Σε «ειδικό καθεστώς» ενισχύσεων από την Ευρωπαϊκή Ενωση θα επιδιώξει να θέσει τη χώρα και ιδίως τις πληγείσες από τις πυρκαγιές περιοχές το οικονομικό επιτελείο, προκειμένου να χρηματοδοτήσει την αποκατάσταση των ζημιών και την ανασυγκρότηση των τοπικών οικονομιών, αξιοποιώντας σχετικές πρόνοιες των κοινοτικών κανονισμών.
Οι ειδικές αυτές πρόνοιες υπάρχουν τόσο για τα κονδύλια του Γ΄ ΚΠΣ, φτάνοντας ακόμη και στην άρση του κανόνα ν+2, όσο και για το πλαφόν των κρατικών ενισχύσεων μέσω του επενδυτικού νόμου, αλλά ακόμη και τις αγροτικές επιδοτήσεις και τους περιορισμούς της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Συγκεκριμένα:
1. Σε ό,τι αφορά το Γ΄ ΚΠΣ, η κυβέρνηση διεκδικεί την παράταση για την απορρόφηση των κοινοτικών πόρων, δηλαδή για διεύρυνση του κανόνα ν+2 που επιβάλλει την εκταμίευση των κονδυλίων σε δύο χρόνια από τη συμβασιοποίηση του έργου. Στον κανονισμό που διέπει το Γ΄ ΚΠΣ, τον 1260/1999, έχει προβλεφθεί τέτοια δυνατότητα.
Το υπουργείο Οικονομίας έθεσε το θέμα στην αρμόδια επίτροπο Ντ. Χούμπνερ και προσανατολίζεται να κάνει χρήση των συγκεκριμένων διατάξεων του κανονισμού, καθώς η πρώτη αντίδραση είναι θετική.
Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση είχε υποβάλει πέρυσι αίτημα παράτασης για την απορρόφηση των κονδυλίων του Γ΄ ΚΠΣ (από ν+2 σε ν+3), το οποίο ωστόσο δεν δέχθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σε κάθε περίπτωση οι κοινοτικοί πόροι θα αποτελέσουν βασικό εργαλείο χρηματοδότησης του σχεδίου ανασυγκρότησης των πληγεισών περιοχών.
Στο πλαίσιο αυτό θα ζητηθεί η αύξηση της δημόσιας δαπάνης για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα των πυρόπληκτων νομών έως το 80%, καθώς και αύξηση της προκαταβολής από 20% σε 80%.
Επιπλέον, αυτήν την περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη μια νέα αναθεώρηση του Γ΄ ΚΠΣ, που θα οδηγήσει σε μια μεταφορά κονδυλίων ύψους 500 εκατ. ευρώ από έργα που καθυστερούν σε άλλα έργα που εμφανίζουν ταχύτερους ρυθμούς υλοποίησης. Στο πλαίσιο της αναθεώρησης σχεδιάζεται να κατευθυνθούν κατά προτεραιότητα πόροι προς τις πληγείσες περιοχές για τη χρηματοδότηση δικτύων που υπέστησαν ζημιές, αντιπλημμυρικών έργων, αναδιαρθρώσεων καλλιεργειών, προγραμμάτων κατάρτισης κ.λπ.
2. Σε ό,τι αφορά τις κρατικές ενισχύσεις ιδιωτικών επενδύσεων, σήμερα οι κανονισμοί (περιφερειακός χάρτης) θέτουν ως ανώτατο όριο το 60% για μικρομεσαίες επιχειρήσεις και το 40% για τις μεγάλες. Με τον επενδυτικό νόμο, στις περισσότερες από τις πυρόπληκτες περιοχές έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια.
Ωστόσο, οι κανονισμοί επιτρέπουν στα κράτη-μέλη να ζητήσουν ειδικό καθεστώς ενισχύσεων για περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές. Σε αυτήν την περίπτωση η κρατική ενίσχυση μπορεί να φτάσει μέχρι και το 100% της επένδυσης, όπως έγινε στην Αυστρία όταν επλήγη από πλημμύρες.
