Π ρέπει να σκεφθούμε σοβαρά τους τρόπους χειρισμού των διεθνών διασκέψεων. Το επείγον αυτού του στόχου υπογραμμίζεται από αυτό που συνέβη με τις φετινές ετήσιες συνόδους της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου: πρώτα μειώθηκαν από επτά σε δύο ημέρες υπό την απειλή βίαιων διαμαρτυριών κατά της παγκοσμιοποίησης. Κατόπιν ακυρώθηκαν ως αποτέλεσμα νέων απειλών, αυτή τη φορά για πιθανές τρομοκρατικές επιθέσεις.
Αντιμετωπίζουμε ένα διαφορετικό και δαιμόνιο είδος σύγκρουσης, στο οποίο οι διαδηλωτές κατά της παγκοσμιοποίησης θέτουν ως στόχο τους διεθνείς οργανισμούς και την υπερδομή που δημιουργήθηκαν μεταπολεμικά και υπήρξαν το «καμάρι» διορατικών φιλελευθέρων (με την έννοια που εκλαμβάνει ο όρος στις ΗΠΑ). Χτυπούν εκεί που περιμένουμε: στις συνόδους αυτών των οργανισμών, της ομάδας των «Οκτώ» πλέον ανεπτυγμένων χωρών, ακόμα και στις συγκεντρώσεις του Νταβός και του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου.
Τα παγκόσμια ΜΜΕ συγκεντρώνονται σ’ αυτές τις εκδηλώσεις μόνο και μόνο για να συνεπαρθούν από τους θεατρινισμούς και την οργή που εξαπολύεται στους δρόμους έξω από τους επίσημους χώρους συγκέντρωσης. Οι εικόνες αστυνομικών οπλισμένων με κλομπ και σφαίρες να επιτίθενται σε άοπλους νέους, δεν αργεί να υπονομεύσει τη στήριξη τόσο για τους οργανισμούς όσο και για την παγκοσμιοποίηση.
Οι οργανισμοί δεν θα κερδίσουν ποτέ αυτή τη μάχη, εκτός αν είναι έτοιμοι να υιοθετήσουν ουσιαστικές αλλαγές στον τρόπο διεξαγωγής των δραστηριοτήτων τους. Αυτές οι αλλαγές είναι ζωτικές για την παγίωση των αξιών μιας δυναμικής, δημοκρατικής κοινωνίας και μιας ανοιχτής παγκόσμιας οικονομίας, που οι οργανώσεις υποκρίνονται ότι στηρίζουν αλλά στην πραγματικότητα υπονομεύουν, χρησιμοποιώντας τις παραδόσεις μας, την ελευθερία λόγου και διαμαρτυρίας.
Πρώτον, αυτές οι συγκεντρώσεις πρέπει να πραγματοποιούνται σε περιπτώσεις ύπαρξης πραγματικά σημαντικών θεμάτων που απαιτούν συνάντηση σε ένα μέρος. Οι ακυρωθείσες σύνοδοι Τράπεζας/Ταμείου δεν επιτυγχάνουν σ’ αυτή τη δοκιμασία: κανένα ζήτημα μεγάλης σημασίας δεν επρόκειτο να συζητηθεί. Μάλιστα, η κατάργηση τέτοιων άσκοπων εκδηλώσεων θα απελευθερώσει σημαντικούς πόρους, τόσο από τους οργανισμούς όσο και από την οικοδέσποινα χώρα, η οποία θα πρέπει να παράσχει ασφάλεια. Τα εξοικονομηθέντα κεφάλαια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προώθηση των στόχων των οργανισμών, όπως η κατασκευή περισσότερων σχολείων και νοσοκομείων στις φτωχές χώρες.
Δεύτερον, όταν μια συγκέντρωση κρίνεται ουσιώδης, οι οργανώσεις κατά της παγκοσμιοποίησης θα πρέπει να επιτρέπεται να πραγματοποιούν εναλλακτικές συγκεντρώσεις, αλλά σε λογική απόσταση από τον χώρο της συνόδου. Στην τελευταία σύνοδο του Νταβός, π.χ., οι οργανώσεις πραγματοποίησαν συγκέντρωση κατά του Νταβός ταυτόχρονα, στη Βραζιλία. Ομως, δεν χρειάζεται να μεσολαβεί ωκεανός στα δύο παράλληλα γεγονότα. Αυτό ακριβώς συνέβη στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για τις Γυναίκες, στο Πεκίνο. Τότε, τα ΜΜΕ θα είναι ελεύθερα να καλύψουν όποια συνάντηση επιλέξουν.
