Οταν καμια φορά κοιτάμε πίνακες και λοιπά στατιστικά στοιχεία που αφορούν στο μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα των πολιτών των ανεπτυγμένων χωρών, εντοπίζουμε τη χώρα μας στις χαμηλές θέσεις της σχετικής κατάταξης. Την ενδεχόμενη ενδόμυχη ζήλια που στιγμιαία νιώθουν κάποιοι εξ ημών γι’ αυτούς τους «άλλους» που αμείβονται καλύτερα από εμάς, την ξεπερνάνε στη σκέψη ότι αυτοί οι «άλλοι» έχουν υψηλότερο κόστος ζωής, οπότε καλά είμαστε.
Αν αυτό είναι σωστό ή λάθος, είναι θέμα άλλης συζήτησης ή μάλλον άλλου άρθρου. Το σίγουρο είναι ότι εμείς, οι κακοπληρωμένοι Ελληνες, συντηρούμε τον έβδομο ακριβότερο εμπορικό δρόμο του κόσμου, από απόψεως ενοικίου που καταβάλλουν τα καταστήματα, που δεν είναι άλλος από την οδό Ερμού.
2.640 ευρώ/τ.μ ετησίως
Τα μισθώματα, λοιπόν, που καταβάλλουν τα καταστήματα που στεγάζονται στην οδό Ερμού είναι τα έβδομα υψηλότερα σε παγκόσμιο επίπεδο και ανέρχονται ετησίως σε 2.640 ευρώ/τ.μ. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από την έρευνα της διεθνούς εταιρείας Cushma& Wakefield, που στην ελληνική αγορά δραστηριοποιείται μέσω κονοπραξίας που σύστησε με τη Sotiropoulos Bross. Μάλιστα, στη διάρκεια του 2003 η οδός Ερμού κέρδισε δύο θέσεις, καθώς στην αντίστοιχη κατάταξη του 2002 τη συναντούσαμε στην ένατη, που πλέον καταλαμβάνεται από την Kaufingerstrabe του Μονάχου με ετήσιο μίσθωμα στα 2.580 ευρώ/τ.μ. Στην πρώτη θέση της σχετικής κατάταξης για το 2003 διατηρείται για μία ακόμα χρονιά η 5th Avenue της Νέας Υόρκης, με το τετραγωνικό να στοιχίζει ετησίως 7.967 ευρώ, ενώ στη δεύτερη θέση βρίσκεται η παρισινή Avenue des Champs Elysees με 6.287 ευρώ/τ.μ. Στην τρίτη θέση, αλλά με αρκετή απόσταση, η οδός Causeway Bay στο Χονγκ Κονγκ με την αξία του τ.μ. στα 4.687 ευρώ και στην αμέσως επόμενη η Oxford Street του Λονδίνου. H πρώτη πεντάδα συμπληρώνεται από την Pitt Sreet Mall στο Σίδνεϊ (2.903 ευρώ/τ.μ.) και ακολουθούν η ΚangmaStatioστη μακρινή Σεούλ (2.646) και η «δική» μας Ερμού. Ενδεικτικά αναφέρετε ότι στην τελευταία (45η) θέση του πίνακα της C&W βρίσκεται η οδός Krasta στη Ρίγα της Λεττονίας, με το ετήσιο κόστος του τ.μ. στα 366 ευρώ.
Σύμφωνα με την έκθεση της C&W μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης το μέσο ετήσιο μίσθωμα διαμορφώνεται στα 1.296 ευρώ/τ.μ., ενώ πανευρωπαϊκά το αντίστοιχο ποσό ανέρχεται σε 1.190 ευρώ/τ.μ.
