Χαλαρώνει από χθες τη στάση της η κυβέρνηση της Ιταλίας, δείχνοντας τάσεις έστω και μερικής συμμόρφωσης με τους κανόνες της Ε.Ε. Είχε παρουσιάσει σχέδιο προϋπολογισμού που προβλέπει δημοσιονομικό έλλειμμα 2,4% για τρία χρόνια, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις από τις Βρυξέλλες και αναστάτωση στις αγορές. Τώρα υπόσχεται να αρχίσει να μειώνει σταδιακά το έλλειμμα από το 2020 και το δηλώνει διά στόματος του υπουργού Οικονομικών, αλλά και των δύο αντιπροέδρων της κυβέρνησης. Αποκλιμακώνονται έτσι οι αποδόσεις των ομολόγων του ιταλικού δημοσίου και οι ευρωπαϊκές αγορές ανακάμπτουν, καθώς φαίνεται να αποφεύγεται, προς το παρόν τουλάχιστον, η μετωπική σύγκρουση Ρώμης – Βρυξελλών.
Μιλώντας σε εκδήλωση στη Ρώμη, ο Ιταλός υπουργός Οικονομικών Τζοβάνι Τρία παραδέχθηκε ότι «το έλλειμμα θα αυξηθεί το 2019», αλλά υποσχέθηκε ότι «τα επόμενα χρόνια θα αρχίσει η σταδιακή μείωσή του». Προσέθεσε, μάλιστα, ότι αυτό θα συμβεί παρά την αύξηση δαπανών. Οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων του ιταλικού δημοσίου υποχώρησαν άμεσα 5 μονάδες βάσης, στο 3,38% από το 3,46% της Τρίτης, οπότε είχαν εκτιναχθεί στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων τεσσεράμισι ετών.
Είχαν προηγηθεί ανάλογες δηλώσεις των δύο αντιπροέδρων της ιταλικής κυβέρνησης. Ο Λουίτζι ντι Μάιο, επικεφαλής του Κινήματος 5 Αστέρων και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, επιβεβαίωσε πληροφορίες που είχαν διαρρεύσει νωρίτερα στην ιστοσελίδα της ιταλικής εφημερίδας Corriere della Sera, σύμφωνα με τις οποίες το υπουργικό συμβούλιο εξέταζε τρόπους για να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 2,2% το 2020 και στο 2% το 2021.
Πρώτος απ’ όλους, πάντως, μίλησε για μείωση του ελλείμματος ο έτερος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και επικεφαλής της Λέγκας, ο λάβρος ευρωσκεπτικιστής Ματέο Σαλβίνι. Μιλώντας σε πρωινή εκπομπή της ιταλικής τηλεόρασης, δήλωσε βέβαιος ότι το χρέος θα αρχίσει να μειώνεται «επειδή περισσότεροι άνθρωποι θα αρχίσουν πάλι να εργάζονται». Δεν παρέλειψε, πάντως, να υψώσει τους τόνους, καθώς τόνισε «δεν δίνω δεκάρα» για τις απειλές της Ευρωπαϊκής Ενωσης ή της Γαλλίας σχετικά με τα δημόσια οικονομικά της Ιταλίας και πως δεν σκοπεύει να κάνει παραχωρήσεις όσον αφορά τον προϋπολογισμό. Προσέθεσε πως «κάποιος θέλει την Ιταλία γονατισμένη, θέλουν να αγοράσουν υποτιμημένες τις ιταλικές επιχειρήσεις».
Επανήλθε και στις φραστικές επιθέσεις του κατά του προέδρου της Κομισιόν, καλώντας τους Ιταλούς να αναζητήσουν στο Google φωτογραφίες του κ. Γιούνκερ, νηφάλιου και μεθυσμένου, που «μιλούν μόνες τους». Από την πλευρά των Βρυξελλών, ο Γάλλος επίτροπος Νομισματικών και Οικονομικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί δεν περιορίστηκε να επικρίνει τους δημοσιονομικούς στόχους της κυβέρνησης, για τους οποίους τόνισε ότι παραβιάζουν τους στόχους του συμφώνου σταθερότητας. Σχολίασε και τη σύνθεση της ιταλικής κυβέρνησης, επισημαίνοντας ότι «οι Ιταλοί επέλεξαν μια κυβέρνηση ολοκληρωτικά ευρωσκεπτικιστική και ξενοφοβική, που προσπαθεί να αθετήσει τις υποχρεώσεις της έναντι της Ευρώπης στο μεταναστευτικό και στο δημοσιονομικό θέμα».
Δύο σκόπελοι
Οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι στο εξής η ιταλική κυβέρνηση είναι πολύ πιθανόν να υποκύψει στις δυνάμεις της αγοράς, παρά σε εξωτερικές πολιτικές πιέσεις.
Η Ρώμη πρέπει να υποβάλει στις 15 Οκτωβρίου οριστικό σχέδιο προϋπολογισμού στις Βρυξέλλες. Αν δεν συμμορφωθεί με τους δημοσιονομικούς κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, η Κομισιόν μπορεί, θεωρητικά, να απορρίψει τον προϋπολογισμό και να τον επιστρέψει στο ιταλικό Κοινοβούλιο.
Δεν έχει ποτέ απορρίψει έναν εθνικό προϋπολογισμό, ενώ σε ό,τι αφορά την Ιταλία έχει διαμηνύσει ότι επιθυμεί τον διάλογο με τη Ρώμη. Δεν είναι, πάντως, μόνον ένας ο σκόπελος που θα χρειαστεί να υπερκεράσει ο κυβερνητικός συνασπισμός της Λέγκας και του Κινήματος των 5 Αστέρων.
Τη δυνατότητα να απορρίψει τον προϋπολογισμό έχει και ο πρόεδρος της Ιταλίας Σέρτζιο Ματαρέλα, ο οποίος, μία μέρα μετά την ανακοίνωση του προϋπολογισμού με έλλειμμα 2,4%, έσπευσε να υπενθυμίσει στους Ντι Μάιο και Σαλβίνι ότι το σύνταγμα της χώρας απαιτεί «ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς και βιώσιμο χρέος». Είναι, ωστόσο, αμφίβολο αν προτίθεται να προβεί σε μια τόσο παρακινδυνευμένη κίνηση, όπως την απόρριψη του προϋπολογισμού.