Διαβάζω συχνά άρθρα με τίτλους που προτρέπουν «Να γίνουμε η Silicon Valley της Ε.Ε.», καταδεικνύοντας τα πλεονεκτήματα που διαθέτει η χώρα, όπως το υψηλό επίπεδο πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και το ικανό ανθρώπινο δυναμικό. Ο συνδυασμός αυτών με το μεσογειακό κλίμα και ελκυστικά επενδυτικά συστατικά, όπως ένα σταθερό φορολογικό πλαίσιο και ευέλικτη εμπορική νομοθεσία, θα αποτελούσαν πόλο έλξης επενδύσεων. Διαθέτει όμως η χώρα μας τις τεχνολογικές υποδομές σε κοινωνικό – οικονομικό επίπεδο, που σε συνδυασμό με τα ανωτέρω ολοκληρώνουν το «πακέτο» μιας ελκυστικής επένδυσης;
Βάσει του ευρωπαϊκού «Ψηφιακού Δείκτη Οικονομίας και Κοινωνίας», η Ελλάδα είναι ουραγός, τρίτη από το τέλος, ανάμεσα στις 27 χώρες της E.E. Στους πέντε βασικούς δείκτες «Ψηφιακές Υπηρεσίες Δημοσίου», «Δεξιότητες Ανθρώπινου Δυναμικού», «Υποδομή Διαδικτύου και Συνδεσιμότητα», «Χρήση Διαδικτύου από τους Πολίτες» και «Ενσωμάτωση Ψηφιακών Τεχνολογιών στις Επιχειρήσεις» κατατασσόμαστε στις 4 τελευταίες θέσεις. Μια συνοπτική και ταυτόχρονα δυσάρεστη αλλά ειλικρινής ανάγνωση των δεικτών αποτυπώνεται ως ακολούθως: «H χώρα δεν διαθέτει υποδομές γρήγορης διασύνδεσης στο Διαδίκτυο. Οι ψηφιακά ανέτοιμοι πολίτες δεν αξιοποιούν τις ελάχιστες δυνατότητες ψηφιακών συναλλαγών που παρέχονται από επιχειρήσεις και Δημόσιο».
Αναλύοντας τα κριτήρια αξιολόγησης των δεικτών, διαπιστώνει κανείς ότι αφορούν «παλαιότερες» τεχνολογίες και ψηφιακές υπηρεσίες, όπως είναι για παράδειγμα το ηλεκτρονικό εμπόριο και η χρήση Διαδικτύου από κινητό τηλέφωνο και όχι προηγμένες υπηρεσίες όπως είναι για παράδειγμα η τεχνητή νοημοσύνη.
Σίγουρα, λόγω της δεκαετούς οικονομική κρίσης, η πλειονότητα των επιχειρήσεων περιόρισε τις επενδύσεις τεχνολογίας και ψηφιακού μετασχηματισμού. Αντίστοιχα συνέβη και σε επίπεδο χώρας, με τους πόρους να διοχετεύονται σε άμεσες ανάγκες και τον ψηφιακό μετασχηματισμό να προχωρεί με αργό ρυθμό. Ταυτόχρονα, χώρες της Ε.Ε. καλύτερου οικονομικού προφίλ ανταποκρίθηκαν στις νέες ψηφιακές τάσεις και τεχνολογίες, επενδύοντας στον εκμοντερνισμό των υποδομών τους. Δημιουργήθηκαν έτσι ψηφιακές δεξιότητες για πολίτες και καταναλωτές, ωθώντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό μέσα από τη ζήτηση νέων προϊόντων και υπηρεσιών.
Πώς μπορούμε όμως να βελτιώσουμε τους δείκτες αυτούς κάνοντας στροφή στη δική μας ψηφιακή κοινωνία και οικονομία; Θετικό σοκ για τις «Ψηφιακές Υπηρεσίες Δημοσίου» έχει προκαλέσει η κυβέρνηση τους τελευταίους 12 μήνες με την αυτοματοποίηση, απλοποίηση και ψηφιοποίηση των συναλλαγών με πολίτες και επιχειρήσεις. Ο μετασχηματισμός του Δημοσίου χρειάζεται να συνεχιστεί εντατικά, αποτελώντας εφαλτήριο για τη βελτίωση των άλλων δεικτών.
Αντιστοίχως, στον τομέα «Ανθρώπινου Δυναμικού» χρειάζονται τολμηρές αλλαγές στην Παιδεία για την προετοιμασία του νέου δυναμικού της χώρας, με την εισαγωγή υποχρεωτικών μαθημάτων τεχνολογίας από το δημοτικό μέχρι το πανεπιστήμιο. Ακόμα, χρειάζεται η παροχή κινήτρων προς τις επιχειρήσεις για την εκπαίδευση του υφιστάμενου δυναμικού.
Στους τομείς «Υποδομή Διαδικτύου και Συνδεσιμότητα», χρειάζεται οι πάροχοι τηλεπικοινωνιών, σε συνεργασία με την κυβέρνηση, να εκσυγχρονίσουν τις δικτυακές υποδομές της χώρας για την παροχή νέων και ταχύτερων υπηρεσιών Διαδικτύου.
Ο δείκτης «Χρήση Διαδικτύου από τους Πολίτες» είναι απόλυτα εξαρτώμενος από τους δείκτες «Ανθρώπινο Δυναμικό» και «Υποδομή Διαδικτύου και Συνδεσιμότητα». Μια ψηφιακά εκπαιδευμένη κοινωνία, στην οποία παρέχονται τα σωστά εργαλεία διασύνδεσης στο Διαδίκτυο, είναι εκ φύσεως online.
Για τον τομέα «Ενσωμάτωση Ψηφιακών Τεχνολογιών», οι επιχειρήσεις πρέπει να προτεραιοποιήσουν τη δημιουργία ψηφιακών self-service υπηρεσιών, ελαχιστοποιώντας τις διά ζώσης συναλλαγές. Ακόμα, η ψηφιοποίηση των προμηθειών και της εφοδιαστικής αλυσίδας καθώς και η εφαρμογή εξ αποστάσεως εργασίας είναι πανάκεια για τη συνέχιση της εμπορικής τους δραστηριότητας σε περιόδους κρίσεων, τοποθετώντας τις ταυτόχρονα στη νέα ψηφιακή εποχή στην οποία οδεύουν η κοινωνία και η οικονομία.
Είναι αλήθεια ότι η χώρα μας «έχασε» την αστική επανάσταση του 18ου αιώνα στην Ευρώπη, με συνέπειες ορατές στη σύγχρονη ιστορία. Η πρόσφατη οικονομική κρίση δεν βοήθησε να ακολουθήσουμε την ψηφιακή επανάσταση αντίστοιχα με άλλες χώρες της Ε.Ε. Είναι υποχρέωσή μας προς τις νέες γενιές να εξασφαλίσουμε το μέλλον τους, μέσω ενός ψηφιακού περιβάλλοντος το οποίο θα αποτελέσει βασικό μοχλό ανάπτυξης της οικονομίας.
* Ο κ. Γιώργος Κολλιδάς είναι Advisory Technology Leader της PwC Ελλάδας.