Γιατί όμως τα μισθώματα των εμπορικών χώρων στην οδό Ερμού είναι τόσο υψηλά; Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των μεσιτών στους οποίους ανατρέξαμε, η βασική αιτία εντοπίζεται στην έλλειψη, ή ακριβέστερα στον μικρό αριθμό, πολύ ακριβών αγορών στην Αθήνα. Οι πολύ ακριβές αγορές της Αθήνας είναι το Κολωνάκι και η Ερμού, ενώ στο Παρίσι, για παράδειγμα, υπάρχουν τουλάχιστον 35 ακριβοί εμπορικοί δρόμοι, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγαλύτερος ανταγωνισμός που συγκρατεί το κόστος των ενοικίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι μεταξύ των δέκα ακριβότερων εμπορικών δρόμων της Ευρώπης, όπου η οδός Ερμού καταλαμβάνει την ένατη θέση, περιλαμβάνονται τέσσερις δρόμοι του Παρισιού και άλλοι τόσοι του Λονδίνου. H δεκάδα συμπληρώνεται με την Manezhnaya Square στο κέντρο της Μόσχας. Εκτός λοιπόν του περιορισμένου αριθμού ακριβών αγορών στην Αθήνα, οι όροι που επικρατούν αυτή τη στιγμή στο εμπόριο ευνοούν τις ακριβές αγορές. Πολλές αλυσίδες έχουν προχωρήσει σε κλείσιμο καταστημάτων τους και ακολουθούν το μοντέλο των λιγότερων σημείων πώλησης με μεγαλύτερους τζίρους.
Ενα ακόμη πλεονέκτημα της οδού Ερμού είναι ότι διατηρεί επί αρκετά χρόνια σταθερή τη σύνθεση των καταστημάτων που φιλοξενεί. Στη διάρκεια του 2003 η εγχώρια αγορά επαγγελματικών χώρων αντιμετώπισε κάμψη. Στις περισσότερες τοπικές αγορές τα μισθώματα κινήθηκαν πτωτικά και καταστήματα που ξενοικιάζονται δύσκολα μισθώνονται, τουλάχιστον σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τα μισθώματα, πάντως, στην Ερμού συγκράτησαν τις αξίες τους, αλλά δεν συνέβη το ίδιο και με τον «αέρα», που μειώθηκε έως και 50%, υποχωρώντας στα 2.930 ευρώ/τ.μ.
Εμπορικά κέντρα
Σε ό,τι αφορά τις μελλοντικές εξελίξεις και κυρίως το κατά πόσον και πώς θα επηρεαστεί η αγορά καταστημάτων από την επικείμενη έλευση των πρώτων μεγάλων εμπορικών κέντρων, οι απόψεις των ειδικών που ρωτήσαμε διίστανται. Ορισμένοι προβλέπουν ότι τα μεγάλα εμπορικά κέντρα θα απορροφήσουν σημαντικό μέρος των καταναλωτών, τόσο λόγω της συγκέντρωσης μεγάλων εμπορικών σημάτων σε συγκεριμένο χώρο, όσο και του στοιχείου του «νέου και διαφορετικού» που θα μπορούν να προσφέρουν στους πελάτες τους. Το γεγονός αυτό εκτιμάται ότι θα εντείνει τις πιέσεις στα καταστήματα και εν συνεχεία στα μισθώματα, περιλαμβάνοντας και τις ισχυρούς εμπορικούς δρόμους της πρωτεύουσας. Από την άλλη πλευρά, δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν ότι η έλευση των εμπορικών κέντρων θα αναβαθμίσει την αγορά λιανικών πωλήσεων μέσω της προσέλκυσης νέων ξένων αλυσίδων, αλλά και τις περιοχές στις οποίες στεγάζονται. H αύξηση του αριθμού των καταναλωτών θα ωφελήσει και τα γειτονικά καταστήματα, ειδικά αν η οι οικονομικές συνθήκες βελτιωθούν και οι καταναλωτικές δαπάνες συνεχίσουν να κινούνται αυξητικά. Εκτός αυτού, οι διαμορφωμένες αγορές, π.χ. Ερμού ή Κολωνάκι, έχουν το δικό τους κοινό που θα συνεχίσει να τις επισκέπτεται. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, τονίζουν, ότι στην Ελλάδα τα ψώνια συνδυάζονται πάντα με βόλτα…