Securities Japan, ενδέχεται να παρουσιάσει μεγάλες καθυστερήσεις στην παράδοση παραγγελιών της, εξαιτίας προβλημάτων στη μονάδα παραγωγής ενέργειας Sinop στη βόρεια Τουρκία. Παράλληλα, η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία Volkswagen AG κατέγραψε μείωση των πωλήσεών της στην Τουρκία.
Επίσης, ζημίες έχει ήδη παρουσιάσει η Aeroports de Paris SA, η γαλλική εταιρεία διαχείρισης αεροδρομίων. Τα τελευταία χρόνια έχει επενδύσει στην Τουρκία μέσω της τουρκικής TAV Havallimanlari Holdings, στην οποία ελέγχει το 46%. Τον Φεβρουάριο συμφώνησε να εξαγοράσει μερίδιο του αεροδρομίου της Αττάλειας έναντι 360 εκατ. ευρώ. Ακολούθησε, όμως, μεγάλη πτώση της επιβατικής κίνησης από και προς την Αττάλεια, με αποτέλεσμα να παρουσιάσει ζημίες. Κίνδυνο διατρέχουν, άλλωστε, ορισμένες ευρωπαϊκές τράπεζες που έχουν συνολική έκθεση στην Τουρκία ύψους 100 δισ. δολαρίων. Τη μεγαλύτερη έκθεση έχουν η ισπανική BBVA, που ελέγχει το 49,9% της τουρκικής Garanti, και η ιταλική UniCredit, που ελέγχει σχεδόν το 41% της Yapi Kredi. Σημειωτέον ότι τη Δευτέρα ανεστάλη η διαπραγμάτευση της μετοχής της Yapi Kredi, καθώς υποχωρούσε κατά περισσότερο από 11%.