Νίκος Οικονομίδης: Ο μονόδρομος της ισχυρής ανάπτυξης

Νίκος Οικονομίδης: Ο μονόδρομος της ισχυρής ανάπτυξης

4' 17" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οι εκλογές δίνουν την ευκαιρία στην Ελλάδα να αλλάξει σελίδα, πολιτικά και οικονομικά. Πώς μπορούμε να βγούμε από την κρίση;

Ο μόνος τρόπος για να βγούμε από τη δεκάχρονη κρίση είναι η ραγδαία ανάπτυξη. Η ελληνική οικονομία πρέπει να τρέξει με πολύ γοργούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η γοργή ανάπτυξη έχει πολλαπλά πλεονεκτήματα. Πρώτο, δίνει αυξημένο εισόδημα σε όλους. Δεύτερο, δίνει πραγματική δουλειά και μειώνει ριζικά την ανεργία. Τρίτο, δίνει αυτόματα πιο πολλούς φόρους στο κράτος και δημιουργεί δημοσιονομικό χώρο, που μπορεί να εκμεταλλευθεί η κυβέρνηση για να μειώσει τους συντελεστές φορολογίας και να βοηθήσει περαιτέρω την ανάπτυξη. Τέταρτο, αυξάνει τις εργασιακές εισφορές και μειώνει το ποσό που χρειάζεται να δίνει το κράτος στο συνταξιοδοτικό για να μην καταρρεύσει. Ετσι, αυξάνει επιπλέον τον δημοσιονομικό χώρο. Πέμπτο, δίνει τη δυνατότητα στο κράτος να αποπληρώσει σε βάθος χρόνου όλα τα δάνειά του προς Ε.Ε. και ιδιώτες. Εκτο, φέρνει σε καλύτερη θέση μερικές από τις υπερδανεισμένες επιχειρήσεις και μειώνει σε κάποιο βαθμό την πίεση στις τράπεζες από τα κόκκινα δάνεια.

Από την άλλη μεριά, αν δεν καταφέρουμε τη γοργή ανάπτυξη, θα βρεθούμε με μαθηματική ακρίβεια σε μερικά χρόνια να ζητάμε πάλι επαίτες από την Ε.Ε. δανεικά και μνημόνια. Αυτό το έχει επανειλημμένως επισημάνει το ΔΝΤ. Ακριβώς γι’ αυτό πρέπει η Ε.Ε. να βοηθήσει την Ελλάδα να λάβει μέτρα υπέρ των επενδύσεων, όπως η μείωση των φόρων.

Πρέπει οι στόχοι του προγράμματος να αναθεωρηθούν, από τους βαρύτατους βραχυπρόθεσμους που υπέγραψε ο κ. Τσίπρας όταν έφερε την Ελλάδα στο χείλος του γκρεμού. Οι καινούργιοι όροι πρέπει να είναι μεσοπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι που να εγγυώνται τη μακροχρόνια οικονομική σταθερότητα της Ελλάδας, τη θέση της Ελλάδας στο ευρώ και την αποπληρωμή όλου του χρέους. Η Ε.Ε. προτιμά να αναβάλλει το θέμα, αλλά για την Ελλάδα το πρόβλημα είναι καίριο και πρέπει να υπενθυμισθεί από την κυβέρνηση εθνικής ανασυγκρότησης του Κυριάκου Μητσοτάκη προτού το πρόβλημα οξυνθεί.

Ραγδαία ανάπτυξη έρχεται μόνο με μεγάλες επενδύσεις. Η μακροχρόνια ξηρασία ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων δίνει στην Ελλάδα μια ευκαιρία έκρηξης επενδύσεων. Αλλά υπάρχουν τρία μεγάλα εμπόδια.

Πρώτα, το πολιτικό ρίσκο. Οι επενδυτές θυμούνται την καταστροφική διαπραγμάτευση Τσίπρα – Βαρουφάκη το 2015, που έφερε την Ελλάδα μια σπιθαμή από τον γκρεμό του Grexit και την άτακτη χρεοκοπία. Επίσης, την τελευταία στιγμή πριν από τις τωρινές εκλογές, η κυβέρνηση Τσίπρα μοίρασε χρήματα παραβιάζοντας το συμφωνημένο πλεόνασμα με την Ε.Ε. Ευτυχώς, το πολιτικό ρίσκο μειώνεται ριζικά με την εκλογή της Νέας Δημοκρατίας και του μετριοπαθούς πολιτικού Κυριάκου Μητσοτάκη, θα έλεγα ακόμη πιο χαμηλά από την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι χρηματαγορές, που βλέπουν πάντα προς το μέλλον, ήδη ανέβηκαν σημαντικά προσδοκώντας την εκλογή της Νέας Δημοκρατίας.

