Ηταν ένα θλιβερό τέλος για καλοκαίρι των μεγάλων αθλητικών γεγονότων στην Ελλάδα. Επτά παιδιά έχασαν τη ζωή τους, όταν το λεωφορείο που τα μετέφερε, για να παρακολουθήσουν τους Παραολυμπιακούς, ανατράπηκε έπειτα από σύγκρουση με νταλίκα. Μαύρα σύννεφα σκέπασαν την τελετή λήξης της μεγαλύτερης αθλητικής διοργάνωσης για άτομα με ειδικές ανάγκες: πολλά από αυτά, αθλητές των Παραολυμπιακών Αγώνων, υπήρξαν θύματα τροχαίων. Το γεγονός ήταν ακόμη πιο επώδυνο και θλιβερό, δεδομένης της μεγάλης επιτυχίας των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων του φετινού καλοκαιριού.
Η αξιοπιστία της Ελλάδας, ως σύγχρονης χώρας, ικανής να φιλοξενήσει διοργανώσεις διεθνούς επιπέδου, εκτοξεύθηκε στα ύψη μετά τους Ολυμπιακούς. O πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής, είχε κάθε λόγο να καμαρώνει για τα επιτεύγματα της χώρας. Ομως, η χαρά και η ικανοποίηση δεν είχαν διάρκεια. Το τροχαίο δυστύχημα, παρόμοιο με ένα που είχε σημειωθεί προ διετίας, απέδειξε πόσο πίσω βρίσκεται η Ελλάδα από την υπόλοιπη Ευρώπη. H υποδομή της Εθνικής Οδού Αθηνών – Θεσσαλονίκης, όπου συνέβησαν και τα δύο δυστυχήματα, έχει βελτιωθεί και μάλιστα και με κοινοτικά κονδύλια, αλλά δεν είναι ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Την ίδια ώρα, σπάνιοι είναι οι έλεγχοι, για την αξιοπιστία των ελληνόκτητων φορτηγών οχημάτων, με τον κλάδο να κυριαρχείται από μικροϊδιοκτήτες, καθένας από τους οποίους είναι συνήθως κάτοχος ενός και μοναδικού οχήματος.
Εκτίναξη ελλείμματος
Τα στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού εκθέτουν ακόμη περισσότερο τη χώρα. O τελικός «λογαριασμός» για τη διοργάνωση των Ολυμπιακών, το κόστος των οποίων είχε προϋπολογισθεί στα 4,6 δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά εκτιμάται πλέον ότι έχει υπερβεί τα 7,5 δισεκατομμύρια, δεν έχει… γίνει ακόμη. Ωστόσο, είναι σαφές ότι το έλλειμμα του προϋπολογισμού για το 2004 θα αγγίξει το 5,3% του ΑΕΠ, θα είναι δηλαδή πολύ υψηλότερο από το υποτιθέμενο όριο του 3% για τα κράτη-μέλη του ευρώ. O υπουργός Οικονομικών, Γιώργος Αλογοσκούφης, υποστηρίζει ότι το έλλειμμα μπορεί να περιορισθεί τον επόμενο χρόνο στο 2,8%. Ομως, θα δυσκολευθεί πολύ να πείσει οποιονδήποτε ότι η Ελλάδα μπορεί, πράγματι, να μειώσει το έλλειμμά της κάτω από το ανώτατο όριο του Συμφώνου Σταθερότητας, μέσα σε ένα χρόνο.
Η δυσκολία του θα οφείλεται μερικώς στο γεγονός ότι ο κ. Αλογοσκούφης συνέτριψε ήδη τη δημοσιονομική αξιοπιστία της Ελλάδας, αναθεωρώντας τα στοιχεία του δημοσίου ελλείμματος για την τελευταία τριετία. Οπως λέει, στόχο του αποτελούσε η εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών και η εδραίωση της διαφάνειας. Ωστόσο, το μέγεθος των αναθεωρήσεών του -προς τα πάνω φυσικά- που ώθησαν το αρχικό δημόσιο έλλειμμα από το 2% στο 4% του ΑΕΠ -πολύ υψηλότερα από το όριο του 3%- έχει δημιουργήσει ερωτήματα. Παράλληλα, ώθησε τους διεθνείς Οργανισμούς αξιολόγησης της δανειοληπτικής ικανότητας κρατών και επιχειρήσεων σε προειδοποιήσεις, περί πιθανής υποβάθμισης της Ελλάδας.
