Με την εθνική άμυνα αλλά και τα οικονομικά της θα ασχολείται από το νέο του πόστο στην οδό Μεσογείων, ο υπουργός Εθνικής Αμυνας και μέχρι πρότινος επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου κ. Γιάννος Παπαντωνίου. Στους επόμενους 24 μήνες θα διαχειριστεί πόρους ύψους 3,5 τρισ. δραχμών, για παραγγελίες αμυντικού εξοπλισμού, που προκαλούν υψηλό ενδιαφέρον σε Ευρωπαίους, Ρώσους και Αμερικανούς. Οι «αγχώδεις» επισκέψεις τους καταγράφονται καθημερινά, ενώ πολλά είναι και τα αιτήματα για συναντήσεις, που φθάνουν στο γραφείο του στενού συνεργάτη του υπουργού και επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Εξοπλισμού (ΓΔΕ) κ. Σπύρου Τραυλού.
Ο κ. Παπαντωνίου, αν και εμφανίζεται απόλυτα ικανοποιημένος από την επίτευξη του στόχου για είσοδο της Ελλάδας στην ΟΝΕ, θεωρεί ότι και στη νέα θέση υπάρχει πλήθος από προκλήσεις, που τις αποδέχεται με ευχαρίστηση.
Υπογραμμίζει ότι η εποχή του ευρώ θα αλλάξει τελείως το σημερινό σκηνικό στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν ανατροπές σε πολλά από τα «βαλκανικά» χαρακτηριστικά της χώρας. Αναφέρει ότι χρειάζεται πάση θυσία προσέλκυση ξένων κεφαλαίων και υπογραμμίζει ότι θα αποτελέσουν την «ατμομηχανή» για να τρέξει ταχύτερα η ελληνική οικονομία με ρυθμούς αντίστοιχους της Ιρλανδίας. Στη βάση αυτή αντιμετωπίζει με κριτική διάθεση τη συγχώνευση Εθνικής – Πίστεως, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα ότι εφόσον επιλέχθηκε να γίνει, θα πρέπει εφεξής να στηριχθεί απ’ όλους.
Περισσότερο αποδοτικό θα ήταν βέβαια κατά τον ίδιο, ανάλογες συγχωνεύσεις να αφορούν γάμους μεταξύ ελληνικών και ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Κάτι τέτοιο, επιμένει, θα δημιουργούσε ισχυρή δυναμική με προοπτικές ταχύτερης σύζευξης της ελληνικής με την ευρωπαϊκή και διεθνή αγορά.
Εξελίξεις
Ο κ. Παπαντωνίου δείχνει να ανησυχεί ιδιαίτερα για τις εξελίξεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης, που βαθαίνει όσο συνεχίζονται οι πολεμικές επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν. Ως υπουργός Εθνικής Αμυνας δείχνει να μην τον έχει απασχολήσει, προς το παρόν τουλάχιστον, η συμμετοχή ελληνικών στρατιωτικών τμημάτων στον πόλεμο του Αφγανιστάν.
Αντίθετα, τον προβληματίζει ιδιαίτερα η κάμψη του ρυθμού οικονομικής ανάπυξης στην Ευρωζώνη, που θα κινηθεί στο 1,5% τόσο το 2001 όσο και το 2002. Αυτό θα προβλέπουν οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Ε.Ε, που θα δημοσιοποιηθούν στις 21 Νοεμβρίου. Η χαλάρωση των αναπτυξιακών ρυθμών κατά τον κ. Παπαντωνίου θα δημιουργήσει πιεστικές καταστάσεις για την Ελλάδα και θα οδηγήσει σε αύξηση των πιέσεων για ταχύτερες απελευθερώσεις των αγορών, αλλά και αντιμετώπισης καυτών προβλημάτων όπως το ασφαλιστικό κ.λπ.