Η δεύτερη και ίσως η μεγαλύτερη δυσκολία για την ανάπτυξη είναι η γραφειοκρατία. Γραφειοκρατικοί μηχανισμοί (αρχαιολογία, δασαρχείο, χωροταξία, τοπική αυτοδιοίκηση κ.ά.) δημιουργούν δεκάδες εμπόδια σε μικρές και μεγάλες επενδύσεις. Χρειάζεται σκληρή και αποτελεσματική δουλειά στο υπουργείο Ανάπτυξης για να παταχθεί η Λερναία Υδρα της γραφειοκρατίας.

Το τρίτο πρόβλημα που σταματάει τις επενδύσεις είναι οι τεράστιοι φόροι, ιδιαίτερα σε σχέση με τις χώρες της περιοχής. Η απερχόμενη κυβέρνηση είχε φτάσει να πει μέσω του υπουργού Οικονομικών το εντελώς εξωπραγματικό και λανθασμένο ότι οι φόροι φέρνουν ανάπτυξη! Ευτυχώς είναι μέσα στο πρόγραμμα της Ν.Δ. να μειωθούν δραστικά και από την πρώτη μέρα οι εταιρικοί και ατομικοί φόροι. Χρειάζεται αυτές οι αλλαγές να διατηρηθούν μακροχρόνια, δημιουργώντας ένα σταθερό και ευμενές επενδυτικό περιβάλλον.

Η Ελλάδα έχει πολύ αξιόλογο μορφωμένο εργατικό δυναμικό. Οι ταχείς ρυθμοί ανάπτυξης της Ελλάδας τον 19ο και τον 20ό αιώνα εξηγούνται σε μεγάλο βαθμό από την υψηλότερη εκπαίδευση σε σύγκριση με χώρες των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής. Η Ελλάδα μπορεί να διαπρέψει στον τομέα της εφαρμοσμένης καινοτομίας. Χρειάζεται όμως να δημιουργήσει το κατάλληλο νομικό και θεσμικό πλαίσιο όπως και τις διάφορες συμπληρωματικές υπηρεσίες, που αποτελούν το οικοσύστημα των εταιρειών καινοτομίας σε άλλες χώρες. Η κατεύθυνση αυτή πρέπει να αποτελέσει στοχευμένη προσπάθεια της νέας κυβέρνησης.

Πρέπει να μειωθεί ο στόχος του πλεονάσματος;

Η Ν.Δ. υπόσχεται άμεσες μειώσεις φόρων που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη. Πώς μπορεί αυτό να πραγματοποιηθεί όταν η απερχόμενη κυβέρνηση σπατάλησε 1% του ΑΕΠ σε προεκλογικές παροχές και η χώρα έχει δεσμευθεί σε μεγάλα πλεονάσματα για χρόνια;

Ο νέος πρωθυπουργός πρέπει να ζητήσει από την Ε.Ε. μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος με συμφωνημένο σχέδιο με τους δανειστές ότι η μείωση θα πάει η μισή στις δημόσιες επενδύσεις και η άλλη μισή στη μείωση των φόρων για να τονωθεί η ανάπτυξη. Το μακροχρόνιο τεράστιο πλεόνασμα που υποσχέθηκε το 2015 ο κ. Τσίπρας δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί σε καμία χώρα του κόσμου συγχρόνως με γοργή ανάπτυξη. Οι δανειστές αυτό το γνωρίζουν και το ΔΝΤ το έχει υπογραμμίσει. Η οικονομική λογική επιβάλλει να δεχθούν μείωση του στόχου, αφού τα πλεονεκτήματα της ανάπτυξης είναι πολλαπλά και εντελώς αναγκαία για την Ελλάδα.

Οι δρόμοι είναι δύο: Ο πρώτος, μείωση του στόχου του πλεονάσματος, ελάττωση φόρων, ραγδαία ανάπτυξη και πλήρης αποπληρωμή του χρέους σε βάθος χρόνου. Ο δεύτερος, τεράστια πλεονάσματα τώρα, αναιμική ανάπτυξη, τέταρτο μνημόνιο και καινούργιο δάνειο σε λίγα χρόνια, και «κούρεμα» του χρέους και νέα χρεοκοπία αφού η Ελλάδα δεν θα μπορεί να το αποπληρώσει όλο. Τα συμφέροντα της Ελλάδας και των δανειστών ευθυγραμμίζονται στην επιλογή του πρώτου δρόμου.

* Ο κ. Νίκος Οικονομίδης είναι καθηγητής στο Stern School of Business, NYU.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή