Ο κόσμος δεν έγινε πιο ασφαλής μετά τη Lehman

Ο κόσμος δεν έγινε πιο ασφαλής μετά τη Lehman

6' 49" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Δέκα χρόνια μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, ο ανεπτυγμένος κόσμος δεν έχει συνέλθει από τη μεγαλύτερη χρηματοπιστωτική κρίση που συνέβη μετά το Κραχ του ’29. Επειτα από τη χρεοκοπία της Lehman Brothers στις 15 Σεπτεμβρίου του 2008 ο μέσος εργαζόμενος-ψηφοφόρος συνειδητοποίησε την άγνοια κινδύνου που είχε η Wall Street για τις επιπτώσεις μιας μεγάλης πιστωτικής φούσκας, την ανυπαρξία δικλίδων ασφαλείας στα πιο εξελιγμένα χρηματοπιστωτικά συστήματα του κόσμου και την παθητικότητα των κυβερνήσεων της Δύσης απέναντι στην ανευθυνότητα του τραπεζικού κλάδου.

Η χρηματοπιστωτική κρίση προκάλεσε τη βαθύτερη ύφεση στις δυτικές κοινωνίες μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, εκτοξεύοντας στα ύψη την ανεργία. Οι μισθοί καταρρακώθηκαν και ακόμη δεν έχουν επανέλθει στα επίπεδα που ήταν πριν από μία δεκαετία.

Το εξάμηνο μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, το ΑΕΠ στις ΗΠΑ συρρικνώθηκε κατά 3,3%, στην Ευρωζώνη κατά 4,7% και στην Ιαπωνία κατά 7,2%. Οι αλλεπάλληλες τραπεζικές διασώσεις στην Ευρώπη εξάντλησαν τις δημοσιονομικές αντοχές των χωρών-μελών της περιφέρειας της Ευρωζώνης, αρκετές εκ των οποίων έλαβαν πακέτα οικονομικής βοήθειας με αυστηρούς όρους.

Στη συνέχεια ήρθε η κρίση δημοσίου χρέους με αφετηρία την υπερχρεωμένη Ελλάδα. Τότε ξεκίνησε η δυσκολότερη δοκιμασία για την Ευρωζώνη. Μια δοκιμασία που συνεχίζεται σήμερα με την άνοδο ακραίων κομμάτων, τα οποία ανέδειξαν αγανακτισμένοι πολίτες που έχασαν δουλειές, επιδόματα και περιουσίες. Η μεγαλύτερη πληγή της χρηματοπιστωτικής κρίσης είναι η άνοδος του λαϊκισμού από τις ΗΠΑ μέχρι την Ιταλία. Η εμπιστοσύνη των νοικοκυριών στα πολιτικά και οικονομικά συστήματα των χωρών τους κλονίστηκε. Ο λαϊκισμός και ο ευρωσκεπτικισμός αυξάνονται στον ευρωπαϊκό Νότο αλλά και Βορρά, καθώς η ανεργία εξακολουθεί να είναι υψηλή, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων. Σήμερα οι άνεργοι στην παγκόσμια οικονομία είναι περισσότεροι κατά 25 εκατομμύρια από το 2007.

Αλλά και εκείνοι που εργάζονται δεν είναι πάντα ικανοποιημένοι λόγω της μεγάλης πτώσης των μισθών και της έλλειψης σταθερής εργασίας. Aπό το 2010 μέχρι το 2017, οι μισθοί έχουν συρρικνωθεί στην Ελλάδα κατά 19,1%, στην Κύπρο κατά 10,2%, στην Πορτογαλία κατά 8,3%, στην Ισπανία κατά 4,4%, στην Ιταλία κατά 4,3% και στη Βρετανία κατά 2,4%, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συνδικαλιστικό Ινστιτούτο (ETUI).

Η κατάρρευση της Lehman Brothers έδωσε, επίσης, ένα βίαιο τέλος στην πιστωτική πλάνη που ζούσε ο ανεπτυγμένος κόσμος πριν από το 2008. Μέχρι τότε τα δάνεια δίνονταν με ευκολία στους Αμερικανούς που ήθελαν να αγοράσουν ένα ή και περισσότερα σπίτια, στους Ισπανούς και τους Ιρλανδούς κατασκευαστές για να κτίσουν μεγαθήρια, στους Βρετανούς και τους Ελληνες για ικανοποιήσουν τις καταναλωτικές επιθυμίες τους.

Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως οι χορηγήσεις δανείων στις ΗΠΑ αυξάνονταν κατά 9,5%, ετησίως, από το 2004 μέχρι το 2007, επισημαίνει η Berenberg Bank. Σήμερα, τα κόκκινα δάνεια έχουν αφήσει το στίγμα τους στα νοικοκυριά και τους τραπεζικούς ισολογισμούς. Οι τράπεζες στον ευρωπαϊκό Νότο δεν έχουν ακόμη απαλλαχθεί από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που συσσωρεύτηκαν μετά το 2008, γεγονός που εμποδίζει την ανάκαμψη των οικονομιών. Καταλυτικό ρόλο στην αποκλιμάκωση της κρίσης ήταν οι γενναιόδωρες παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών, οι οποίες παρείχαν άπλετη ρευστότητα.

Το παγκόσμιο χρέος εκτινάχθηκε στα 250 τρισ. δολάρια

Η πτώση της Lehman Brothers κατέδειξε πως είχαν δοθεί υπερβολικές ελευθερίες στον χρηματοπιστωτικό κλάδο.Οι επιχειρήσεις εξυγίανσης των τραπεζών και η αποκατάσταση της ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα κόστισαν 14 τρισ. δολάρια.

Μόνον τα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης της Fed και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας υπολογίζονται σε 6 τρισ. δολάρια και 6 τρισ. ευρώ, αντίστοιχα. Οπως σχολιάζει ο Νιλ Ιρβινγκ της New York Times, οι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι και οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν είχαν τα περιθώρια να επανεφεύρουν τον καπιταλισμό αλλά να περιορίσουν τις ζημίες. Ομως δόθηκε άφθονη ρευστότητα σε κράτη και επιχειρήσεις με πολύ χαμηλό κόστος δανεισμού για μια παρατεταμένη χρονική περίοδο. Ολοι, πλην του χρηματοπιστωτικού κλάδου όπου επιβλήθηκε ένα αυστηρότερο κανονιστικό πλαίσιο, δανείστηκαν αδρά μέσα σε μία δεκαετία. Το παγκόσμιο χρέος διογκώθηκε από τα 173 τρισ. δολάρια το 2008 στα 250 τρισ., φέτος, επισημαίνει το πρακτορείο Bloomberg. Μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, το δημόσιο χρέος περίπου διπλασιάστηκε από τα 37 στα 67 τρισ. δολάρια. Οι εταιρείες έχουν σήμερα δάνεια 74 τρισ. δολ., όταν προ δεκαετίας οι υποχρεώσεις τους περιορίζονταν στα 46 τρισ. δολ. Μεγάλη άνοδος έχει, επίσης, καταγραφεί στις υποχρεώσεις των νοικοκυριών, κυρίως, στην Κίνα. Από τότε που κατέρρευσε η Lehman Brothers, τα δάνεια των ιδιωτών έχουν εκτοξευθεί από τα 37 τρισ. στα 47 τρισ. δολάρια, σήμερα.

Με τις βίαιες διακυμάνσεις των νομισμάτων στις αναδυόμενες αγορές, η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κριστίν Λαγκάρντ, προειδοποίησε για τον κίνδυνο μιας νέας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Και αυτό γιατί είναι πολλές οι εταιρείες που καλούνται να εξοφλήσουν δάνεια σε δολάρια ενώ καταρρέουν τα νομίσματα στις οικονομίες τους.

Μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, η έκθεση του χρηματοπιστωτικού κλάδου σε δάνεια είναι πολύ χαμηλότερη. Μετά το 2008, η διεθνής Επιτροπή της Βασιλείας αποφάσισε την επιβολή αυστηρότερων δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας. Πρώτη φορά υιοθέτησε κριτήρια μόχλευσης (δανεισμού) και κατώτατα όρια ρευστότητας. Οι τράπεζες αντέδρασαν στη Βασιλεία ΙΙΙ αλλά και στην εφαρμογή του νομοσχεδίου Ντοντ-Φρανκ στις ΗΠΑ. Αλλά, παρά τις ατέλειες και την περιπλοκότητά του, το νομοσχέδιο Ντοντ-Φρανκ έβαλε όρια στα ριψοκίνδυνα στοιχήματα των τραπεζών με ίδια κεφάλαια για να αποφευχθεί μια χρεοκοπία σαν αυτή της Lehman Brothers. Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, δεν έχει καταφέρει να καταργήσει το νομοσχέδιο παρά μόνον να χαλαρώσει την εποπτεία των τραπεζών με περιουσιακά στοιχεία κάτω των 250 δισ. δολαρίων.

ΗΠΑ / Ερικ Λιπς: Στη λίστα των ανέργων

Ο κόσμος δεν έγινε πιο ασφαλής μετά τη Lehman-1

Ο κόσμος δεν έγινε πιο ασφαλής μετά τη Lehman-2

 

