Οι κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης και της Μεγάλης Βρετανίας, ΕΚΤ και ΒοΕ αντιστοίχως αποφάσισαν την Πέμπτη να προβούν σε μείωση των επιτοκίων τους κατά 50μβ, ακολουθώντας το παράδειγμα της Κεντρικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Fed. Η τελευταία, την προηγούμενη Τρίτη μείωσε τα επιτόκια για 10η φορά από τις αρχές του έτους (50μβ) με κύριο στόχο τη στήριξη της καταναλωτικής-βιομηχανικής εμπιστοσύνης, και κατά συνέπεια την αναπτυξιακή πορεία της αμερικανικής οικονομίας, μετά τα πρόσφατα τρομοκρατικά χτυπήματα της 11ης Σεπτεμβρίου.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της FOMC, της αρμόδιας επιτροπής για τη χάραξη της νομισματικής πολιτικής της Fed, η απόφαση να προβεί σε νέα μείωση των επιτοκίων οφείλεται «στην αυξημένη αβεβαιότητα της αγοράς και στην ανησυχία για επιδείνωση των συνθηκών στον βιομηχανικό τομέα στις ΗΠΑ και στο εξωτερικό, που προκαλούν αρνητική επίδραση στην οικονομική δραστηριότητα». Σύμφωνα πάντα με την ανακοίνωση, ο κίνδυνος οικονομικής επιβράδυνσης στο άμεσο μέλλον συνεχίζει να αιωρείται, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο κύκλος μείωσης των αμερικανικών επιτοκίων δεν έχει ακόμα κλείσει. Η προθεσμιακή αγορά προεξοφλεί ότι η FOMC θα προβεί σε περαιτέρω μείωση των επιτοκίων κατά 25μβ στην επόμενη συνεδρίασή της, η οποία είναι προγραμματισμένη για τις 11 Δεκεμβρίου. Αξίζει να σημειώσουμε ότι τα Fed funds βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων σαράντα ετών μετά τη συνολική μείωσή τους κατά 450μβ από τις αρχές του έτους.
Η ΕΚΤ αιφνιδίασε την αγορά, αποφασίζοντας μεγαλύτερη από την αναμενόμενη μείωση των επιτοκίων (50μβ) με το βασικό παρεμβατικό επιτόκιο να υποχωρεί στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Φεβρουάριο του 2000 (3,25%). Εν τούτοις, η απόφαση αυτή δεν προσέδωσε στήριξη στο ευρώ, δεδομένου ότι σύμφωνα με την εκτίμηση της αγοράς, η ΕΚΤ καθυστέρησε να αντιδράσει για τη στήριξη της αναπτυξιακής πορείας της Ευρωζώνης, παρά τις έντονες πιέσεις που είχε δεχθεί στις προηγούμενες δύο συνεδριάσεις της. Επίσης, δεδομένου ότι η ανακοίνωση της ΕΚΤ για μείωση των επιτοκίων κατά 50μβ πραγματοποιήθηκε λίγη ώρα μετά την αντίστοιχη ανακοίνωση της ΒοΕ και δύο ημέρες μετά την απόφαση της Fed, η Τράπεζα θεωρείται ότι ακολουθεί τις κινήσεις άλλων κεντρικών τραπεζών, χωρίς να έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει σωστή επικοινωνιακή πολιτική με τις αγορές. Επίσης, το ενδεχόμενο η ΕΚΤ να μην προβεί σε νέα μείωση των επιτοκίων μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους αποτέλεσε έναν επιπλέον αρνητικό παράγοντα για το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, το οποίο υποχώρησε τη Παρασκευή στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων δύο εβδομάδων έναντι του δολαρίου (0,8889).