Μέχρι τώρα, εξηγεί, επιτυγχάναμε υψηλούς ρυθούς ανάπτυξης, κάτι που μας διασφάλιζε τη δυνατότητα να κρατάμε «ισορροπία» ανάμεσα στην ελληνική κοινωνία και τις αγορές. Σε απλά ελληνικά αυτό σημαίνει ότι επιλέγαμε τους ρυθμούς υλοποίησης των διαρθρωτικών αλλαγών. Κάτι που δυστυχώς η μακροημέρευση της ύφεσης το θέτει σε ευθεία αμφισβήτηση!
Ο κ. Παπαντωνίου πιστεύει ότι ο σημερινός υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. Νίκος Χριστοδουλάκης συνεχίζει την πολιτική του και εμμένει στους δύο κρίσμους στόχους, δηλαδή της δημοσιονομικής σταθερότητας και της μείωσης του χρέους.
Ως πρώην υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ο κ. Παπαντωνίου επιμένει στην ανάγκη να κρατηθεί η κυβέρνηση μακριά από συμφωνίες με τους ισχυρούς για «μοίρασμα της πίτας».
Είναι φανερό ότι αναπολεί παλαιότερες εποχές, όπου οι πολιτικοί είχαν περισσότερες δυνατότητες και ταυτόχρονα ήταν λιγότερες οι παρεμβάσεις των οικονομικών παραγόντων. Παράδειγμα προς αποφυγήν θεωρεί τη Ρωσσία των αρχών της δεκαετίας του 1990, που οδήγησε την τεράστια αυτοκρατορία στα γνωστά τραγικά αποτελέσματα, με ταυτόχρονη επικράτηση λίγων οικονομικά ισχυρών.
Τονίζει ότι σε κάθε περίπτωση πρέπει να τηρούνται με θρησκευτική ευλάβεια οι διαδικασίες, για να υπάρχει καθεστώς διαφάνειας, που θα εμπνέει εμπιστοσύνη στον πολίτη.
Σοφοκλέους
Σχετικά με τον βαθμό αποτελεσματικότητας του κυβερνητικού σχήματος, θεωρεί ότι πρέπει να περιμένουμε τις εξελίξεις και κυρίως τους τρόπους με τους οποίους θα επιλυθούν στους επόμενους μήνες διάφορα προβλήματα, που ταλαιπωρούν τους πολίτες.
Ο πρώην υπουργός Εθνικής Οικονομίας συνδέει την τύχη της Σοφοκλέους με τις εξελίξεις στο διεθνές οικονομικό σκηνικό και επιμένει ότι η ανάκαμψη στις αγορές του εξωτερικού θα φέρει και την «Ανοιξη» στη Σοφοκλέους. Αρνείται να αποδεχθεί τις ευθύνες της κυβέρνησης στο θέμα του Χρηματιστηρίου. Επιμένει ότι η μεγάλη «απρόσμενη» κάμψη, που ξεκίνησε μετά τις εκλογές του 2001, ήταν αποτέλεσμα της πτώσης, που είχε αρχίσει να γίνεται αισθητή και στα άλλα ξένα χρηματιστήρια, μετά την ισχυρή ευφορία που επικράτησε το 1999.
Είναι γνωστό ότι ο κ. Παπαντωνίου, ως πρώην υπουργός Εθνικής Οικονομίας, είχε «αγωνιστεί» για ορθολογικοποίηση των στρατιωτικών δαπανών, «κόντρα» στον προκάτοχό του κ. Ακη Τσοχατζόπουλο. Επέμενε και επιμένει στη διατήρησή τους στα επίπεδα του 4% του ΑΕΠ. Γνωστό είναι επίσης ότι είναι ένας από τους κύριους πρωταγωνιστές στην αναβολή της προμήθειας (αρχές του 2001) των 60 αεροσκαφών Eurofighter. Στην περίπτωση που η συγκεκριμένη προμήθεια υλοποιούνταν, τότε οι στρατιωτικές δαπάνες θα εκτινάσσονταν πάνω από το 6% του ΑΕΠ, λέει ο κ. Παπαντωνίου.
