Λες ας μη δώσεις σημασία σε λεπτομέρειες… Εντάξει, αν ζυγίσεις γενικώς τις εκτιμήσεις των τραπεζιτών για την πορεία των οικονομιών, δεν βγάζεις ούτε δύο δράμια ενδιαφέρον. Λες ας μη δώσεις σημασία σε λεπτομέρειες… Αλλά όταν διαβάζεις ότι ομολογούν ότι δεν εξετίμησαν «ορθώς» το μέγεθος του πλήγματος που δέχθηκε η εμπιστοσύνη, κυρίως μετά την ισλαμική τρομοκρατική επίθεση κατά των ΗΠΑ την 11η Σεπτεμβρίου, τότε όντως τους λυπάσαι. Βεβαίως, οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν θα πληρώσουν ποτέ και τίποτε… Ενώ οι αποφάσεις τους αποβαίνουν, σχεδόν, πάντα εις βάρος των καταναλωτών, των οικονομιών και των λαών. Ευτυχώς… όμως που υπάρχουν και αυτοί για να ανησυχούν και να προσπαθούν να εξουδετερώσουν την απειλή του πληθωριστικού κινδύνου… Ενώ τώρα ανέλαβαν υψηλότερα καθήκοντα. Δηλαδή, να διασώσουν την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια οικονομία από την ύφεση…
Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο πως η λάμψη του «πυροτεχνήματος» Ντούιζενμπεργκ δεν διήρκεσε ούτε δευτερόλεπτα. Η μείωση του επιτοκίου του ευρώ κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, στο 3,25%, ήταν μια κίνηση αμηχανίας και πολιτικού συμβιβασμού και όχι βεβαίως μια κίνηση δυναμισμού και αποφασιστικότητας, όπως θέλουν οι γνωστές πένες να τη δούμε… Απλώς, η αδυναμία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να υπερασπισθεί την αναπτυξιακή πορεία των οικονομιών της Ζώνης του Ευρώ και η σύγκρουση των απόψεων με τους πολιτικούς γύρω από το επίμαχο θέμα της κατεύθυνσης των επιτοκίων πήρε (προσωρινά) τέλος. Η ΕΚΤ, δοσμένη ολόψυχα στον αγώνα για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε για την ανάπτυξη. Τώρα η σύγχυση, η διστακτικότητα και η απραξία των τραπεζιτών της ΕΚΤ θεωρείται αναπόφευκτα πως θα αποβεί μοιραία για τις εύθραυστες οικονομίες της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας. Ακριβώς η αντίδραση των αγορών και των αναλυτών ήταν αυτή που έδειξε στους τραπεζίτες της ΕΚΤ το πόσο δύσκολο είναι να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των αγορών.
Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο πως παρά το «πυροτέχνημα» του Ντούιζενμπεργκ το ευρώ γλίστρησε στα 89 σεντς έναντι του δολαρίου. Ούτε είναι τυχαίο πως το «εφιαλτικό» ταξίδι της κατάρρευσης του ευρώ δεν έχει τέλος! Το ευρώ για πολλοστή φορά πληρώνει το τίμημα της άτολμης πολιτικής της ΕΚΤ και της μικροπολιτικής των πολιτικών της. Οταν η «γενναία» μείωση του ευρωεπιτοκίου από την ΕΚΤ πυροδοτεί τη στροφή των κεφαλαίων από το ευρώ προς το δολάριο, αντιλαμβάνεται κανείς την αποτυχία(!) της κίνησης αυτής. Η άποψη της στήλης επιβεβαιώνεται για πολλοστή φορά, πως ο χειρισμός του κρίσιμου θέματος της κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής, μεταξύ των 12 κεντρικών τραπεζιτών των χωρών της Ζώνης του Ευρώ, εξακολουθεί να μην πείθει(!) τις αγορές. Απλώς, η ΕΚΤ συμμορφώθηκε με τις πολλαπλές πολιτικές πιέσεις και τις απειλές ύφεσης που κυκλώνουν την Ευρωζώνη. Οι εκκλήσεις προς την Ευρωπαϊκή Κ.Τ. να μειωθούν τα επιτόκια του ευρώ, υπήρξαν συνεχείς. Οταν κινδυνεύουν οι οικονομίες και καταρρέουν οι αναπτυξιακοί ρυθμοί, η σταθερότητα των τιμών μπαίνει σε δεύτερη μοίρα. Βεβαίως, υπέρτατο καθήκον για την ΕΚΤ αποτελεί η σταθερότητα των τιμών που την επιβάλλουν οι θεσμοί της Ευρώπης της ΟΝΕ και του Μάαστριχτ. Ευτυχώς, τώρα το κατάλαβαν οι τραπεζίτες της ΕΚΤ…