Στο στόχαστρο των Βρυξελλών
Ο Γιοακίν Αλμούνια, ο αρμόδιος για τις Νομισματικές Υποθέσεις Ευρωπαίος επίτροπος, ζήτησε έρευνα επί των δημοσιονομικών στοιχείων της Ελλάδας για το 1998 και το 1999, τα οποία χρησίμευσαν για την ένταξη της χώρας στο ευρώ, το 2001. Στις Βρυξέλλες συζητείται η πιθανότητα να αποκλεισθεί η Ελλάδα από τα κοινοτικά κονδύλια. Ομως, ο Γιάννος Παπαντωνίου, υπουργός Οικονομικών της σοσιαλιστικής κυβέρνησης, επί της εποχής του οποίου η χώρα προετοιμάσθηκε για να ενταχθεί στο ευρώ, είναι «πυρ και μανία». Υποστηρίζει ότι ο κ. Αλογοσκούφης παραβιάζει ο ίδιος τους κανόνες και τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ενωσης, έτσι ώστε να αμαυρώσει τους Σοσιαλιστές και να βοηθήσει την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας να διατηρήσει τα δικά της δημόσια ελλείμματα κάτω από το 3%.
Στο επίκεντρο της διαμάχης βρίσκονται τα κονδύλια για την άμυνα, στα οποία οφείλεται και το μεγαλύτερο μέρος της αναθεώρησης των δημοσιονομικών στοιχείων μετά την απογραφή του κ. Αλογοσκούφη. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, οι Σοσιαλιστές έκαναν μεγάλες αγορές, αξίας 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων, για τον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων, αλλά το κονδύλι δεν εμφανίζεται στους εθνικούς λογαριασμούς. O κ. Παπαντωνίου υποστηρίζει ότι η κυβέρνησή του ενήργησε βάσει των κανόνων της Eurostat, της ευρωπαϊκης Στατιστικής Υπηρεσίας, σύμφωνα με τους οποίους οι δαπάνες για εξοπλισμούς μπορούν να καταγράφονται μετά την παραλαβή τους και αφού έχει διαπιστωθεί ότι είναι σε καλή, λειτουργική κατάσταση. Ετσι, οι δαπάνες για τους εξοπλισμούς επρόκειτο να συμπεριληφθούν στους προϋπολογισμούς της περιόδου 2005 – 2007, έως ότου ο κ. Αλογοσκούφης αποφάσισε διαφορετικά.
Στον δρόμο της Ελλάδας
Η διαμάχη αυτή, που έχει ξεσπάσει στην Ελλάδα, έχει επιπτώσεις στα εν δυνάμει μέλη του ευρώ, χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, των περισσοτέρων από τις οποίες, τα δημόσια ελλείμματα υπερβαίνουν το 3% του ΑΕΠ τους. Ηδη, ο περιορισμός των προβλεπομένων κυρώσεων για την παραβίαση του εν λόγω όρου, όπως προβλέπονται από το Σύμφωνο Σταθερότητας, είχε προκαλέσει ικανοποίηση στις χώρες αυτές. Τώρα γίνονται μάρτυρες ακόμη μιας περίπτωσης, ήτοι μιας χώρας, η οποία «διαχειρίσθηκε» προφανώς στοιχεία και αριθμούς, ώστε να εξασφαλίσει την ένταξή της στο ευρώ. Και αυτό, ενώ άλλες μεγάλεε χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, στράφηκαν στη λήψη εκτάκτων μέτρων για να επιτύχουν τον ίδιο σκοπό. Μην εκπλαγείτε λοιπόν εάν ορισμένες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης -όπως συνέβη με ορισμένες της Δυτικής που έδωσαν το παράδειγμα- αρχίσουν να παρουσιάζουν, ως εκ θαύματος, ελλείμματα της τάξεως του 2,9% του ΑΕΠ τους όταν έρθει η ώρα να κριθεί και η δική τους ένταξη στο ενιαίο νόμισμα.