K αθώς ο «κουρνιαχτός» από την πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση εναντίον των συμβόλων (οικονομίας και αμύνης) της ισχυρότερης χώρας του πλανήτη, των ΗΠΑ, καταλαγιάζει, πολλοί είναι εκείνοι που έχουν ξεκινήσει την αναζήτηση τρόπων αποφυγής παρόμοιων τραγωδιών στο μέλλον. Το ερώτημα που προκύπτει είναι ένα: πώς μπορούμε να κάνουμε τα αεροπλάνα ασφαλέστερα, σε συνδυασμό με αυστηρότερους ελέγχους στα αεροδρόμια; Οι απαντήσεις, σύμφωνα με τους ειδικούς, υπήρχαν ήδη και πριν από το χτύπημα, αλλά το ζήτημα της εφαρμογής τους ήταν -και παραμένει- μία εντελώς διαφορετική υπόθεση.
Η τεχνολογία είναι ένας από τους ουσιαστικότερους παράγοντες για την ενίσχυση της ασφάλειας των αερομεταφορών. Μάλιστα, η εμπιστοσύνη ορισμένων προς τις τεχνικές δυνατότητές μας είναι τέτοιες ώστε εικάζεται ότι την επόμενη φορά που ένας τρομοκράτης στοχεύσει ένα επιβατηγό αεροσκάφος εναντίον ενός κτιρίου, εκείνο θα αρνηθεί… Πώς μπορεί να επιτευχθεί κάτι τέτοιο; Θεωρητικά είναι πολύ απλό: οι αυτόματοι πιλότοι θα συνδέονται με επίγεια συστήματα προειδοποίησης (ήδη η Federal Aviation Authority – FAA, η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, έχει ζητήσει να υπάρχουν τέτοια συστήματα στα νέα αμερικανικά αεροσκάφη), τα οποία θα δείχνουν στους πιλότους τι βρίσκεται από κάτω τους και θα αναγνωρίζουν π.χ. σημαντικά κτίρια που θεωρούνται σημεία αναφοράς, όπως το Πεντάγωνο και ο Λευκός Οίκος. Συνδέοντας ένα τέτοιο σύστημα με το αντίστοιχο σύστημα πλοήγησης του αεροσκάφους, δεν θα γίνεται δυνατή η «ρίψη» ενός αεροσκάφους σε κάποιο κτίριο. Βέβαια, αυτό σημαίνει ότι ο έλεγχος περνά από τους πιλότους σε αυτόματα συστήματα, τα οποία ενεργοποιούνται μόλις διαπιστώσουν ότι κάτι δεν πάει καλά, αφαιρώντας από τον ανθρώπινο παράγοντα κάθε προσπάθεια επέμβασης. Κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να επιτευχθεί εύκολα, καθώς οι πιλότοι θα νιώθουν περίπου ως διακοσμητικά στοιχεία, ενώ θα υπάρξουν και ενστάσεις γύρω από το θέμα κάποιας πιθανούς δυσλειτουργίας των ηλεκτρονικών συστημάτων. Οπως τονίζεται αρμοδίως, για την ανάπτυξη τέτοιων συστημάτων απαιτούνται πολλά κονδύλια και εξοντωτικοί έλεγχοι, δίχως να υπολογίζεται το κόστος εγκατάστασής τους στα αεροπλάνα, νέα και παλαιότερα.
Ωστόσο, η ασφάλεια των αερομεταφορών έγκειται όχι μόνο στην ασφάλεια των πτήσεων, αλλά και στον έλεγχο του ποιος και -κυρίως αυτό- με τι επιβιβάζεται σε ένα αεροπλάνο. Σύμφωνα με πληροφορίες, η FAA έχει ήδη θέσει επί τάπητος το ζήτημα της εγκατάστασης συστημάτων σάρωσης (scanners) νέας τεχνολογίας, τα οποία θα ελέγχουν τα περιεχόμενα των αποσκευών και στις τρεις διαστάσεις. Με τον τρόπο αυτό, θα καθίσταται δυνατός ο εντοπισμός κάποιας βόμβας, αφού η σάρωση θα γίνεται, συγκρίνοντας την πυκνότητα των αντικειμένων εντός της βαλίτσας. Παράλληλα, εκφράζεται η άποψη να μην ελέγχονται σε μόνιμη βάση οι περισσότερο γνωστοί επιβάτες, δηλαδή εκείνοι που ταξιδεύουν συχνότερα και είναι συστηματικοί πελάτες των αεροπορικών εταιρειών.
Σε επίπεδο τεχνολογίας, προτείνεται και η προσθήκη νέων μηχανημάτων ακτίνων Χ για τον έλεγχο των χειραποσκευών. Τα νέα μηχανήματα θα έχουν εγκατεστημένο ένα λογισμικό, το οποίο θα προβάλλει στην οθόνη σε τακτά χρονικά διαστήματα, ύποπτα αντικείμενα, όπως όπλα ή βόμβες, ακόμα και όταν αυτά δεν υπάρχουν! Αυτό λέγεται ότι θα γίνεται για να κρατούνται σε εγρήγορση οι υπάλληλοι ασφαλείας, οι οποίοι σε άλλες χώρες δεν είναι αστυνομικοί όπως στην Ελλάδα, αλλά εργαζόμενοι ιδιωτικών εταιρειών ασφαλείας. Πάντως, τα νέα αυτά συστήματα θα γνωστοποιούν στους ελέγχοντες πότε αυτό που προβάλλεται στις οθόνες δεν υπάρχει στ’ αλήθεια, ώστε να μην ανοίγονται άσκοπα οι αποσκευές. Βέβαια, μια τέτοια πρακτική μάς θυμίζει το παραμύθι με τον βοσκό που έλεγε ψέματα για τον λύκο που του τρώει τα πρόβατα και στο τέλος, όταν έλεγε την αλήθεια, κανείς δεν τον πίστευε…
Ασφαλώς, εκτός από τα παραπάνω, προτείνονται και άλλες λύσεις για την ασφάλεια στα αεροδρόμια, όπως η συνεχής παρακολούθηση με κάμερες των χώρων, αλλά με τη βοήθεια συστημάτων αναγνώρισης προσώπων, τα οποία ήδη χρησιμοποιούνται από καζίνο. Τα εν λόγω συστήματα κατά κάποιον τρόπο «φιλτράρουν» τους παίκτες και τα ύποπτα άτομα, ενώ ειδικό λογισμικό είναι σε θέση να λαμβάνει 128 ενδείξεις από κάθε πρόσωπο. Σταδιακά μπορεί να δημιουργηθεί μία ολόκληρη βάση δεδομένων, όπου θα ανατρέχει ο υπολογιστής για να συγκρίνει το ένα πρόσωπο με το άλλο. Επομένως, η αναζήτηση δεν θα γίνεται μεταξύ αγνώστων, αλλά συγκεκριμένων ατόμων. Ασφαλώς και στην περίπτωση αυτή, η εγκατάσταση τέτοιων συστημάτων σε ένα αεροδρόμιο, κάθε άλλο παρά φθηνή είναι.
Δυστυχώς, η τρομοκρατική επίθεση στις ΗΠΑ όντως πρόκειται να αλλάξει τον κόσμο στον οποίο ζούμε, πιθανώς προς την κατεύθυνση της κατάλυσης ελευθεριών που μέχρι σήμερα θεωρούνταν δεδομένες, ή τουλάχιστον προστατευόμενες από το γράμμα του νόμου.