Αρνείται να πιστέψει ότι υπάρχουν δυσκολίες στο να συμβιβαστεί ο προηγούμενος ρόλος του στο ΥΠΕΘΟ με τον καινούργιο στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας. Υποστηρίζει, ότι όσα έχουν αποφασιθεί να δοθούν στην Αμυνα, θα δοθούν μέχρι τελευταίας δραχμής. Επίσης ο κ. Παπαντωνίου επιθυμεί να προχωρήσουν ταχύτατα οι διαδικασίες συγχώνευσης της ΕΒΟ με την ΠΥΡΚΑΛ, ενώ σχέδια υπάρχουν και για το μέλλον την Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας. Η ΕΑΒ «απέτυχε» να ιδιωτικοποιηθεί το 2000, όταν η κυβέρνηση βρέθηκε στη δίνη ισχυρών πολιτικοοικονομικών συγκορύσεων και φοβήθηκε να προχωρήσει σε αποφάσεις που θα δημιουργούσαν «εχθρούς». Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στη νέα φάση ο κ. Παπαντωνίου σε συνεργασία με τον κ. Χριστοδουλάκη θα αναζητήσουν σύντομα νέο σχήμα για την ΕΑΒ, που διαχειρίζεται πολλά και σημαντικά προγράμματα και έχει μεγαλύτερο πελάτη το υπουργείο εθνικής Αμυνας.
Παραγγελίες
Η πρώτη μεγάλη στρατιωτική παραγγελία που θα κατακυρωθεί στους πρώτους μήνες του 2002, μεταδίδει το περιβάλλον του υπουργού, είναι εκείνη των 250 τεθωρακισμένων αξίας περίπου 600 – 700 δισ. δραχμών. Την προμήθεια διεκδικούν μετά μανίας εταιρείες κολοσσοί. Πρόκειται για την αμερικανική Ceneral Dynamics με το Μ1Α2 Abrams, τη γερμανική Krauss Mafei – Wegmann με το Leopard 2Α5, τη βρετανική Vickers με το Challenger 2Ε και τη γαλλική Giat με το Leclerc.
Αμεσα επίσης ο υπουργός καλείται να πάρει αποφάσεις και για μια σειρά από άλλα προγράμματα όπως είναι ο εκσυγχρονισμός των φρεγατών, των τορπιλακάτων και των υποβρυχίων «ΠΟΣΕΙΔΩΝ» συνολικής αξίας 435 δισ. δραχμών. Εκκρεμεί επίσης η αγορά με τις διαδικασίες Option ενός υποβρυχίου (180 δισ. δραχμών), ενός ελικοπτέρου Apache, αλλά και η παραγγελία συστήματων αυτοπροστασίας για 50 αεροσκάφη F-16.
Αλλα προγράμματα που θα βρεθούν στο επίκεντρο στο άμεσο μέλλον είναι η προμήθεια των 15 μέσων μεταγωγικών αεροσκαφών ύψους 150 δισ. δραχμών, που διεκδικούν η ισπανική CASA και η ιταλοαμερικανική LΜΑΤΤS.
Το ύψος των δύο εξοπλιστικών προγραμμάτων 1996 – 2000 και 2001 – 2005 υπολογίζεται ότι αγγίζουν τα 8 με 8,5 τρισ. δραχμές.
Σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, δεν αποκλείεται να κινηθούν τελικά και σε μεγαλύτερα επίπεδα, καθώς σε πολλές συμβάσεις το τελικό κόστος ξεπερνά σημαντικά τα αρχικά προϋπολογιζόμενο. Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα διαθέτει ετησίως για αγορές εξοπλισμών περίπου 1 – 1,2 τρισ. δραχμές, εκ των οποίων ένα μικρό τμήμα (περίπου 300 δισ. δρχ.) γράφεται κανονικά στον προϋπολογισμό. Τα υπόλοιπα εξαφανίζονται στην τεράστια χοάνη της «δημιουργικής λογιστικής» που στρεβλώνει την πραγματικότητα και αποτρέπει τους «αποκοιμισμένους» αρμοδίους από τη λήψη σωστών αποφάσεων…
Η μερίδα του λέοντος από τους εξοπλισμούς έχει καταλήξει, όπως είναι φυσικό, μέχρι τώρα στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η Ελλάδα έχει αγοράσει μετά το 1996 από την Αμερική όπλα αξίας 3,61 δισ. ευρώ. Στη συνέχεια ακολουθεί η Γαλλία με 1,96 δισ. ευρώ, η Γερμανία με 1,43 εκ. ευρώ, η Ρωσσία με 656 εκ. ευρώ, η Σουηδία με 510 εκ. ευρώ, η Μεγάλη Βρετανία με 440 εκ. ευρώ, η Ιταλία με με 110 εκ. ευρώ και η Ουκρανία με 102,6 εκ. ευρώ.
Τα ποσά ανά χώρα μπορούν να προσδιορίσουν σε κάποιο βαθμό και το σε ποιους θα κατευθυνθούν οι επικείμενες κρίσιμες προμήθειες. Χαρακτηριστικό είναι ότι λίγο πριν αναχωρήσει από το ΥΠΕΘΟ ο κ. Παπαντωνίου είχε δεθχεί επίσκεψη από τον νέο πρεσβευτή των ΗΠΑ κ. Τόμας Μίλερ. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο ίδιος πρέσβης επισκέφθηκε ξανά τον κ. Παπαντωνίου λίγες ημέρες αργότερα, στη νέα του θέση ως υπουργού Εθνικής Αμυνας.
Είναι ευρέως γνωστό ότι οι Αμερικανοί ενδιαφέρονται σοβαρά να αγοράσει η Ελλάδα τα δικά τους τεθωρακισμένα, αλλά και να έχουν μεγαλύτερη παρέμβαση στις διαδικασίες για τα συστήματα αυτοπροαστασίας των ελληνικών F-16. Επίσης επιθυμούν διακαώς να εντάξουν με κάποιο τρόπο τη χώρα μας στον μακρύ κατάλογο των μελλοντικών αγοραστών αεροσκαφών του μαχητικού αεροσκάφους 4ης γενιάς JSF. Το τελευταίο, όπως γίνεται πλέον ξεκάθαρο, «εκπαραθύρωσε» το ευρωπαϊκό Eurofighter, που προετοιμαζόταν να προμηθευτεί σε προγενέστερο στάδιο η Ελλάδα. Οι Αμερικανοί εμφανίζονται εξαιρετικά «απαιτητικοί». Πρόσφατα η γνωστή Raytheon αισθάνθηκε ισχυρή έκπληξη όταν πληροφορήθηκε ότι αποκλείεται από προμήθεια τορπιλών για το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό, αξίας 60 εκ. δολαρίων. Η Raytheon κατά τις πληροφορίες «παραπονέθηκε» στη ΓΔΕ, επισημαίνοντας ότι δεν της ζητήθηκαν καθόλου στοιχεία για δοκιμές πυρός ούτε και τεχνικές λεπτομέρειες ή τα συμπεράσματα από τα διάφορα τεστ της τορπίλης ΜΚ48, που προωθεί η εν λόγω αμερικανική εταιρεία.
Είναι απόλυτα φανερό ότι αντίστοιχες στιγμές, κάνουν μικρές χώρες σαν την Ελλάδα, να αισθάνονται έστω για λίγο μεγάλες και δυνατές. Μπορούν να διαπραγματεύονται επί ίσοις όροις με τους ισχυρούς της γης, που συνήθως είναι οι μοναδικές στιγμές που τους ακούνε με προσοχή.