Ο διοικητής της ΕΚΤ κ. Duischberg, στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου που επακολούθησε, ανέφερε ότι τα τωρινά επιτόκια βρίσκονται στα κατάλληλα επίπεδα για τη διατήρηση των συνθηκών σταθερότητας τιμών μεσοπρόθεσμα, ενώ αναφορικά με την αναπτυξιακή πορεία της Ευρωζώνης άφησε να εννοηθεί ότι η ΕΚΤ προέβη σε επιτοκιακή μείωση κατά 50μβ τη Πέμπτη, έχοντας λάβει υπ’ όψιν ενδεχόμενα ασθενή οικονομικά στοιχεία τις επόμενες εβδομάδες. Ο κ. Duisenberg γνωστοποίησε ότι η ΕΚΤ θα συζητεί πλέον το θέμα πιθανής μεταβολής των επιτοκίων μόνο στο πλαίσιο της πρώτης συνεδρίασης του μήνα. Εκτιμούμε ότι ο κίνδυνος μεγαλύτερης από την αναμενόμενη επιβράδυνση της Ευρωζώνης θα οδηγήσει την ΕΚΤ σε περαιτέρω μείωση των επιτοκίων τούς επόμενους μήνες. Εν τούτοις, δεν αναμένουμε μεταβολή των επιτοκίων στη συνεδρίαση της ΕΚΤ στις 6 Δεκεμβρίου, δεδομένου ότι η τράπεζα επιθυμεί τη διατήρηση σταθερών επιτοκίων για κάποιο χρονικό διάστημα πριν από την εισαγωγή κερμάτων και χαρτονομισμάτων του ευρώ το επόμενο έτος. Μια νέα μείωση των επιτοκίων είναι πιθανόν να πραγματοποιηθεί στη συνεδρίαση της 3ης Ιανουαρίου 2002.
Ο κίνδυνος μεγαλύτερης από την αναμενόμενη επιβράδυνσης της οικονομίας της Μεγάλης Βρετανίας μετά τα πρόσφατα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ αποτέλεσαν το κύριο παράγοντα που οδήγησαν την ΒοΕ να προβεί σε μείωση των επιτοκίων κατά 60μβ, ενώ η αγορά εκτιμούσε μείωση 25μβ. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το βασικό επιτόκιο της Μεγάλης Βρετανίας (repo rate) υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο από το 1955, 4,0% ενώ η ΒοΕ προέβη σε μείωση των επιτοκίων μεγαλύτερη από 25μβ για πρώτη φορά από τον Φεβρουάριο του 1999. Σύμφωνα με την αναμενόμενη επιβράδυνση, η οποία εκτιμάται ότι θα διαρκέσει μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι αρχικά είχε υπολογισθεί. Παρά τη γενναία μείωση των επιτοκίων στη συνεδρίαση Νοεμβρίου, την Πέμπτη, η ΒοΕ είναι πιθανόν να προβεί σε νέα επιτοκιακή μείωση μέχρι το τέλος του έτους. Η αγορά εστιάζει την προσοχή της στις ανακοινώσεις νέων οικονομικών στοιχείων τις επόμενες εβδομάδες για ενδεχόμενες ενδείξεις, αναφορικά με τη νομισματική πολιτική της τράπεζας τους επόμενους μήνες.
Η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας SNB, υποστηρίζοντας την ανεξαρτησία της από την ΕΚΤ, ανακοίνωσε λίγες ώρες μετά την απόφαση της ΕΚΤ, τη διατήρηση των επιτοκίων στα τωρινά επίπεδα. Παρά την απόφαση της SNB την Πέμπτη, τα πρόσφατα ασθενέστερα από τα αναμενόμενα οικονομικά στοιχεία και η παρατεταμένη ενίσχυση του ελβετικού φράγκου έναντι των κυριότερων νομισμάτων στηρίζουν την άποψη ότι η τράπεζα θα προβεί σε μείωση των επιτοκίων μέχρι το τέλος του έτους (50 μβ). Μια τέτοια είδους κίνηση είναι πιθανόν να πραγματοποιηθεί στις 7 Δεκεμβρίου.