Η υπόθεση εξυγίανσης της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς χαρακτηρίζεται από αλλεπάλληλα φαινόμενα ανάκλησης αδειών που φθάνουν τις 50. Ο μακρύς κατάλογος των εταιρειών που έκλεισαν επιβεβαιώνει ότι το πρόβλημα δεν είναι άλλο από την προληπτική εποπτεία που θα αποτρέπει τη δημιουργία του φαινομένου των αφερέγγυων εταιρειών και θα πείσει για την αξιόπιστη λειτουργία των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών, ο ρόλος των οποίων δεν ακυρώνεται.
Οπως σημειώνει ο πρόεδρος της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, κ. Δούκας Παλαιολόγος, ο ρόλος της ιδιωτικής ασφάλισης αναπόφευκτα θα ενισχυθεί, καθώς η ζήτηση για το προϊόν θα αυξάνεται για όλους τους κλάδους, τόσο μέσα από την άνοδο των ορίων κάλυψης στο αυτοκίνητο, όσο και την έναρξη της συζήτησης για το ασφαλιστικό.
Θρυαλλίδα για τη σφοδρότητα με την οποία εκδηλώθηκε το πρόβλημα έλλειψης κεφαλαίων του ελληνικού ασφαλιστικού κλάδου ήταν το 2008. Η χρηματοοικονομική κρίση ανέδειξε τα προβλήματα της υποτίμησης των μετοχικών χαρτοφυλακίων, ενώ η οικονομική ύφεση συμπαρέσυρε σε υποχώρηση τους ρυθμούς ανάπτυξης και σε πτώση των ασφαλιστικών εργασιών.
Μετά τα μετοχικά χαρτοφυλάκια, στο μικροσκόπιο της Εποπτικής Αρχής βρίσκονται τα ακίνητα που αποτελούν τη μεγαλύτερη ίσως πληγή των εταιρειών που βρίσκονται στο «κόκκινο», οι οποίες συγκεντρώνουν τον μεγαλύτερο όγκο των αποθεμάτων τους σε ακίνητα. Η πρακτική αυτή έχει ημερομηνία λήξης την εφαρμογή των νέων κανόνων κεφαλαιακής επάρκειας που δεν ευνοεί τις τοποθετήσεις σε ακίνητα για την κάλυψη του περιθωρίου φερεγγυότητας, απαιτώντας ρευστοποιήσιμα στοιχεία και υψηλές επενδύσεις για την εφαρμογή αξιόπιστων πολιτικών ανάληψης κινδύνου.
Πρόκειται για κανόνες που αποτελούν άγνωστα πεδία για αρκετές ελληνικές ασφαλιστικές εταιρείες, οι οποίες χωρίς το πλεονέκτημα της τεχνογνωσίας που έχουν οι ξένοι όμιλοι και ορισμένες μικρότερες ελληνικές, αλλά υγιείς εταιρείες, κρατούσαν αποθέματα, ανάλογα με τις ανάγκες του μετόχου, υποτιμώντας ασφαλιστικούς κινδύνους, μεταχρονολογώντας την έλευσή τους ή ακόμα και αποσιωπώντας τον κίνδυνο από τα επίσημα βιβλία.
Η προετοιμασία για τη σταδιακή προσαρμογή στους νέους κανόνες κεφαλαιακής επάρκειας ξεκίνησε από την ΕΠΕΙΑ, με τον προληπτικό ανά τρίμηνο έλεγχο αντί του ετήσιου ελέγχου που γινόταν πριν. Παράλληλα θεσμοθετήθηκε ο νέος τρόπος υπολογισμού των αποθεμάτων που εφαρμόζεται σε τρεις πράξεις. Η αρχή έγινε το 2009 και έχει καταληκτική ημερομηνία το 2011, με την κάλυψη του ελλείμματος σε τρεις δόσεις κατά 40%, 70% και 100%. Αυτό σημαίνει ότι από το 2009 και για τα επόμενα τρία χρόνια, οι ασφαλιστικές εταιρείες που λειτουργούσαν μέχρι σήμερα χωρίς τα επαρκή κεφάλαια θα πρέπει να προχωρούν σε διαδοχικές αυξήσεις κεφαλαίου. Το έλλειμμα που ανέδειξε η πρώτη φάση εφαρμογής του νέου κανονισμού, υποχρεώνοντας δέκα περίπου εταιρείες σε αυξήσεις κεφαλαίων, δεν ήταν παρά η κορυφή του παγόβουνου. Να σημειωθεί ότι πέντε ήδη έκλεισαν και οι υπόλοιπες πέντε διεσώθησαν αξιοποιώντας τις ευνοϊκές διατάξεις του άρθρου 6 για την ελαστικότερη αποτίμηση των μετοχών, των ομολόγων και των ακινήτων.
Το επόμενο ραντεβού της εποπτικής αρχής με τον ασφαλιστικό κλάδο έχει ήδη προγραμματιστεί και το κύμα των ανακλήσεων αναμένεται το πρώτο τρίμηνο του 2010. Καταληκτική ημερομηνία είναι το 2011, όταν οι ασφαλιστικές που θα έχουν απομείνει τότε θα πρέπει να καλύψουν το 100% του ελλείμματος στα αποθέματα. Η αγωνία δεν έχει τέλος, καθώς η συνέχεια του δράματος θα δοθεί το 2012 με την εφαρμογή των νέων κανόνων κεφαλαιακής επάρκειας, που έρχονται με το Sovency, που αποτελεί το θεσμικό πλαίσιο για τις ασφαλιστικές, αντίστοιχο με τη Βασιλεία, που εφαρμόζεται στον τραπεζικό κλάδο. Οπως εξηγεί το στέλεχος του αναλογιστικού τομέα της Ernst & Young κ. Λάμπρος Γκόγκος στο πλαίσιο Solvency, η απαιτούμενη αύξηση των κεφαλαίων θα αγγίξει σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και τις 3 ή 4 φορές με βάση το ισχύον πλαίσιο. Ο υπετριπλασιασμός των εποπτικών κεφαλαίων δεν είναι μόνο ο πρώτος σκόπελος που θα χρειαστεί να υπερκεράσουν οι ασφαλιστικές εταιρείες. Εκτός από τους ποσοτικούς στόχους, σημαντική είναι η διεύρυνση και των ποιοτικών απαιτήσεων καθώς η οδηγία καθιερώνει νέες προσεγγίσεις για την αναγνώριση, τη διαχείριση, τον έλεγχο, την παρακολούθηση και την αναφορά των κινδύνων στους οποίους εκτίθεται η εταιρεία.