Τρίτον, αυτοί που διαμαρτύρονται στους δρόμους δεν θα πρέπει ν’ αποκλεισθούν, αλλά να τους επιβληθούν κανόνες, ούτως ώστε να μην υποπέσουν στη βία. Τέτοιες οργανώσεις μπορούν δημοκρατικά να εκλέξουν τους ηγέτες τους και να επιλέξουν ποιος θα επιτραπεί να διαμαρτυρηθεί, π.χ., έξω από την έδρα της Παγκόσμιας Τράπεζας, αν ο οργανισμός αυτός διεξάγει μια σημαντική συνάντηση. Ομως κανείς δεν έχει δικαίωμα να πει ότι, ελέω της ελευθερίας του λόγου, μπορείς να φωνάξεις «πυρ» σε μια γεμάτη αίθουσα. Μετά τη Γένοβα, γνωρίζουμε πού οδηγεί αυτό το είδος ελευθερίας.
Τέταρτον, όταν ο κίνδυνος βίας είναι υψηλός και αναπόφευκτος και ο διεθνής οργανισμός έχει μπροστά του έναν πραγματικά σημαντικό στόχο, υπάρχει σίγουρα λόγος να μετατραπεί μια συγκέντρωση σε ένα μέρος σε «εικονική» συγκέντρωση.
Αυτές οι αρχές ισχύουν κατά κύριο λόγο για την επερχόμενη διυπουργική σύνοδο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου στην Ντόχα του Κατάρ, που έχει προγραμματισθεί για τις 9-13 Νοεμβρίου. Είναι εξαιρετικά σημαντική σύνοδος, στην οποία ελπίζουμε ότι επιτέλους θα γίνει η έναρξη του νέου πολυμερούς γύρου για το παγκόσμιο εμπόριο. Ο Πασκάλ Λαμί, εμπορικός επίτροπος της Ε.Ε., μας υπενθύμισε αυτή την εβδομάδα τη ζωτική σημασία της συνόδου. Χρειάζεται, όμως, πράγματι να πάμε στην Ντόχα;
Η Ντόχα βρίσκεται στη Μέση Ανατολή. Ελάχιστη ασφάλεια έχει, συνεπώς οι καλεσμένοι θα πρέπει να φροντίσουν οι ίδιοι γι’ αυτήν, με όλες τις συνεπακόλουθες δυσκολίες. Αν οι ΗΠΑ δεσμευθούν σε αντίμετρα για τις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις, ολόκληρη η Μέση Ανατολή αίφνης θα γίνει ασταθής. Οι ριζοσπαστικές οργανώσεις κατά της παγκοσμιοποίησης προφανώς θα γίνουν επιπλέον πηγή ανασφάλειας. Αν προσθέσουμε τον περιορισμένο αριθμό πτήσεων από την Ντόχα, το αποτέλεσμα είναι πιθανή καταστροφή.
Δεδομένων των κινδύνων, γιατί ο Μάικ Μουρ, επικεφαλής του ΠΟΕ, να μην ξεκινήσει τον νέο γύρο συνομιλιών μέσω τηλεσυνδιάσκεψης στις 9 Νοεμβρίου; Ετσι θα μπορούσαν να σταματήσουν οι όλο και πιο βίαιες διαμαρτυρίες τις οποίες έχουμε συνηθίσει, καθώς δεν θα υπήρχε ένας και μοναδικός χώρος συγκέντρωσης. Αυτή θα ήταν επαρκής απάντηση στις οργανώσεις κατά της παγκοσμιοποίησης: οι δραστηριότητές μας θα συνεχισθούν.
Ωστόσο, οι διορθώσεις αυτές χρειάστηκαν διάστημα λίγων μηνών για να ολοκληρώσουν τον κύκλο τους, ενώ απαιτήθηκε από ένα εξάμηνο έως και δωδεκάμηνο για να ανακάμψουν στα προ της κρίσης επίπεδα.