Επιπλέον, για τις επιχειρήσεις αυτών των νομών σχεδιάζεται να απλουστευτούν οι διαδικασίες ένταξης στον επενδυτικό νόμο καθώς και να διευρυνθεί η λίστα με τις επενδύσεις που θεωρούνται επιλέξιμες και χρηματοδοτούνται.
3. Τέλος, ειδικά για τους αγρότες των περιοχών αυτών, εξετάζεται και η δυνατότητα άρσης των περιορισμών που τίθενται από την Κοινή Αγροτική Πολιτική στις ποσοστώσεις και τα πλαφόν παραγωγής, ώστε να μπορούν να αυξήσουν το εισόδημά τους.
Δημοσιονομικό κόστος
Ειδικές πρόνοιες υπάρχουν και στο Σύμφωνο Σταθερότητας για το δημοσιονομικό κόστος των άμεσων ενισχύσεων και αποζημιώσεων, αλλά και του σχεδίου ανασυγκρότησης, που θα επιβαρύνουν τόσο τον φετινό προϋπολογισμό, όσο και τους προϋπολογισμούς των επομένων ετών. Για τον φετινό προϋπολογισμό, το κόστος από την καταβολή του επιδόματος των 3.000 ευρώ και της αποζημίωσης για την οικοσκευή των 10.000 ευρώ εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 200 εκατ. ευρώ περίπου.
Σε άλλα 300 εκατ. ευρώ περίπου υπολογίζει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης το κόστος των προκαταβολών των αποζημιώσεων για το φυτικό και ζωικό κεφάλαιο. Μόνο αυτά τα δύο επιβαρύνουν το φετινό έλλειμμα κατά 0,2% του ΑΕΠ (με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία).
Εάν η δημοσιονομική επίπτωση φέτος περιοριστεί σε αυτά τα επίπεδα και κατά τα λοιπά ο προϋπολογισμός εκτελεστεί χωρίς άλλες υπερβάσεις στις δαπάνες και χωρίς υστέρηση εσόδων, πράγμα μάλλον απίθανο λόγω της προεκλογικής χαλάρωσης, το έλλειμμα δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 3% του ΑΕΠ καθώς από το προβλεπόμενο 1,9% θα διαμορφωθεί σε 2,1% του ΑΕΠ.
Στους επόμενους προϋπολογισμούς το κόστος αποκατάστασης των ζημιών και της ανασυγκρότησης θα είναι μεγαλύτερο. Αλλωστε και η αποτίμηση των ζημιών είναι μεγαλύτερη από 1,2 έως 1,7 δισ. ευρώ που υπολόγιζε αρχικά το οικονομικό επιτελείο και εκτιμάται σε 2 έως 4 δισ. ευρώ ή 1% – 2% του ΑΕΠ.
Με βάση το Σύμφωνο Σταθερότητας, οι δαπάνες για την αποκατάσταση των ζημιών είτε οδηγούν σε υπέρβαση του ορίου του 3% για το έλλειμμα είτε όχι δεν θα υπολογίζονται για την αξιολόγηση των δημοσιονομικών μεγεθών από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Αλλωστε μια σειρά από δαπάνες θα καλυφθούν από πηγές εκτός προϋπολογισμού. Για παράδειγμα, 200 εκατ. ευρώ θα δοθούν από το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αλλα 400 εκατ. ευρώ θα δοθούν ως προκαταβολές του Δ΄ ΚΠΣ, στα οποία δεν χρειάζεται να προστεθεί εθνική συμμετοχή. Τέλος, ένα σημαντικό ποσό θα προέλθει από τις προσφορές ιδιωτών (έχουν ξεπεράσει τα 200 εκατ. ευρώ μέχρι στιγμής) και θα διατεθεί μέσω του Ταμείου Αρωγής.