Στην πλήρη ευθυγράμμιση με την απόφαση της E.E. για την εφαρμογή των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων στην κατάρτιση των ισολογισμών των εισηγμένων επιχειρήσεων από το 2005, προσανατολίζεται η κυβέρνηση, καθώς αποδείχθηκε εξωπραγματική και ανέφικτη η πρωτοβουλία και η δέσμευση για ταχύτερη εφαρμογή των ΔΛΠ στην Ελλάδα.
Ηδη, ο υπουργός Οικονομίας έχει υποχωρήσει από την αρχική απόφαση να καταρτιστούν και να δημοσιευθούν οικονομικές καταστάσεις από τις εταιρείες του X.A. για τη χρήση του 2003, μεταθέτοντας κατά ένα χρόνο την υποχρέωση αυτή, δηλαδή από τη χρήση του 2004. Οι φορείς της αγοράς και τα εξειδικευμένα όργανα, εξαρχής είχαν χαρακτηρίσει υπερβολικά αισιόδοξη και ανέφικτη την κυβερνητική πρωτοβουλία, αλλά χρειάστηκε περισσότερο από ένας χρόνος για να συνειδητοποιήσουν οι αρμόδιοι ότι… καλλιεργούν αυταπάτες!
Η επιμονή να «πρωτοτυπήσει» η Ελλάδα σε ένα τόσο σύνθετο και σοβαρό θέμα, με δεδομένες τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε και εξακολουθεί να αντιμετωπίζει η E.E. για την οριστικοποίηση και υιοθέτηση των επιμέρους λογιστικών προτύπων, αλλά και η έλλειψη επαρκούς παιδείας και εμπειριών από τις ελληνικές εταιρείες και τους ορκωτούς ελεγκτές, αποδείχθηκε από τα πράγματα ουτοπική.
Επιπλέον, οι διαδικασίες που ακολουθύνται στο πλαίσιο της E.E. είναι ήδη εκτός χρονοδιαγράμματος, ειδικότερα σε ό,τι αφορά το μείζον θέμα της οριστικοποίησης των προτεινόμενων προς υιοθέτηση λογιστικών προτύπων.
Η E.E. δεν μπόρεσε να τηρήσει το χρονοδιάγραμμα που προέβλεπε οριστικοποίηση των ΔΛΠ μέχρι το τέλος του 2002, ενώ μέχρι σήμερα δεν υπάρχει θετική εξέλιξη στο θέμα αυτό.
Εκ των πραγμάτων, αυτή η καθυστέρηση ανατρέπει σε μεγάλο βαθμό όλο το σχέδιο εισαγωγής ενιαίων Διεθνών Λογιστικών Προτύπων στις χώρες της Ευρωζώνης το 2005. Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη ακούγονται φωνές στους κόλπους της E.E. που συστήνουν επιμήκυνση του χρονοδιαγράμματος, με χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Γερμανίας, η οποία θεωρεί ως εφικτό, τον στόχο εφαρμογής των ΔΛΠ, από το 2007!
H Ελλάδα τον… χαβά της!
Η βιασύνη της ελληνικής κυβέρνηση να δεσμευτεί -χωρίς να υπάρχει κανένας σοβαρός λόγος- για την ταχεία εφαρμογή των ΔΛΠ, με την κατάρτιση και δημοσίευση ισολογισμών «προσαρμογής» από την οικονομική χρήση του 2003, προκάλεσε πολλές αντιδράσεις και για μεγάλο χρονικό διάστημα επηρέασε αρνητικά το χρηματιστήριο. Μόλις πριν από ένα χρόνο άλλωστε (στα μέσα του 2002), περατώθηκε ο κανονισμός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωκοινοβουλίου, ο οποίος προέβλεπε την υποχρεωτική εφαρμογή των ΔΛΠ για τις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις των ευρωπαϊκών εισηγμένων εταιρειών (με τη δυνατότητα προαιρετικής εφαρμογής για τις μη εισηγμένες επιχειρήσεις).
Σύμφωνα με τον Κανονισμό της E.E. η εφαρμογή των ΔΛΠ προσδιορίζεται ότι θα ξεκινήσει από την οικονομική χρήση του 2005, αλλά το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής προβλέπει ένα «προκαταρκτικό» στάδιο, δηλαδή την κατάρτιση (για λόγους συγκρισιμότητας) «εσωτερικών» – μη δημοσιεύσιμων ισολογισμών με τα ΔΛΠ, για τη χρήση του 2004. Το πιο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η E.E. για να υιοθετήσει άμεσα τους προτεινόμενους από την Επιτροπή Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (IASB) τους 40 λογιστικούς κανόνες (πρότυπα), είναι οι σοβαρές επιφυλάξεις και οι προβληματισμοί που έχουν εκφραστεί, σε ό,τι αφορά δύο συγκεκριμένα λογιστικά πρότυπα (32 και 39). Τα ΔΛΠ 32 και 39, τα οποία αναφέρονται στις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες, αναδεικνύουν ακανθώδη προβλήματα που αναφέρονται στις συνέπειες που θα έχουν, στους ισολογισμούς των επιχειρήσεων του χρηματοπιστωτικού τομέα. Δεδομένου ότι οι τράπεζες αποτελούν την κινητήρια δύναμη των ευρωπαϊκών αγορών, τα αρμόδια όργανα της E.E. είναι πολύ επιφυλακτικά στο συγκεκριμένο θέμα, παρ’ ότι είναι ήδη σε εξέλιξη στο πλαίσιο της E.E., μια προσπάθεια αναμόρφωσης των δύο συγκεκριμένων λογιστικών προτύπων, με αντικειμενικό στόχο να αποτραπούν οι σοβαρές επιδράσεις τους στην καθαρή θέση κυρίως των τραπεζών. Πρόκειται για μια επίπονη και πολύ δύσκολη διαδικασία, που αποτελεί έναν ακόμη λόγο για τον οποίο πιθανολογείται η επιμήκυνση του χρονοδιαγράμματος εισαγωγής των ΔΛΠ στην Ευρωζώνη.
