Επειτα από τέσσερα χρόνια διαπραγματεύσεων φαίνεται ότι η υπογραφή μιας ιδιαίτερα σημαντικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας βρίσκεται σε θετική τροχιά. Πρόκειται για την αποφυγή διπλής φορολόγησης, συμφωνία, η οποία εκτιμάται ότι θα ευνοήσει τη διακίνηση κεφαλαίων μεταξύ των δύο χωρών, ωστόσο, παραμένουν ορισμένα ακόμη «αγκάθια» μέχρι τη συνολική αποδοχή της από τα δύο μέρη. Δεν είναι, πάντως, τα μοναδικά που εμποδίζουν την ανάπτυξη των διμερών εμπορικών και οικονομικών συναλλαγών. Η τουρκική πλευρά συντηρεί μια σειρά τεχνικών προβλημάτων, τα οποία λειτουργούν αποθαρρυντικά για την ανάπτυξη των ελληνικών εξαγωγών, όταν την ίδια στιγμή παρατηρείται έξαρση των τουρκικών εξαγωγών προς την Ελλάδα. Πρόσφατα, πάντως, και συγκεκριμένα στις 5 Ιουνίου, ψηφίσθηκε από το τουρκικό κοινοβούλιο νέος νόμος για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, ο οποίος ενεργοποιήθηκε στις 17 Ιουλίου και μεταβάλλει ριζικά το υφιστάμενο μέχρι πρότινος καθεστώς.
Οι εκκρεμότητες
Ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών Ν. Χριστοδουλάκης επρόκειτο να επισκεφθεί στις 17 και 18 Ιουλίου τη γειτονική χώρα για την υπογραφή της συμφωνίας αποφυγής διπλής φορολόγησης, τελικά, όμως, το ταξίδι του αναβλήθηκε, καθώς η συνάντηση των εμπειρογνωμόνων των αρμόδιων υπουργείων των δύο χωρών, που προηγήθηκε στις 10 Ιουλίου, στην Αγκυρα, δεν είχε την προσδοκώμενη κατάληξη. Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες της Οικονομικής «Κ», παραμένουν ορισμένα κρίσιμα σημεία προς διαπραγμάτευση, μεταξύ των οποίων, η φορολόγηση των ναυτιλιακών κερδών. Η ελληνική πλευρά προτείνει τη φορολόγηση με βάση τη σημαία, ενώ αντίθετα, η τουρκική επιμένει στη φορολόγηση με βάση την έδρα δραστηριοποίησης της εταιρείας.
Αρμόδια πηγή του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών διευκρίνισε ότι η υπογραφή ανάλογων συμφωνιών δεν είναι εύκολη διαδικασία, καθώς συνεπάγεται απώλεια χρημάτων και για τις δύο ενδιαφερόμενες χώρες, η κάθε μία εκ των οποίων είναι εύλογο να διεκδικεί τη μικρότερη δυνατή. Ενδεικτικά αναφέρθηκε ότι ανάλογη συμφωνία με τη Ρωσία χρειάσθηκε διαπραγματεύσεις 10 ετών μέχρι την τελική υπογραφή της. Πάντως, η Ελλάδα έως σήμερα έχει υπογράψει 46 συμφωνίες με ισάριθμες χώρες. Υπό επικύρωση από τα εθνικά κοινοβούλια βρίσκονται άλλες τέσσερις παρόμοιες συμφωνίες που έχουν ήδη υπογραφεί. Σε κάθε περίπτωση η ελληνική πλευρά αισιοδοξεί ότι «είμαστε πολύ κοντά σε λύση» για τη συμφωνία με την Τουρκία, και δεν αποκλείεται, όπως εκτιμάται, οι τελικές υπογραφές να μπουν το φθινόπωρο.
Σύμφωνα με στοιχεία που διέθεσε στην «Κ» το Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων στο Γενικό Προξενείο μας στην Κωνσταντινούπολη, στο πρώτο 5μηνο οι ελληνικές εξαγωγές προς την Τουρκία παρουσιάζουν περιορισμένη αύξηση συγκριτικά με την εντυπωσιακά μεγάλη αύξηση των τουρκικών εξαγωγών προς την Ελλάδα, με συνέπεια να διευρύνεται το εμπορικό έλλεμμα σε βάρος της χώρας μας.
Συγκεκριμένα, οι ελληνικές εξαγωγές αυξήθηκαν μόλις κατά 7,54% (από 145,98 εκατ. δολ. στο α΄ 5μηνο του 2002 σε 156,98 εκατ. δολ. φέτος), ενώ οι τουρκικές εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 69,18% (από 201,80 εκατ. δολ. σε 341,40 εκατ. δολ.). Ο όγκος του διμερούς εμπορίου στο ίδιο διάστημα σημείωσε αύξηση κατά 43,31% και από 347,77 εκατ. δολ. έφθασε τα 498,38 εκατ. δολ. Το εμπορικό έλλειμμα σε βάρος της Ελλάδος διευρύνθηκε κατά 230,36% (!!) και από 55,80 εκατ. δολ. εκτοξεύθηκε στα 184,42 εκατ. δολ. Κατά το 2003, εκτιμάται ότι ο όγκος του διμερούς εμπορίου θα ανέλθει περίπου σε 1,2 δισ. δολ. και για πρώτη φορά θα «σπάσει το φράγμα» του 1 δισ. δολ., γεγονός, όμως, που θα οφείλεται αποκλειστικά στην αύξηση των τουρκικών εξαγωγών προς τη χώρα μας.
Τι φταίει γι’ αυτό; Ο εμπορικός ακόλουθος στην Κωνσταντινούπολη Χαρ. Κουναλάκης αποδίδει τη μεγάλη αύξηση των τουρκικών εξαγωγών «στη μεγάλη αύξηση της ζήτησης που παρατηρείται από ελληνικής πλευράς για εισαγωγές τουρκικών προϊόντων. Βέβαια, συμβάλλει και η συστηματική δραστηριοποίηση των τούρκων επιχειρηματιών στην Ελλάδα. Αντίθετα, η ζήτηση ελληνικών προϊόντων στην Τουρκία είναι πολύ περιορισμένη και αφορά συνήθως σε πρώτες ύλες ή περιπτωσιακά κάποιες άλλες κατηγορίες προϊόντων, ενώ δεν καταβάλλεται ιδιαίτερη προσπάθεια από τους Ελληνες επιχειρηματίες για την προσέγγιση της τουρκικής αγοράς».