Με τις ελπίδες να αναθερμαίνονται στην Αμερική διατηρώντας το ενδιαφέρον στη Wall Street και το δολάριο, (αντίθετα) στο Τόκιο η αγωνία για την πορεία της οικονομίας ήταν έκδηλη χθες. Και ενώ, λοιπόν, η Wall κυριαρχείται από (έστω) ψήγματα αισιοδοξίας, το Τόκιο πάγωσε από την επίσημη ομολογία για συρρίκνωση του ΑΕΠ, τη βουτιά της επιχειρηματιικής εμπιστοσύνης και το κραχ των τραπεζικών μετοχών. Πρόκειται για μια εφιαλτική εξέλιξη, αν αναλογισθεί κανείς τι πρόκειται να ακολουθήσει στην Ιαπωνία. Στις ΗΠΑ, η ελπιδοφόρα ανάκαμψη που έδειξαν τα στοιχεία του δείκτη εμπιστοσύνης καταναλωτών που καταρτίζει το Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν ενίσχυσαν το κλίμα ελπίδων ότι πέρασαν τα χειρότερα. Η εμπιστοσύνη των Αμερικανών καταναλωτών προς την πορεία και τις προοπτικές της οικονομίας της χώρας τους, όπως φαίνεται στα χθεσινά στοιχεία, ανέκαμψε τον μήνα Νοέμβριο μετά την αιματηρή Τρίτη 11 Σεπτεμβρίου που είχε ματώσει την ψυχή των Αμερικανών και την καρδιά της οικονομίας. Τώρα η αγωνία για την πορεία της οικονομίας παραμερίζεται τόσο από την αποφασιστικότητα του Αμερικανού προέδρου να αναθερμάνει την εξασθενημένη οικονομία με γενναιόδωρα δημοσιονομικά μέτρα όσο και με τη συμπαράσταση του Αλαν Γκρίνσπαν, που εφαρμόζει μια ιδιαίτερα χαλαρή νομισματική πολιτική. Ο δείκτης ανήλθε στα επίπεδα των 83,5 μονάδων τον Νοέμβριο από 82,7 τον Οκτώβριο, ενώ οι οικονομολόγοι της Wall Street είχαν προβλέψει κατοκόρυφη πτώση στα επίπεδα των 78,7 μονάδων. Στη Wall, ο δείκτης Dow Jones και ο δείκτης Nasdaq κατέγραψαν (μετά τα προχθεσινά ισχυρά) μικρά κέρδη απορροφώντας τους κραδασμούς ρευστοποίησης κερδών και το δολάριο παρέμεινε ισχυρό έναντι του ευρώ και του γιεν. Ενώ, όλη η Ευρώπη υπέκυψε στις ρευστοποιήσεις.
Στο Τόκιο, οι τραπεζικοί «τριγμοί» έχουν ξαναπάρει δραματικές διαστάσεις, καθώς η χώρα βρίσκεται στο χείλος της ύφεσης για 4η φορά εντός μιας 10ετίας. Η επίσημη ομολογία χθες από την κυβέρνηση για συρρίκνωση της οικονομίας, καθώς υποβάθμισε την πρόβλεψή της για πραγματικούς ρυθμούς του ΑΕΠ το τρέχον έτος στο πλην 0,9% από αύξηση 1,7%, έριξε το τραπεζικό σύστημα σε νέα κρίση. Ενώ η βουτιά κατά 2,07% του δείκτη Nikkei των 225 blue chips μεγεθύνει τις πληγές στις τράπεζες. Το προχθεσινό κραχ κατά 30% της μετοχής Asaxi Bank κατά τη διάρκεια των συναλλαγών, επανέφερε στο προσκήνιο τους εφιάλτες των επισφαλών δανείων από τις τράπεζες.
Οι ελπίδες πως θα επουλωθούν οι πληγές των τραπεζών από τα τεράστια επισφαλή δάνεια, που έχουν αναπτερωθεί στο πρόσωπο του νέου πρωθυπουργού Γιουνιχίρο Κοϊζούμι, δοκιμάζονται ξανά. Ωστόσο, ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας απέκλεισε το ενδεχόμενο δεύτερου συμπληρωματικού προϋπολογισμού για το τρέχον οικονομικό έτος που ολοκληρώνεται στην Ιαπωνία τον Απρίλιο. Να θυμίσω ότι κατά σειράν οι κυβερνήσεις του Τόκιο με πακέτα-μαμούθ δημοσιονομικών μέτρων προσπάθησαν να κινήσουν τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, που εξακολουθεί να παραπαίει. Από τον Αύγουστο του 1992, έχουν ανακοινώσει τουλάχιστον 10 πακέτα μέτρων ύψους 128 τρισ. γιεν. Με συνέπεια το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ να εκτοξευθεί στα επίπεδα του 130%-και προβλέπεται από το «Standard & Poor’s» να επιδεινωθεί στο 165% του ΑΕΠ μέχρι τα μέσα της δεκαετίας- ενώ το 1990 ήταν μικρότερο από 60%. Ωστόσο, είναι βαρύ το τίμημα της πολιτικής αυτής, δεδομένου πως επιδεινώνει διαρκώς τη δημοσιονομική θέση της χώρας στα χειρότερα επίπεδα μεταξύ των 29 χωρών-μελών του ΟΟΣΑ (Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης).
Τη δραματική εξασθένιση της ιαπωνικής οικονομίας επιβεβαίωσε χθες ο δείκτης εμπιστοσύνης επιχειρηματιών, καθώς παρουσίασε σαφή επιδείνωση του επιχειρηματικού κλίματος στην Ιαπωνία. Το γιεν δέχθηκε χθες έντονες πιέσεις, με συνέπεια το δολάριο να εκτοξευθεί στα 120,53 γιεν, γεγονός που ανακούφισε το Τόκιο. Να επισημανθεί πως η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ) έχει κάνει επτά παρεμβάσεις κατά του γιεν και υπέρ του δολαρίου και του ευρώ στα μέσα Σεπτεμβρίου, που έχουν ανέλθει στα 30 δισ. δολάρια. Οι Ιάπωνες μεγαλοεπιχειρηματίες έχουν στηρίξει τους υπολογισμούς τους για το τρέχον εξάμηνο του οικονομικού έτους στην ισοτιμία του δολαρίου στα επίπεδα των 116 γιεν. Οι παρεμβάσεις άρχισαν όταν το δολάριο έπεσε στα 115,76 γιεν, μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στις ΗΠΑ την 11η Σεπτεμβρίου, αγοράζοντας δολάρια και πουλώντας γιεν, με στόχο να μην πέσει το δολάριο κάτω από τα επίπεδα των 115 γιεν. Να θυμίσω ότι πως BoJ έχει κάνει 26 πανάκριβες -περίπου 50 δισ. δολαρίων- παρεμβάσεις κατά του γιεν και υπέρ του δολαρίου και του ευρώ το δεύτερο εξάμηνο του 1999, για να ανακόψει την ξέφρενη άνοδο του γιεν, αλλά χωρίς αποτέλεσμα.