Ηδη για τα δύο συγκεκριμένα ΔΛΠ (32 και 39) έχουν εκφρασθεί οξύτατες αντιδράσεις από την πλευρά μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών και μάλιστα προς το τέλος Αυγούστου έχει προγραμματισθεί μια συνάντηση εμπειρογνωμόνων της E.E. για να συζητήσει το θέμα.
Δεν χωρούν «πρωτοτυπίες»
Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι ευνόητο ότι η Ελλάδα ακόμη και αν είχε προετοιμαστεί κατάλληλα (κάτι που σε καμιά περίπτωση δεν έχει γίνει) δεν έχει καμιά δυνατότητα να προηγηθεί από τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης, στην εφαρμογή των ΔΛΠ.
Οι εκκρεμότητες που υφίστανται είναι πολύ μεγάλης σημασίας και όπως όλα δείχνουν, δύσκολα θα βρεθεί η χρυσή τομή. Από την άλλη πλευρά, κάθε προσπάθεια «σταδιακής» εφαρμογής -έστω για λόγους προσαρμογής- είναι εξαιρετικά επικίνδυνη, κάτι που σημειώνουν σε κάθε περίπτωση παράγοντες της αγοράς, τραπεζίτες και λογιστές.
Είναι -σημειώνουν- παράλογο και να σκεφτόμαστε ακόμη να εφαρμόσουμε τα ΔΛΠ με τη σημερινή τους μορφή, η οποία σε καμιά περίπτωση δεν φαίνεται ότι θα είναι τελική, ενώ το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που γίνει προσπάθεια να εξαιρεθούν οι τράπεζες και οι ασφαλιστικές εταιρείες. Ενδεχόμενες βεβιασμένες κινήσεις θα προκαλούσαν απίστευτα προβλήματα, σύγχυση και τελικά κρίση. Πολύ περισσότερο, αφού στην Ελλάδα, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, οι χρηματιστηριακοί δείκτες είναι εξαιρετικά «τραπεζοβαρείς», και κατά συνέπεια ένα τέτοιο εγχείρημα θα ισοδυναμούσε με… καταστροφή!
Τι λέει η αγορά
Στέλεχος μεγάλης ελεγκτικής εταιρείας δηλώνει κατηγορηματικά ότι «η μονομερής υιοθέτηση των ΔΛΠ. από την Ελλάδα είναι οριστικά ανέφικτη». Σημειώνει ότι πέραν όλων των άλλων, τα περισσότερα ΔΛΠ εξετάζονται αυτήν την περίοδο από την IASB, και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα αρκετά από αυτά να αναμορφωθούν σε καθοριστικό βαθμό. Αν συμβεί κάτι τέτοιο -σημειώνει- πράγμα που είναι μάλλον βέβαιον παρά πιθανόν, είναι προφανές ότι θα αναγκάσει μάλλον την ίδια την E.E. να αναθεωρήσει ολόκληρο το σχέδιο και το χρονοδιάγραμμα υιοθέτησης και εφαρμογής των ΔΛΠ.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, σημειώνει, είναι καλύτερο να αναλάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της ευαισθητοποίησης και της προετοιμασίας των εισηγμένων επιχειρήσεων, των ελεγκτικών οργάνων και των εποπτικών αρχών, παρά να επιμένει σε «καινοτομίες», οι οποίες και τη χώρα θα εκθέσουν και θα δημιουργήσουν κρίση και μεγάλα προβλήματα στην αγορά.
Επιπλέον, υφίσταται πλείστα τεχνικά προβλήματα που συνδέονται με την ελληνική νομοθεσία και το κοινοτικό δίκαιο, που αποκλείουν τη δυνατότητα μονομερούς υιοθέτησης των ΔΛΠ από τη χώρα μας. Δεν μπορεί π.χ. να αναθεωρηθεί τώρα η ελληνική εταιρική νομοθεσία (ν. 2190/20) πράγμα απαραίτητο για την εφαρμογή των ΔΛΠ, για τον απλό λόγο ότι ενσωματώνει διατάξεις που απορρέουν από το κοινοτικό δίκαιο. Μάλιστα, κατά μία εκδοχή, το ίδιο ισχύει και για το υφιστάμενο σήμερα Λογιστικό Σχέδιο, το οποίο ενσωματώνει κοινοτικές οδηγίες!