Η ερώτηση του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων για τον Μάιο αφορούσε το επίκαιρο ζήτημα της διατίμησης προϊόντων πρώτης ανάγκης για την αντιμετώπιση της πανδημίας, όπως οι προστατευτικές μάσκες.
Η πρόταση της διατίμησης, δηλαδή του ορισμού ανώτατης τιμής πώλησης ενός προϊόντος, επανέρχεται συχνά στον δημόσιο διάλογο ιδίως σε συγκυρίες εκτάκτου ανάγκης που διαταράσσουν τα συνήθη μοτίβα προσφοράς και ζήτησης, όπως συμβαίνει ώς ένα βαθμό και με την κρίση της πανδημίας.
Η λογική αυτής της πρότασης είναι ότι η χαμηλότερη τιμή θα καταστήσει τα προϊόντα αυτά περισσότερο προσιτά ιδίως στους οικονομικώς πιο αδυνάμους. Από την άλλη πλευρά, όμως, οι κριτικές έναντι της διατίμησης συνδέουν την πρακτική αυτή με μειωμένη διαθεσιμότητα των εν λόγω προϊόντων στα ράφια των καταστημάτων, που μερικές φορές οδηγεί σε σοβαρές ελλείψεις, με τη διάθεση χαμηλότερης ποιότητας προϊόντων, καθώς και με απίσχνανση των κινήτρων των δυνητικών παραγωγών να σπεύσουν να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση.
Στην ερώτηση του Μαΐου απάντησαν συνολικά 64 Ελληνίδες και Ελληνες οικονομολόγοι. Από τις απαντήσεις προκύπτει μια σχετικά ισχυρή απόρριψη της λύσης της διατίμησης, καθώς όσοι διαφωνούν με τη διατίμηση είναι περίπου διπλάσιοι από εκείνους που συμφωνούν. Συγκεκριμένα, η διαφωνία (απόλυτη και σχετική) ως προς το μέτρο της διατίμησης αθροίζει 57% έναντι ποσοστού 27% που συμφωνεί (απολύτως και σχετικά). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα επεξηγητικά σχόλια των απαντησάντων, τα οποία είναι διαθέσιμα στο σύνολό τους στην ιστοσελίδα του ΚΕΦίΜ. Οσοι διαφωνούν με το μέτρο της διατίμησης, υποστηρίζουν ως επί το πλείστον ότι στην περίπτωση που δεν αντιμετωπιστεί επαρκώς και εγκαίρως το πρόβλημα από τις δυνάμεις της αγοράς, υπάρχουν αποτελεσματικότεροι τρόποι να διασφαλιστεί η πρόσβαση όλων των πολιτών σε τέτοιου είδους προϊόντα, όπως η ενθάρρυνση της παραγωγής περισσότερων μασκών, η επιβολή ανώτατου αριθμού των τεμαχίων που μπορεί να αγοράσει κάποιος, ή και η δωρεάν διανομή σε αδύναμους οικονομικώς πολίτες.
Οι υποστηρικτές του μέτρου υποστηρίζουν, αντιθέτως, ότι η διατίμηση είναι θεμιτή έως και αναγκαία προσωρινά, ιδίως εφόσον η κυβέρνηση κατέστησε υποχρεωτική τη χρήση μασκών σε συγκεκριμένους χώρους, ενώ αναφέρθηκε ως θετικό και το παράδειγμα της διατίμησης του εμφιαλωμένου νερού στη χώρα μας.
* Ο κ. Γιώργος Αρχόντας είναι μέλος του επιστημονικού συμβουλίου του ΚΕΦίΜ και υπεύθυνος του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων.