Τα σκάνδαλα και η επιδείνωση των δημοσιονομικών μεγεθών οδήγησαν σε νέα υποχώρηση την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, για ακόμα ένα έτος. Φέτος, η Ελλάδα κατατάσσεται, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του World Economic Forum για την περίοδο 2009 – 2010, που δημοσιεύτηκε χθες, στην 71η θέση, μεταξύ των 133 εξεταζόμενων χωρών, από την 67η θέση που ήταν πέρυσι και την 39η θέση που είχε βρεθεί το 2003. Δηλαδή, βρέθηκε φέτος σε χειρότερη θέση απ’ ό,τι η Μποτσουάνα, το Καζαχστάν και το Αζερμπαϊτζάν.
Η νέα κυβέρνηση που θα προκύψει, θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη της τις επισημάνσεις που γίνονται στην έκθεση, καθώς ουσιαστικά δείχνουν τον δρόμο για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να υλοποιηθούν, ώστε να ανακάμψει η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.
Το σημαντικότερο πρόβλημα στην Ελλάδα εντοπίζεται στη λειτουργία του πολιτικού συστήματος, της δικαιοσύνης, της αστυνομίας και της παιδείας, ενώ επιδείνωση καταγράφεται και στον τομέα των έργων υποδομής, αλλά και σε ό,τι αφορά την καινοτομία και τις έρευνα και ανάπτυξη.
Στο δημοσιονομικό και μακροοικονομικό επίπεδο, η εικόνα είναι ανάμεικτη, χωρίς όμως να αλλάζει το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις σε σχέση με το σύνολο των 133 χωρών. Σύμφωνα με την έκθεση και βάσει του συνόλου των μακροοικονομικών της χώρας, η Ελλάδα καταλαμβάνει για το 2009 την 103η θέση στη σχετική λίστα, από την 106η που είχε το 2008. Η βαθμολογία όμως της ελληνικής οικονομίας έχει υποχωρήσει από το 4,4 στο 4, κάτι το οποίο σημαίνει ότι η παγκόσμια οικονομική κρίση επηρέασε κάποιες οικονομίες περισσότερο από την ελληνική.
Ωστόσο, το World Economic Forum δίνει στην Ελλάδα την 103η θέση, λαμβάνοντας υπόψη ότι το έλλειμμα φέτος θα διαμορφωθεί στο 3,7% του ΑΕΠ και το χρέος στο 101,1% του ΑΕΠ. Εκτιμήσεις, τις οποίες έχει ήδη αναθεωρήσει επί τα χείρω το υπουργείο Οικονομίας. Παράλληλα, καταγράφεται σημαντική επιδείνωση στον ρυθμό αποταμίευσης (σε εθνικό επίπεδο), με την Ελλάδα να διολισθαίνει από την 119η θέση στην 126η θέση, μεταξύ των 133 χωρών που συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση. Και πρόκειται για μια χώρα που παράγει το 27ο μεγαλύτερο ΑΕΠ.
Η νέα κάμψη, όμως, της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας οφείλεται κυρίως στους θεσμούς της Ελλάδας. Μετά τα σκάνδαλα που ξέσπασαν σχετικά με το Βατοπέδι και την Siemens, πολιτικοί και δικαιοσύνη έχουν χάσει μεγάλο μέρος της εμπιστοσύνης των πολιτών.
Η Ελλάδα πέρυσι βρισκόταν στην 62η θέση του καταλόγου αναφορικά με το πόσο ανεξάρτητη είναι η δικαιοσύνη, ενώ τώρα κατατάσσεται στην 75η θέση. Σχετικά με την εμπιστοσύνη των πολιτών στους πολιτικούς, από την 65η θέση βρίσκεται στην 78η θέση, ενώ από την 75η θέση «έπεσε» στην 107η θέση σε ότι έχει να κάνει με την κατασπατάληση του δημοσίου χρήματος. Η αξιοπιστία της αστυνομίας έχει υποχωρήσει σημαντικά (η Ελλάδα βρέθηκε στην 80ή θέση στον δείκτη αυτό από την 63η), ενώ ραγδαία είναι και η επιδείνωση σε ό,τι αφορά τη μεροληψία που δείχνουν στις αποφάσεις τους οι κυβερνητικοί παράγοντες (από την 67η θέση, στην 93η).
Παράλληλα, βάσει του δείκτη της ποιότητας του εκπαιδευτικού συστήματος συνολικά, η Ελλάδα βρίσκεται πλέον στην 90ή θέση από την 82η. Με γνώμονα τις δαπάνες για την παιδεία, η Ελλάδα βρέθηκε στην 107η θέση από την 92η, ενώ σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών καταλαμβάνει την 101η θέση, έναντι της 81ης.
Σε ό,τι αφορά τώρα την αποδοτικότητα της αγοράς εργασίας, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 116η θέση, ενώ καταλαμβάνει την 128η θέση σε επίπεδο ευελιξίας στον καθορισμό μισθών (από 126η), την 113η σχετικά με την ακαμψία στις απολύσεις – προσλήψεις (από 114η), την 120ή όσον αφορά τη σύνδεση αμοιβών – παραγωγικότητας (από 103η) και την 88η στη συμμετοχή των γυναικών στην εργασία.
Στα έργα υποδομής (δρόμους, λιμάνια, αεροδρόμια), αν και η Ελλάδα κατέχει καλή θέση (κινείται μεταξύ των 50 και 60 πρώτων χωρών), μέσα σε ένα χρόνο έχασε τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που είχε πριν (βρισκόταν μεταξύ των 40 και 50 πρώτων χωρών). Σχετικά με την καινοτομία έχασε 12 θέσεις και βρέθηκε στην 101η, ενώ στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης από τις επιχειρήσεις υποχώρησε στην 101η θέση, από την 85η.
Τα κυριότερα προβλήματα που συναντούν οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα είναι η γραφειοκρατία (26,5%), η φορολογική νομοθεσία (15,6%), η περιοριστική εργατική νομοθεσία (12,6%) και η διαφθορά (12%). Μάλιστα, οι αυξήσεις που δόθηκαν από τη διετή συλλογική σύμβαση που είχε υπογραφεί ήταν τέτοιες που επιδείνωσαν τη σχέση μισθών-παραγωγικότητας και οδήγησαν την Ελλάδα στην 120ή θέση από την 103η. Ετσι, σχετικά με το πόσο εύκολα μπορεί να ξεκινήσει μια επιχείρηση να δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, η χώρα βρίσκεται στην 120ή θέση του καταλόγου, αν και αξίζει να σημειωθεί ότι έχει μειωθεί αρκετά ο χρόνος για την έναρξη των δραστηριοτήτων της.