Οι κάλπες της 7ης Μαρτίου -και μόνον αυτές- θα αναδείξουν τον νικητή, αλλά αυτό δεν απαγορεύει στα στελέχη της αγοράς να διαμορφώνουν τις δικές τους «υποθέσεις εργασίας» για την επόμενη μέρα, αξιολογώντας με το δικό τους επαγγελματικό κριτήριο κυρίως τις προτάσεις που υποβάλλουν στην κρίση των πολιτών τα δύο μεγάλα κόμματα που διεκδικούν την εξουσία.
Το κυβερνητικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας για την οικονομία, τις αγορές και τις επιχειρήσεις που δόθηκε αυτήν την εβδομάδα στη δημοσιότητα αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί μια καλή βάση για την ανάπτυξη «υποθέσεων εργασίας» από τα στελέχη της αγοράς και κυρίως στον τομέα των επιπτώσεων που θα έχει η εφαρμογή των προτάσεων ειδικά για κρίσιμους -στρατηγικής σημασίας- τομείς δραστηριοτήτων της αγοράς (τράπεζες, τηλεπικοινωνίες, ενέργεια, ύδρευση κ.λπ.), καθώς συνδέονται με συγκεκριμένες παρεμβάσεις και ρυθμίσεις που επηρεάζουν δραστικά τόσο τις ίδιες τις αγορές όσο και τις μεγάλες πρώην ΔΕΚΟ που δραστηριοποιούνται έχοντας δεσπόζουσα θέση σε αυτές τις αγορές.
Το πρώτο και το πιο σημαντικό συμπέρασμα από τις εκτιμήσεις των στελεχών της αγοράς είναι ότι οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις και ρυθμίσεις που προτείνει το κυβερνητικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας θα λειτουργήσουν ευεργετικά για την ίδια τη χρηματιστηριακή αγορά όπου διαπραγματεύονται οι τιμές των μετοχών πλειάδας πρώην ΔΕΚΟ, και αυτό γιατί η εφαρμογή αυτών των παρεμβάσεων (απελευθέρωση αγορών, ενίσχυση ανταγωνισμού, αποκρατικοποιήσεις εταιρειών, μεταφορά μάνατζμεντ, στρατηγικές συμφωνίες και συμμαχίες ανάμεσα στις πρώην ΔΕΚΟ και διεθνείς ομίλους, νέος ρόλος με κατοχυρωμένη ανεξαρτησία των εποπτικών-ρυθμιστικών αρχών κ.λπ.) παρέχει νέες δυνατότητες και προκλήσεις τόσο για τις πρώην ΔΕΚΟ όσο και για προσέλκυση αξιόλογων και μακροπρόθεσμης στόχευσης και διάρκειας επενδυτικών κεφαλαίων στις δραστηριότητες αυτών των αγορών. Ταυτόχρονα, η δέσμη των προτεινόμενων παρεμβάσεων και ρυθμίσεων (π.χ. αποκρατικοποιήσεις) ξεκαθαρίζει το τοπίο, απελευθερώνει και αναδεικνύει νέες δυνάμεις και νέους επιχειρηματικούς φορείς και σχήματα και ενθαρρύνει διεθνείς επενδυτικούς κύκλους και επιχειρηματικούς ομίλους να ξανακοιτάξουν προς την πλευρά της ελληνικής αγοράς. Για παράδειγμα, η πρόταση για την ΕΥΔΑΠ (στρατηγική συνεργασία με διεθνή όμιλο, πρόνοια για το μάνατζμεντ, επέκταση στα τοπικά εκτός Αττικής δίκτυα) ή για τη δυνατότητα συνολικής ρύθμισης των σχέσεων της ΔΕΗ με τη ΔΕΠΑ σε ένα διαφορετικό πλαίσιο λειτουργίας και ανταγωνισμού της αγοράς επαναφέρει το ενδιαφέρον των επενδυτών από το εξωτερικό και διαμορφώνει πληθώρα επενδυτικών ευκαιριών για το σύνολο των αγορών δίχως την ύπαρξη σημαδεμένης τράπουλας.
Το Δημόσιο
Στελέχη της αγοράς εκτιμούν ότι η εφαρμογή αυτής της δέσμης των παρεμβάσεων θα περιορίσει σημαντικά το ειδικό βάρος που διαθέτει σήμερα το Δημόσιο (πρώην ΔΕΚΟ, τράπεζες όπου το Δημόσιο διαθέτει άμεσο ή έμμεσο ποσοστό ελέγχου) στη χρηματιστηριακή αγορά και θα διαφοροποιήσει τον βαθμό του ρίσκου που έχουν για την αγορά οι εκάστοτε κυβερνητικές επιλογές και αποφάσεις. Με άλλα λόγια, η εικόνα του ασανσέρ που παρουσιάζει κατά καιρούς η Σοφοκλέους εξαιτίας της αναγκαστικής διασύνδεσής της με απλές καθημερινές αποφάσεις αρμόδιων και αναρμόδιων κυβερνητικών στελεχών έχει πολλές πιθανότητες να πάψει να υπάρχει, επαναφέροντας τη χαμένη αξιοπιστία του θεσμού στα μάτια των πολιτών.
Το νέο πλαίσιο λειτουργίας των εισηγμένων πρώην ΔΕΚΟ εκτιμάται ότι θα δίνει τη δυνατότητα -ανάλογα με τη φυσιογνωμία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε μίας εξ αυτών- να «ανοίξει» και να διευρυνθεί (ποσοτικά αλλά και ποιοτικά) ο κύκλος των ιδιωτών μετόχων, διαχειριστών υπηρεσιών και προμηθευτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Τι σημαίνει πρακτικά μια τέτοιου είδους δυνατότητα; Η δυνατότητα αυτή, όπως εκτιμούν στελέχη της αγοράς, συμβάλλει με τον δικό της τρόπο στη διαμόρφωση ενός κλίματος αυξημένης εμπιστοσύνης μεταξύ Δημοσίου και επενδυτών, ενθαρρύνοντας τον σχεδιασμό και την εφαρμογή μακροπρόθεσμων επενδυτικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων από την πλευρά των ιδιωτών επενδυτών, οι οποίοι σε ένα περιβάλλον δίχως προαπαιτούμενα προνομιακών σχέσεων και συναλλαγών θα είναι περισσότερο δεκτικοί στη σύναψη στρατηγικών συμφωνιών και συμμαχιών σε υφιστάμενες ή νέες δραστηριότητες των πρώην ΔΕΚΟ.
Το νέο πλαίσιο λειτουργίας των εισηγμένων πρώην ΔΕΚΟ που προτείνει και αναδεικνύει το κυβερνητικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας συνδυάζεται με αποφασιστικό τρόπο με την ίδια την απελευθέρωση των αγορών (όπου δραστηριοποιούνται οι πρώην ΔΕΚΟ), τη διάκριση ανάμεσα στα δίκτυα και τις υποδομές (που αποτελούν στις περισσότερες των περιπτώσεων δημόσια περιουσία που δεν μεταβιβάζεται, δεν απαξιώνεται αλλά διαρκώς ενισχύεται και εκσυγχρονίζεται) και την παροχή υπηρεσιών στη βάση της εκχώρησης δικαιωμάτων χρήσης από περισσότερους του ενός διαχειριστές και την αποτελεσματική λειτουργία πραγματικά ανεξάρτητων εποπτικών-ρυθμιστικών αρχών οι οποίες θα είναι εν τέλει υπεύθυνες για την τήρηση ξεκάθαρων και εξ αρχής καθορισμένων κανόνων παιχνιδιού ανάμεσα στους φορείς της αγοράς (ανεξαρτήτως της μετοχικής τους βάσης, της εθνικότητάς τους κ.λπ.).
Ενα χαρακτηριστικό (αλλά όχι και το μοναδικό) παράδειγμα είναι ο τομέας της ενέργειας και ο νέος ρόλος που θα κληθεί να διαδραματίσει η ΔΕΗ.
Απελευθέρωση
Η Νέα Δημοκρατία με το πρόγραμμά της προτείνει το Δημόσιο να διατηρήσει τη μετοχική πλειοψηφία στη ΔΕΗ (σήμερα το Δημόσιο ελέγχει το 51% των μετοχών της εισηγμένης εταιρείας), ενώ στην ίδια βάση θέτει το ζήτημα της διασφάλισης της ανταγωνιστικής λειτουργίας της αγοράς σε συνάρτηση με τη διαρκή προσπάθεια για την εξασφάλιση επάρκειας ηλεκτρικής ενέργειας. Και όλα αυτά σε ένα πλαίσιο όπου οι ρυθμίσεις που θα επιλεγούν να γίνουν θα είναι προς την κατεύθυνση της επιτάχυνσης της εισόδου στην αγορά νέων ιδιωτικών εταιρειών παραγωγής ηλεκτρισμού.
Η πρόταση της Νέας Δημοκρατίας έρχεται σε μία κρίσιμη μεταβατική για την αγορά της παραγωγής και της διάθεσης να καλύψει τα πολλαπλά ελλείμματα, τόσο όσον αφορά την απελευθέρωση της αγοράς όσο και το ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας της. Με δεδομένο ότι ο ουσιαστικός ανταγωνισμός (μέσω ιδιωτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής και νέων προμηθευτών) αναμένεται να ξεκινήσει μετά το 2005 η κυβέρνηση που θα αναδειχθεί από τις κάλπες της 7ης Μαρτίου θα έχει την ευκαιρία (αλλά κυρίως την ευθύνη) να διαμορφώσει και τις κατευθύνσεις και το πλαίσιο λειτουργίας μιας αγοράς που προσφέρεται για την προσέλκυση νέων επενδύσεων σε πλήθος δραστηριοτήτων με τα συνακόλουθα θετικά αποτελέσματα για την ανάπτυξη, την απασχόληση, τα δημόσια έσοδα και τις αποδόσεις των επενδυτών – μετόχων.
Η συγκεκριμένη αγορά σε καμία περίπτωση δεν είναι μια κορεσμένη αγορά για επενδύσεις και ανάπτυξη. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία και εκτιμήσεις της εποπτικής-ρυθμιστικής αρχής, απαιτείται η κατασκευή νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής προκειμένου να καλυφθεί η συνεχής αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία παρουσιάζει ρυθμούς 4%-5% ετησίως. Με άλλα λόγια, χρειάζεται να εντάσσεται στο σύστημα κάθε χρόνο -από το 2005 μέχρι και το 2010- μια μεγάλη νέα μονάδα ισχύος της τάξεως των 500 ΜW.
Η απαίτηση αυτή, δηλαδή η διασφάλιση επάρκειας ηλεκτρικής τροφοδοσίας για τη χώρα, έρχεται να συνδυασθεί αλλά και να προκαλέσει την ανάπτυξη του ανταγωνισμού σε ένα πλαίσιο καθορισμένων κανόνων παιχνιδιού και την προσέλκυση νέων επενδύσεων από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο συνδυασμός αυτός σε κάθε περίπτωση μόνον θετικά οφέλη θα μπορούσε να έχει και για την ανάπτυξη της χώρας, αλλά και για την απασχόληση, ενώ δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και το γεγονός ότι η αγορά του κλάδου -πέραν της ΔΕΗ με τη δεσπόζουσα θέση- βρίσκεται στο ξεκίνημά της. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, οι νέοι παραγωγοί δεν πρόκειται να κάνουν αισθητή την παρουσία τους πριν από το 2006, καθώς η πιο προχωρημένη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής από πλευράς προετοιμασίας της, αυτή των Ελληνικών Πετρελαίων (400MW) στη Θεσσαλονίκη, δεν προβλέπεται να ολοκληρωθεί πριν από το τέλος του 2005, ενώ όλες οι άλλες μεγάλες μονάδες που έχουν λάβει άδειες παραγωγής (συνολικής ισχύος περίπου 300 MW) έχουν προχωρήσει για την απόκτηση αδειών χωροθέτησης και περιβαλλοντικών όρων και προετοιμάζονται να περάσουν στη φάση της κατασκευής.