Ολα τα χρηματιστήρια του κόσμου καταγράφουν μεγάλη πτώση, γεγονός που πλέον δεν επηρεάζει μόνον τις αποδόσεις των επενδυτών, αλλά συνολικά την πορεία των επιχειρήσεων και της οικονομίας.
Αλλωστε, οι προβλέψεις για την ανάπτυξη εφέτος έχουν ήδη αναθεωρηθεί προς τα κάτω περισσότερο στην Ευρώπη και λιγότερο στις ΗΠΑ, εκτιμήσεις που συνέβαλαν στην επιτάχυνση της πτώσης των χρηματιστηρίων τις τελευταίες εβδομάδες.
Αν υπολογίσουμε από το ανώτερο σημείο που είχαν φθάσει τα χρηματιστήρια στις αρχές του 2000 η πτώση κυμαίνεται από 40 έως και 70%, με πρωταθλητή πτώσης το Χρηματιστήριο της Αθήνας. Ειδικά στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια η πτώση μετά τον Νοέμβριο υπολογίζεται να είναι κοντά στο 14%, κυρίως εξαιτίας της πτώσης του γερμανικού χρηματιστηρίου.
Η πραγματικότητα αυτή, όπως επισημαίνεται και σε μελέτη του ΟΟΣΑ, έχει οδηγήσει σε καθίζηση την αποτίμηση της αξίας των εταιρειών. Στην Ευρώπη ο λόγος τιμής της μετοχής προς τα κέρδη της είχε φθάσει να είναι πάνω από 26, όταν τα χρηματιστήρια ήταν σε ψηλά επίπεδα. Τώρα ο ίδιος λόγος είναι κοντά στο 11. Ειδικά στο γερμανικό χρηματιστήριο οι εταιρείες αποτιμώνται 9,5 φορές τα κέρδη τους.
Πάντως, με εξαίρεση το γερμανικό παράδειγμα στα υπόλοιπα χρηματιστήρια η αξία των εισηγμένων εταιρειών πλησιάζει τον μέσο όρο της περιόδου 1990-1994, και ειδικά στην Ευρώπη βρίσκεται κάτω απο το 14,2 της εποχής. Αν εξαιρέσουμε τις μετοχές τηλεπικοινωνιών και τεχνολογίας που πωλούνται σήμερα σε υψηλότερο λόγο τιμής προς κέρδη από την περίοδο 90-94, οι ευρωπαϊκές μετοχές έχουν υποστεί πανωλεθρία την τελευταία διετία.
Για όποιους αναζητούν λύσεις επενδυτικής στρατηγικής, ίοως τα στοιχεία αυτά να δίνουν το σήμα ότι οι αγορές έχουν υποστεί την αναγκαία διόρθωση, έτσι ώστε να δημιουργούνται ευκαιρίες. Ισως, όμως, η ευρωπαϊκή οικονομία που επηρεάζεται και απο γεωπολιτικούς κινδύνους να έχει ακόμα στον ορίζοντα περαιτέρω πτώση.
Αλλωστε, η πτώση των μετοχών ενισχύει την πτώση της κερδοφορίας πολλών εταιρειών και λειτουργεί ως ενισχυτής στην ήδη αρνητική ατμόσφαιρα.
Το περίγραμμα αυτό δείχνει ότι πολλά από όσα θεωρούμε ελληνικά προβλήματα, δεν είναι! Δείχνει επιπλέον ότι δεν υπάρχει εύκολη διέξοδος για την ελληνική οικονομία και οπωσδήποτε δεν υπάρχει διέξοδος που να στηρίζεται σε υπερβολικές εκτιμήσεις της αξίας εταιρειών, ιδιωτικών και κρατικών, ώστε να γίνουν «λογιστικές» κινήσεις εξυγίανσης.
Τα όποια προβλήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν, εφόσον υπάρξει ειλικρινής, ρεαλιστική θεώρηση και κυρίως αποδοχή της πραγματικότητας. Το μήνυμα αυτό έκανε πολύ χρόνο να φθάσει στον ιδιωτικό τομέα, αλλά φαίνεται ότι έχει ληφθεί, τουλάχιστον από τους περισσότερους.
Αντίθετα, στον δημόσιο τομέα συνεχίζει να επικρατεί ο εφυσηχασμός. Τόσο στον στενό όσο και στον ευρύτερο κρατικό τομέα (που μάλλον διευρύνεται…) δεν είδαμε κινήσεις για να ξεπεραστούν προβλήματα. Γίνονται προσπάθειες συντήρησης. Αλλωστε, δεν έχουν λόγους να ανησυχούν…