Λιγοστές -αλλά σημαντικές- λέξεις ήταν αρκετές για την έναρξη ενός νέου γύρου για την περαιτέρω απελευθέρωση του διεθνούς εμπορίου και να οδηγήσουν στην επιτυχία, αντί στην αποτυχία, την υπουργική διάσκεψη του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), που έγινε στην Ντόχα του Κατάρ. Ο νέος γύρος, «Γύρος Κατάρ»ή «Γύρος Ντόχα»όπως είναι το πιθανότερο να γίνει γνωστός, θα αρχίσει τον ερχόμενο Ιανουάριο και θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιανουάριο του 2005, τουλάχιστον όπως προβλέπει η συμφωνία του Κατάρ.
«Καθαρίσαμε την ντροπή του Σιάτλ», διακήρυξε ο εμπορικός εκπρόσωπος των ΗΠΑ Ρόμπερτ Ζέλικ, επικεφαλής της αντιπροσωπείας της χώρας του, προσθέτοντας ότι «σήμερα (χθες) τα μέλη του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου έστειλαν ένα δυνατό μήνυμα στον κόσμο».
Τα δύο σημεία τριβής που απειλούσαν να τινάξουν στον αέρα τη διάσκεψη της Ντόχα ήταν τα αγροτικά -η αιτία της αποτυχίας της διάσκεψης του Σιάτλ πριν από δύο χρόνια- και τα κλωστοϋφαντουργικά, όπου επέμεναν αντίστοιχα η Γαλλία και η Ινδία. Πρόκειται ακριβώς για τα δύο θέματα που αφορούν πιο άμεσα την Ελλάδα.
Συμφώνησε η Γαλλία
Στο πρώτο θέμα η Γαλλία είχε θέσει άτυπο βέτο, εκφράζοντας ουσιαστικά τις αντιρρήσεις των περισσοτέρων χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αιτία ήταν η διατύπωση του προσχεδίου της συμφωνίας για «μειώσεις, με στόχο την πλήρη κατάργηση όλων των μορφών εξαγωγικών επιδοτήσεων» στη γεωργία. Η διατύπωση αυτή είχε κριθεί ως απαράδεκτη από τη Γαλλία, αλλά από την άλλη πλευρά, οι 18 χώρες παραγωγής τροφίμων του ομίλου Cairns (Αργεντινή, Αυστραλία, Βραζιλία, Καναδάς κ.ά.) απαιτούσαν ακόμη πιο δεσμευτικούς όρους στο κείμενο. Ο γόρδιος δεσμός λύθηκε με τη διατήρηση της έκφρασης «πλήρης κατάργηση» αλλά και την πρόσθεση του διευκρινιστικού και κρίσιμου όρου «χωρίς να προδικάζεται το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων» – αυτές οι λιγοστές λέξεις έδωσαν το «πράσινο φως» για έναν νέο γύρο. Το σύστημα των αγροτικών επιδοτήσεων αποτελεί το θεμέλιο λίθο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), δηλαδή έναν από τους άξονες γύρω από τον οποίο κτίστηκε η ΕΟΚ και η Ευρωπαϊκή Ενωση. Είναι βέβαιο ότι όταν ολοκληρωθεί ο νέος γύρος εμπορικών διαπραγματεύσεων, τίποτα δεν θα είναι ίδιο στην ΚΑΠ. Ωστόσο, ο όρος που κατάφερε να περάσει η Γαλλία σημαίνει ότι, αν μη τι άλλο, θα πρέπει να δοθούν μεγαλύτερα ανταλλάγματα για τις ευρωπαϊκές παραχωρήσεις απ’ ό,τι σε σχέση με την αρχική διατύπωση του κειμένου, που εξυπηρετούσε κυρίως την αμερικανική διπλωματία, καθώς και των συμμάχων της.
Συμβιβάστηκε η Ινδία
Με κάτι λιγότερο συμβιβάστηκε η Ινδία στο θέμα της κλωστοϋφαντουργίας, που ωστόσο για να το αποσπάσει από τους εταίρους της, προκάλεσε την άτυπη παράταση της διάσκεψης κατά 18 ολόκληρες ώρες. Η Ινδία ήθελε μια πιο ρητή δέσμευση για βελτίωση της πρόσβασης των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων της στις δυτικές αγορές και τελικά δέχτηκε να περιληφθεί μια δήλωσή της για την επιφύλαξη σε ορισμένους τομείς όπως οι κώδικες ανταγωνισμού και οι επενδυτικοί κανόνες. Πάντως, η δήλωση αυτή ενδέχεται να αποδειχτεί διπλωματικό ατού στο μέλλον αν μετεξελιχθεί σε δικαίωμα εξαίρεσης από κάποια μέτρα.
Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι ο νέος γύρος απελευθέρωσης των αγορών, σε συνδυασμό με τις μεταρρυθμίσεις που θα προκύψουν, θα έχει αποτέλεσμα την αύξηση του παγκοσμίου εισοδήματος κατά 2,8 τρισ. δολάρια μέχρι το 2015, μια δεκαετία μετά την προγραμματισμένη λήξη του νέου γύρου. Πέρα από την έναρξη του νέου γύρου, η διάσκεψη του Κατάρ χαρακτηρίστηκε και από την τυπική ένταξη της Κίνας και της Ταϊβάν στον ΠΟΕ.