Πολλές φορές έχει αποδειχθεί πως οι κεντρικοί τραπεζίτες συνήθως κάνουν μεγαλύτερο κακό, από καλό! Πάντα θυμάμαι την άποψη του Keynes: πως ένας «καλός» τραπεζίτης δεν είναι αυτός που προέβλεψε τους κινδύνους και τους απέφυγε, αλλά, δυστυχώς, αυτός του οποίου τα ερείπια της πολιτικής του τα συμμερίζονται με έναν συμβατικό και ορθόδοξο τρόπο οι υπόλοιποι τραπεζίτες, έτσι ώστε να μην μπορεί κανείς στην πραγματικότητα να τον κατηγορήσει. Τέλος πάντων…
Αντίθετα, όσοι πόνταραν στη γενναιόδωρη πολιτική της FED και του Αλαν Γκρίνσπαν, ικανοποιήθηκαν καθώς τόσο η Wall Street όσο και το δολάριο ενισχύθηκαν. Οντως, είναι πρωτοφανής η μάχη που δίνει η FED, με στόχο να αποφευχθεί η ύφεση που έχει κυκλώσει επικίνδυνα την αμερικανική οικονομία. Ο πρόεδρος της FED Αλαν Γκρίνσπαν προσπαθεί να αντιμετωπίσει με τη μείωση του κόστους του χρήματος τους υπαρκτούς κινδύνους από τη βίαιη ανακοπή των ρυθμών ανάπτυξης, που έχει συρρικνώσει επικινδύνως την οικονομία. Τα στοιχεία για το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν έδειξαν συρρίκνωση των ρυθμών ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας το τρίτο τρίμηνο του 2001 (Ιούλιος, Αύγουστος, Σεπτέμβριος), καταγράφοντας πτώση 0,4% του ΑΕΠ, επί ετησίας βάσεως, για πρώτη φορά από το πρώτο τρίμηνο του 1991. Βεβαίως, τα στοιχεία για το ΑΕΠ επιβεβαίωσαν τις χειρότερες προβλέψεις ότι η αμερικανική οικονομία είχε ήδη πέσει σε «ύφεση», αλλά τυπικώς θα πρέπει να επιβεβαιωθεί από ένα ακόμη συνεχές τρίμηνο συρρίκνωσης του ΑΕΠ. Ωστόσο, η «εξαφάνιση» του πληθωρισμού από το πρόσωπο της αμερικανικής οικονομίας φυσικά και έλυσε τα χέρια του προέδρου της FED, να μειώσει ξανά τα επιτόκια.
Ηταν η 10η μείωση του έτους, που αποτελεί σπάνιο γεγονός στην ιστορία της FED. Ηταν, επίσης, η πλέον δραματική 3η κίνηση μείωσης των επιτοκίων της FED μετά την ειδεχθή τρομοκρατική ισλαμική επίθεση κατά των ΗΠΑ την Τρίτη 11 Σεπτεμβρίου. Συγκεκριμένα, η FED προχώρησε σε νέα μείωση του βασικού επιτοκίου-κλειδιού των fed funds (επιτόκιο που είναι καθοριστικής σημασίας, αφού προσδιορίζει το κόστος χρήματος επί της οικονομίας) κατά 0,5% (από 2,5%) στο 2%, που είναι τα χαμηλότερα επίπεδα από το 1961 όταν τις ΗΠΑ κυβερνούσε ο θρυλικός Τζον Κένεντι. Μετά τη μείωση αυτή το βασικό επιτόκιο έπεσε χαμηλότερα από τον δείκτη τιμών καταναλωτή, δηλαδή έγινε αρνητικό. Ωστόσο, όμως, οι ιθύνοντες της FED λαμβάνουν υπ’ όψιν άλλο βαρόμετρο για την πορεία του πληθωρισμού και συγκεκριμένα τον δείκτη των ατομικών καταναλωτικών δαπανών (PCE) του τριμηνιαίου Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Οπότε το βασικό επιτόκιο δεν θεωρείται αρνητικό σε «πραγματική» ή αποπληθωρισμένη βάση.
Επίσης, η Τράπεζα της Αγγλίας έκανε αυτό που περίμενε η στήλη, δηλαδή την ίδια κίνηση με τη FED. Λοιπόν, η Τράπεζα της Αγγλίας, αντιγράφοντας πλήρως τις κινήσεις της αμερικανικής FED, στοχεύει και αυτή να «προστατεύσει» τη βρετανική και την παγκόσμια οικονομία από τις συνέπειες και να αποτρέψει τους κινδύνους της ύφεσης που απειλούν και την οικονομία της χώρας της. Συγκεκριμένα, η Νομισματική Επιτροπή -που είναι η αρμόδια επιτροπή για τη χάραξη της νομισματοπιστωτικής πολιτικής της Τράπεζας της Αγγλίας – μείωσε το βασικό επιτόκιο δανεισμού κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, στο 4%. Πρόκειται για την έβδομη μείωση εντός του τρέχοντος έτους, που έριξε τα επιτόκια σε νέα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 37 ετών!