Οταν ξέσπασε η κρίση, ο Αμερικανός Ερικ Λιπς εργαζόταν στο δημόσιο. Απολύθηκε και άρχισε να ψάχνει για δουλειά. Είναι, μάλιστα, ένας από τους ανέργους που στέκονται σε ουρά, περιμένοντας να συναντήσουν τους δυνάμει εργοδότες τους σε μία συναφή διοργάνωση στη Ν. Υόρκη το 2009. Εκεί τους φωτογράφησε το Ρόιτερς. Φορά μία μπεζ καμπαρντίνα, κοιτά απευθείας τον φακό και στο βλέμμα του μπορεί κανείς να διαβάσει την παραίτηση και τη σιωπηλή απόγνωση των ανθρώπων, που βρέθηκαν στη δίνη των καιρών. Πώς αλλιώς μπορούσε να είναι; Η ανεργία στις ΗΠΑ είχε εκτιναχθεί στο 10%, φθάνοντας σε επίπεδα πρωτόγνωρα τα τελευταία 20 χρόνια. Ο Ερικ Λιπς αποδείχθηκε τυχερός. Κάποια στιγμή προσελήφθη στην υπηρεσία του ομοσπονδιακού προγράμματος για την οικονομική και ψυχολογική στήριξη των παιδιών που οι γονείς τους ζουν μακριά τους. «Ευτυχώς, όταν απολύθηκα, είχα κάποιες οικονομίες », λέει σήμερα, καθώς φωτογραφίζεται για το Ρόιτερς. «Ωστόσο, ένιωθα ανήσυχος και νευρικός, διότι δεν γνώριζα πόσο καιρό θα έμενα στην ανεργία. Πέρασαν λίγοι μήνες και τελικά προσλήφθηκα».

ΙΣΠΑΝΙΑ / Μαρία Ισαμπέλ Ροδρίγκεθ Ρομέρο: Εχασε δουλειά και σπίτι

Ο κόσμος δεν έγινε πιο ασφαλής μετά τη Lehman-3

Ο κόσμος δεν έγινε πιο ασφαλής μετά τη Lehman-4

 

Στην Ισπανία, όπως και σε άλλες χώρες της Ε.Ε., ένα από τα σφοδρότερα πλήγματα υπέστησαν όσοι είχαν πάρει στεγαστικά δάνεια. Oταν ξέσπασε η κρίση και οι άνθρωποι έχασαν μαζικά τη δουλειά τους, δεν ήταν πλέον σε θέση να εξυπηρετήσουν τις δόσεις τους. Οι κατασχέσεις και οι εξώσεις στις ισπανικές πόλεις έγιναν καθημερινό φαινόμενο, κάνοντας από τη μία στιγμή στην άλλη πολλούς ανθρώπους, όπως τη Μαρία Ισαμπέλ Ροδρίγκεθ Ρομέρο και την οικογένειά της, να μένουν στον δρόμο. Ορισμένοι, που δεν άντεξαν την οδυνηρή προοπτική, κρεμάστηκαν, ένας αυτοπυρπολήθηκε και μία ηλικιωμένη γυναίκα πήδηξε με το αναπηρικό της καροτσάκι από τον 11ο όροφο. Στη φωτογραφία του 2013 η κ. Ρομέρο με τον άντρα της Μπενίνο Φερέρ και την κόρη τους (πάνω αριστερά) κοιμούνται έξω από το διαμέρισμά τους στη Μαδρίτη. Τους έχουν κάνει έξωση. Η εναλλακτική τους ήταν να κάνουν κατάληψη σε άδειο σπίτι σε χωριό στην επαρχία του Τολέδου, όχι πολύ μακριά από τη Μαδρίτη. Μαζί τους ο Εφρέν Ροδρίγκεθ Γκονθάλεθ, πατέρας της Μαρίας Ισαμπέλ, που κοιμάται στο καθιστικό του νέου τους σπιτιού.

ΙΑΠΩΝΙΑ / Τσουτόμου Φουκουσάβα: Το σοκ του χρηματιστή

Ο κόσμος δεν έγινε πιο ασφαλής μετά τη Lehman-5

Ο κόσμος δεν έγινε πιο ασφαλής μετά τη Lehman-6

 

Οι χρηματιστές και οι χρηματομεσίτες θεωρούνται συνηθισμένοι στις αιφνίδιες διακυμάνσεις στις αξίες των μετοχών και τις ισοτιμίες των νομισμάτων. Ομως η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 ήταν απρόσμενη για τους περισσότερους. Μέσα σε ελάχιστο διάστημα εξανεμίστηκαν περιουσίες ολόκληρες και αποταμιεύσεις μιας ζωής. Σε απόγνωση βρέθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2008 ο χρηματομεσίτης Τσουτόμου Φουκουσάβα που ασχολείται με τις συναλλαγές στη χρηματαγορά, όπως φαίνεται στην πάνω φωτογραφία, στο γραφείο του στο Τόκιο. Μετά την κατάρρευση της Lehman τεράστια κεφάλαια τοποθετήθηκαν στο ιαπωνικό γιεν, το οποίο θεωρήθηκε καταφύγιο. Κι ενώ λίγο καιρό πριν υποχωρούσε προς τα άλλα μεγάλα νομίσματα, από τον Οκτώβριο του 2008 άρχισε να ενισχύεται. Η ιαπωνική οικονομία, όμως, αποδυναμώθηκε.

Σήμερα ο κ. Φουκουσάβα (δεξιά κάτω) εξακολουθεί να εργάζεται ως χρηματιστής, αν και λόγω της κρίσης έχασε αρκετούς πελάτες. «Η οικονομία ανακτά το χαμένο έδαφος, ενώ και η ιαπωνική αγορά σταδιακά συμβαδίζει με τις διεθνείς κεφαλαιαγορές», επισημαίνει.

 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή