Οταν δίδασκε αγγλικά στο Αγρίνιο πριν από 25 χρόνια, ο Βρετανός Peter Culter δεν περίμενε ότι θα περνούσε μέσα από τα τρία μεγαλύτερα έργα υποδομής στην Ευρώπη προκειμένου να επιστρέψει στην πατρίδα του: Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, Αττική Οδός και Διεθνές Αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος».
Και τα τρία έργα πραγματοποιήθηκαν με Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Σήμερα ο Peter Cutler ζει στο Λονδίνο και είναι επικεφαλής Project Finance στην Grant Thorton, έναν από τους μεγαλύτερους διεθνείς οργανισμούς στον τομέα των επιχειρήσεων παροχής ελεγκτικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών, που λειτουργεί σε 112 χώρες.
Πρόσφατα βρέθηκε στην Αθήνα με αφορμή το 7ο πανευρωπαϊκό συνέδριο για έργα ΣΔΙΤ (ΣΔΙΤ – Public Private Partnerships) και μας παρουσίασε σε συνέντευξή του στην «Κ» τις σκέψεις του για την πορεία της εφαρμογής του θεσμού των ΣΔΙΤ στην Ελλάδα, μέσω των οποίων θα εισρεύσουν πάνω από 6 δισ. ευρώ.
– Πώς κρίνετε την εφαρμογή των ΣΔΙΤ στην Ελλάδα;
– Μέσω της παραχώρησης των αυτοκινητοδρόμων και της αξιοποίησης των Ολυμπιακών Ακινήτων θα εισρεύσουν στην Ελλάδα πάνω από 6 δισ. ευρώ, και η οικονομία θα γνωρίσει σημαντική ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια. Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον αντιμετωπίζει με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον τα αναπτυξιακά έργα στην Ελλάδα, το οποίο εκτός των άλλων σημαίνει και εμπιστοσύνη στην πορεία της ελληνικής οικονομίας.
Πριν από περίπου δύο χρόνια είχαμε την τιμή να συζητήσουμε με τον υφυπουργό Οικονομίας και το επιτελείο του για τον τρόπο που πρέπει να σχεδιαστεί η εφαρμογή και διάχυση του θεσμού των ΣΔΙΤ στην Ελλάδα. Είμαστε χαρούμενοι να βλέπουμε ότι η ελληνική κυβέρνηση κινείται με συστηματικό και συνεπή τρόπο. Δύο χρόνια αργότερα, υπάρχει νομικό πλαίσιο, έχουν εγκριθεί τα πρώτα έργα, υπάρχει δομή, διαδικασίες και κεντρικός συντονισμός.
– Πώς μας βλέπει η Ευρώπη;
– Ολη η Ευρώπη, και όχι μόνο, παρακολουθεί τις εξελίξεις στην ελληνική αγορά ΣΔΙΤ. Εφόσον διατηρηθεί αυτή η συστηματική προσπάθεια και το θετικό κλίμα, προβλέπω σύντομα η ελληνική αγορά να είναι μια από τις σημαντικότερες στην Ευρώπη, καθώς και να εξάγει τεχνογνωσία στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Πάντως, η υιοθέτηση του θεσμού των ΣΔΙΤ δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως πανάκεια για την επίλυση όλων των αδυναμιών και αγκυλώσεων της ελληνικής οικονομίας, αλλά ως ένα ακόμα εργαλείο που μπορεί να συμβάλει στην ορθολογικότερη διαχείριση των δημόσιων πόρων και την αξιοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων.
Ενδιαφέροντες καιροί, με σημαντικές προκλήσεις για όλους.
– Ποια η σύγκριση με την αγορά της Μεγ. Βρετανίας, της πιο ανεπτυγμένης αγοράς διεθνώς;
– Ισως κάνει εντύπωση αυτό που θα πω, αλλά έχετε όλες τις προοπτικές να μας ξεπεράσετε.
Στη Μεγ. Βρετανία, μας πήρε πάνω από 10 χρόνια για να εδραιώσουμε τον θεσμό και ακόμα αντιμετωπίζουμε ζητήματα που απαιτούν προσαρμογή και αλλαγές. Κάναμε λάθη, τα διορθώσαμε, και σήμερα έχουμε μια αγορά όπου περίπου το 10-15% των δημόσιων έργων υλοποιούνται μέσω ΣΔΙΤ. Τα κυριότερα λάθη μας ήταν η έλλειψη κεντρικού συντονισμού στην αρχή, η έλλειψη έμπειρων και ικανών στελεχών στον δημόσιο τομέα, μη ορθολογική επιλογή έργων, νομοθετικά προβλήματα στις αναθέσεις των έργων.
Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι η Ελλάδα δείχνει να αποφεύγει τα αρχικά δικά μας λάθη, ενώ αναπόφευκτα θα κάνει τα δικά της, τα οποία όμως νομίζω ότι θα είναι εποικοδομητικά για όλους μας. Η εμπειρία στην Ελλάδα είναι περιορισμένη, και επομένως, τόσο στα αρχικά στάδια όσο και στο στάδιο ωριμότητας της αγοράς, θα πρέπει να υπάρχει ένας ανοιχτός διάλογος και η δυνατότητα προσαρμογής τόσο του πλαισίου όσο και του τρόπου εφαρμογής του, ανάλογα με τα προβλήματα και τις ανάγκες που προκύπτουν.
Είναι σημαντικό στην αρχή της εφαρμογής του θεσμού να βρεις φορείς και ανθρώπους στον δημόσιο τομέα, οι οποίοι να είναι ικανοί να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις που γεννά η εφαρμογή των ΣΔΙΤ. Ο ΟΣΚ και η ΚΕΔ δείχνουν τον δρόμο, και είμαι σίγουρος ότι θα ακολουθήσουν και άλλοι φορείς. Πολύ σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η Ειδική Γραμματεία στο υπουργείο Οικονομίας. Κατευθύνει, ορίζει διαδικασίες, αξιολογεί έργα, ενημερώνει την αγορά.
– Τι χρειάζεται να προσεχθεί στο μέλλον;
– Συνέπεια και συστηματική προσπάθεια, επιλογή σωστών έργων, που είναι κατάλληλα προετοιμασμένα και έχουν την κοινωνική αποδοχή, και τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων. Τονίζω το τελευταίο, γιατί ακόμα και εμείς οι Αγγλοι δεν είμαστε πολλές φορές συνεπείς.