Σπάνια στην Ελλάδα κλάδος της οικονομίας να ξεφεύγει από την κομματική αντιπαράθεση και να μη γίνεται πεδίο λαϊκισμού και καταστροφολογίας. Ούτε ο τουρισμός ξέφυγε από τον κανόνα, αυτή τη δύσκολη χρονιά της ανασφάλειας για όλον τον κόσμο. Το ανησυχητικό δεν είναι το γεγονός αυτό, όσο το τι κρύβεται πίσω του. Δηλαδή η νοοτροπία της μίζερης αντιμετώπισης του πλέον λαμπρού και προσοδοφόρου τμήματος της εθνικής οικονομίας. Και μάλιστα αυτού του οποίου το κέρδος διανέμεται μεταξύ 800.000 επαγγελματιών που ζουν και προκόβουν από την τουριστική κίνηση.
Η πρωτοβουλία του Καραμανλή να ιδρύσει υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης ίσως το 2004 να φαινόταν, σε μερικούς, πυροτέχνημα ή show πολιτικής. Το 2009, ωστόσο, όχι μόνο η ίδρυση και η ωρίμανσή του είναι ουσιαστική, αλλά κυρίως η παρουσία του στη σύνθεση της κυβέρνησης «έσωσε» κυριολεκτικά την παρτίδα στο δύσκολο πόκερ του ανταγωνισμού στη Μεσόγειο. Το υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης χρωστάει πολλά στον Δ. Αβραμόπουλο για τον αρχικό άριστο σχεδιασμό του, στη Φ. Πετραλιά για την ωρίμανση του οργανογράμματός του και στον Α. Σπηλιωτόπουλο για τον «αέρα» στις αγορές.
Το 2009 πλέον είχαμε τη δυνατότητα να συνομιλήσουμε και να διαπραγματευτούμε με τα ισχυρά κράτη-αιμοδότες του τουρισμού μας εμφανιζόμενοι στη συζήτηση με πλήρες τεχνοκρατικό προσωπικό. Ανετα διαπραγματευτήκαμε με τους μεγάλους tour operators του κόσμου χωρίς αγκυλώσεις και βαλκανικού τύπου κόμπλεξ. Η πεποίθηση ότι η Ελλάδα είναι και παραμένει ισχυρό brand-name τουρισμού μάς έδωσε τη δύναμη και την ευκαιρία της στρατηγικής να φερθούμε σαν μια επιχείρηση που διαπραγματεύεται τη θέση της στο τουριστικό στερέωμα. Για πρώτη φορά η χώρα έκανε business to business συμφωνίες στη βάση αποτελεσμάτων του τέλους της σεζόν. Ετσι στηρίξαμε και διατηρήσαμε τον ίδιο σχεδόν αριθμό charters στα ελληνικά αεροδρόμια. Και την ίδια περίοδο κρίσης και ανασφάλειας εμείς εγκαινιάσαμε νέες αεροπορικές συνδέσεις με Αραβικά Εμιράτα, Σιβηρία, περιφ. αεροδρόμια της Αγγλίας, Ιρλανδία και αυξήσαμε τις χαμηλού κόστους πτήσεις.
Την ίδια περίοδο απαλλάξαμε από έμμεσους φόρους τις τουριστικές επιχειρήσεις (τέλη παρεπιδημούντων κ.λπ.) ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικές άρα πιο φθηνές. Και έγιναν! Για πρώτη φορά οι Ελληνες επιχειρηματίες του τουρισμού ανταποκρίθηκαν ιδιαιτέρως θετικά, και τους αξίζει δημόσιος έπαινος. Βεβαίως η πολιτεία τούς έδωσε πάνω από 400 εκατ. ευρώ για τη στήριξή τους ακόμα και με τη μορφή της επιδότησης εργασίας των εποχικών ξενοδοχοϋπαλλήλων. Το αποτέλεσμα αυτής της κοινής προσπάθειας είναι η επαπειλούμενη ανεργία στον χώρο να είναι ελάχιστη.
Κι όμως τίποτα από τα παραπάνω δεν έτυχε στοιχειώδους στήριξης από την αντιπολίτευση και ιδίως το ΠΑΣΟΚ. Το ΠΑΣΟΚ παραμένει ταυτισμένο με μία «κρατικίστικη» αντίληψη ακόμα και για τον τουρισμό, που είναι ο κατ’ εξοχήν χώρος της ιδιωτικής επένδυσης. Το ΠΑΣΟΚ βλέπει τις τουριστικές επενδύσεις σαν αναγκαστικό στόχο. Εργάζεται περισσότερο για την περιχαράκωσή τους παρά για την επίτευξή τους. Διαφεύγει, ωστόσο, της προσοχής ότι εργαζόμενοι δεν υπάρχουν χωρίς εργοδότες και επενδύσεις. Και τουριστική προοπτική δεν υπάρχει χωρίς μεγάλες και ποιοτικές ιδιωτικές επενδύσεις. Δυστυχώς όμως τα πάντα έχουν θυσιαστεί σ’ ένα θολό σοσιαλιστικό τοπίο και σε μία πολιτική φιλοσοφία απαρχαιωμένη και σαφώς αποτυχημένη.
Η προοπτική της χώρας στον τουρισμό είναι εξαιρετικά μεγάλη. Σοβαρές αποφάσεις πρέπει να ληφθούν εντός του 2009 και το 2010 που θα απελευθερώσουν τη χώρα από αναχρονιστικές αντιλήψεις των ολίγων και βολεμένων. Δεν υφίσταται τουριστική πολιτική στη Μεσόγειο με διατήρηση του cabotage. Είναι αδύνατον ξένα κρουαζιερόπλοια να μην μπορούν να παίρνουν πελάτες από την Ελλάδα και να μας χρεώνουν απώλεια εσόδων κοντά στο 1 δισ. ευρώ.
Δεν είναι δυνατόν να συνεχιστεί η αμυντική πολιτική με χώρες της τέως Ανατολικής Ευρώπης. Η visa δεν είναι πλέον η προστασία μας για τη λαθρομετανάστευση ή την εθνική ασφάλεια. Τα ιδιωτικά visa-centers στη Ρωσία έδωσαν τη λύση και πρέπει να επεκταθούν σε Σερβία, Ουκρανία κ.α. Η Ελλάδα πρέπει να γίνει ο πρώτος σταθμός για Κινέζους τουρίστες στην Ευρώπη. Οφείλουμε να το κατακτήσουμε άμεσα και το μπορούμε.
Ολα αυτά σημαίνουν ενεργητικές πολιτικές που δεν απέχουν σε ιδεολογική διύλιση και ανάλυση κομματικών γραφείων. Ας το διαπιστώσουν πρώτοι αυτοί που μοίραζαν καταστροφολογικά σενάρια με επαπειλούμενη μείωση 30% στην τουριστική κίνηση και 50.000 νέες θέσεις ανεργίας. Είναι οι ίδιοι που σήμερα σιωπούν μπροστά στο -8% που ακόμα και τώρα μειώνεται. Είναι οι ίδιοι που έχουν γεμίσει τη θυρίδα του κοινοβουλευτικού ελέγχου του υπουργού Τουριστικής Ανάπτυξης με αναλόγου περιεχομένου ερωτήσεις θλίψης και μιζέριας…, τόσο ώστε να διερωτάται εύλογα κανείς: με παρόμοια ψυχολογία και νοοτροπία ζητούν στήριξη των πολιτών ώστε να γίνουν κυβέρνηση; Πρωτοφανής υποτίμηση των δυνατοτήτων της Ελλάδας. Αλλά και απειλή για τη χώρα.
* Υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης