Η διαπίστωση ότι παρά την πληθώρα νέων εταιρειών ανάπτυξης ακίνητης περιουσίας, τα υλοποιηθέντα έργα είναι λιγότερα από τις ίδιες τις δραστηριοποιούμενες εταιρείες ήταν ένα από τα συμπεράσματα που προέκυψαν, κατά τη διάρκεια σχετικής συζήτησης με θέμα τις νέες τάσεις στον τομέα της ανάπτυξης ακινήτων, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Σύμφωνα με τον κ. Δημ. Ανδριόπουλο, διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας ανάπτυξης και διαχείρισης ακινήτων R.Ε.D.S. (ελέγχεται από κοινού από την αυστραλιανή Lend Lease και τον όμιλο της Ελλ. Τεχνοδομικής), το θέμα της δυσκολίας στην ανάπτυξη ακινήτων μπορεί να αποδοθεί σε δύο γεγονότα: είτε τα ακίνητα έχουν γίνει μόδα, «το σύνδρομο του βίντεο κλαμπ», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, με την έννοια ότι όλοι στην Ελλάδα κάνουν ανάπτυξη ακινήτων ή πραγματικά υπάρχουν αντικειμενικές δυσκολίες.
«Είναι γεγονός ότι τα περισσότερα μεγάλα ακίνητα, που δεν αξιοποιούνται, εμφανίζουν δυσκολίες και προβλήματα. Οσα ακίνητα δεν είχαν τέτοιες δυσκολίες, ήδη αξιοποιούνται», τόνισε ο κ. Ανδριόπουλος. Η R.Ε.D.S. χρειάστηκε τρία χρόνια για να ολοκληρώσει την πρώτη της ανάπτυξη, το ψυχαγωγικό κέντρο Veso Mare, στην Πάτρα, το οποίο εγκαινιάζεται στα τέλη του μήνα.
Πρόκειται για ένα συγκρότημα 14.200 τ.μ. και συνολική επιφάνεια ημιυπαίθριων με οκτώ κινηματογράφους της ευρωπαϊκής αλυσίδας Europlex και πληθώρα αλυσίδων, όπως Goody’s, Everest, La Pasteria, Flocafe, Toy’s Academy, TGI Friday’s. Στο κέντρο υπάρχει και κέντρο bowling, 16 διαδρόμων. Σημειώνεται ότι το ύψος της επένδυσης ανήλθε σε 8 δισ. δρχ. και περιλαμβάνει υπόγειο πάρκινγκ, χωρητικότητας 500 θέσεων.
Η αντίληψη που πρέπει να διέπει κάθε σύγχρονη ανάπτυξη είναι αυτή να αποτελεί προϊόν εισοδήματος, κατάλληλο προς επένδυση από αντίστοιχους φορείς, όπως είναι τα αμοιβαία κεφάλαια ακινήτων ή οι επενδυτικές εταιρείες ακινήτων. Με δεδομένο ότι η αγορά ακινήτων αποτελεί συστατικό στοιχείο κάθε χαρτοφυλακίου που επιχειρεί διασπορά του επενδυτικού κινδύνου, η έλλειψη «έτοιμου» προϊόντος αποτελούσε μέχρι σήμερα σημαντική τροχοπέδη για την εισροή κεφαλαίων στην ελληνική κτηματαγορά. Οπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στο πλαίσιο της εκδήλωσης, π.χ. ένα εμπορικό κέντρο πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ολότητα, με μικρές ιδιοκτησίες ανά χρήστη και ολοκληρωμένες υπηρεσίες διαχείρισης. Η απουσία αυτών των στοιχείων, σε συνδυασμό την έλλειψη ενιαίας στρατηγικής και την ανεπαρκή χρηματοδότηση, οδήγησε στο φαινόμενο της πληθώρας των μικρών εμπορικών κέντρων, τα οποία λειτούργησαν για ένα χρόνο και μετά εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους. Απόρροια αυτών των γεγονότων είναι η σημερινή δυσπιστία και ο σκεπτικισμός από πλευράς των χρηστών-μισθωτών χώρων καταστημάτων σε εμπορικά κέντρα.
Αλλωστε, όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, ο κ. Παν. Νικολάου, της Lamda Development, η μεγάλη πρόκληση για τις εταιρείες ανάπτυξης ακινήτων είναι να μπορούν να αφουγκράζονται τις ανάγκες της αγοράς και να τις ικανοποιούν, όπως επίσης και να προβλέπουν τις μελλοντικές ανάγκες. «Η ανάπτυξη ακινήτων είναι, ίσως, η πιο σύνθετη εργασία, καθώς υπάρχει η συνεχής αλληλεπίδραση πολλαπλών παραγόντων ταυτόχρονα», ανέφερε ο κ. Νικολάου.
Ποιες είναι όμως οι νέες τάσεις στην κατηγορία των εμπορικών ακινήτων, όπως τα εμπορικά κέντρα και τα κτίρια γραφείων; Σύμφωνα με τον κ. Κων. Χασάπη, της J & Ρ Development, σήμερα διεθνώς, αλλά και στην Ελλάδα, τα εμπορικά κέντρα τείνουν να είναι αρκετά μεγαλύτερα σε μέγεθος, σε σχέση με το παρελθόν. «Στόχος είναι τα νέα εμπορικά κέντρα να προσφέρουν μία ολοκληρωμένη οικογενειακή εμπειρία, να κρατούν τους επισκέπτες, όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο στους χώρους και στα καταστήματα των εμπορικών κέντρων.
Γι’ αυτό απαιτείται οπωσδήποτε η ενίσχυση του δημιουργικού στοιχείου των χρήσεων αναψυχής, περιλαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, κινηματογράφους, εστιατόρια και bowling». Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Χασάπης αναφέρθηκε και στο ιδιαίτερα κρίσιμο ζήτημα του ωραρίου αυτών των συγκροτημάτων, δεδομένου ότι η επιτυχημένη λειτουργία τους εξαρτάται εν μέρει και από τη δυνατότητα να μένουν τα καταστήματα ανοιχτά έως αργά το βράδυ και όλο το Σαββατοκύριακο, όπως συμβαίνει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Με τον τρόπο αυτόν, μπορούν να εκμεταλλευθούν τους πολλούς επισκέπτες που παρατηρούνται στους κινηματογράφους τις βραδινές ώρες.
Οσον αφορά τους σύγχρονους γραφειακούς χώρους, η τάση ονομάζεται επιχειρηματικά πάρκα. Πρόκειται για χώρους εκτός του κέντρου των πόλεων, οι οποίοι διαθέτουν αρκετά κτίρια, όχι ογκώδη και ευνοούν τη συγκέντρωση πολλών επιχειρήσεων του ίδιου κλάδου, δεδομένων των συνεργειών που εξασφαλίζονται. Απαραίτητο στοιχείο ενός επιχειρηματικού πάρκου -σημειώνεται ότι ήδη υπάρχουν πολλά σχέδια τέτοιου είδους αναπτύξεων στα Μεσόγεια- είναι η εξασφάλιση της άριστης πρόσβασης.