Με έκδηλη αγωνία αναμένουν οι επιτελείς των τραπεζών τις τεχνικές λεπτομέρειες του σχεδίου διάσωσης της Ελλάδας από την Ε. Ε., από το οποίο εξαρτάται και το μέλλον των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται υπό ασφυκτική πίεση, με τον κίνδυνο ρευστότητας να απειλεί συθέμελα το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Αν και δεν αντιμετωπίζουν άμεσο πρόβλημα ρευστότητας, καθώς δεν υπάρχουν ανάγκες αναχρηματοδότησης για το επόμενο διάστημα, ωστόσο, όσο παραμένουν οι αβεβαιότητες για την κατάσταση της χώρας, ο τραπεζικός κλάδος αποδυναμώνεται. Στελέχη τραπεζών υπογραμμίζουν ότι η ανησυχία για τις τράπεζες έχει κατά βάσιν μία πηγή: την κατάσταση της Ελληνικής Δημοκρατίας και την ικανότητα του Δημοσίου να συμμαζέψει τα του οίκου του.
Στο ξεκίνημα της περασμένης εβδομάδας, οι αγορές έμοιαζαν να προεξοφλούν μια άμεση χρεοκοπία της χώρας και η ευρωπαϊκή παρέμβαση μέσω της ξεκάθαρης δήλωσης στήριξης καθησύχασε σε κάποιο βαθμό τις αγορές. Η δήλωση στήριξης οδήγησε σε μείωση των περιθωρίων δανεισμού (spreads) του ελληνικού Δημοσίου, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την αποκλιμάκωση των ασφυκτικών πιέσεων στο τραπεζικό σύστημα. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι διοικήσεις των τραπεζών έχουν θορυβηθεί, καθώς τα μηνύματα που λάμβαναν από τα δίκτυα καταστημάτων ήταν ανησυχητικά: ολοένα και περισσότεροι αποταμιευτές και πελάτες εξέφραζαν την ανησυχία τους για το ενδεχόμενο πτώχευσης της χώρας, για το πόσο κινδυνεύουν τα κεφάλαιά τους και την αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων για την εξασφάλιση των καταθέσεών τους, μεταξύ των οποίων είναι και η μεταφορά των χρημάτων σε άλλες χώρες της Ε. Ε. Στη διάχυτη αυτή ανησυχία και τον κίνδυνο δημιουργίας μιας αυτοεπιβεβαιούμενης προφητείας, οι ρητές δηλώσεις κορυφαίων Ευρωπαίων πολιτικο-οικονομικών παραγόντων ότι αποκλείεται ενδεχόμενο χρεοκοπίας της Ελλάδας δίνουν μια ικανοποιητική απάντηση. Ωστόσο, το μέγα ζητούμενο τώρα είναι τα έργα. Δηλαδή, η αναλυτική παρουσίαση του τρόπου της ευρωπαϊκής παρέμβασης. Αν όμως το πρόγραμμα στήριξης καθυστερήσει, περιέχει ασάφειες, κριθεί ότι δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα και εν πολλοίς διαψεύσει τις προσδοκίες που έχουν σχηματιστεί, τότε, ορατός είναι ο κίνδυνος η χώρα να εισέλθει σε μια νέα κατάσταση ακόμη πιο βίαιης περιδίνησης.
Στελέχη τραπεζών δεν κρύβουν την ανησυχία τους για το κατά πόσον μπορούν να επιλυθούν και μάλιστα σε χρόνο-ρεκόρ όλες οι τεχνικές και νομικές πτυχές για την υλοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος, πολύ περισσότερο τη στιγμή που κάτι ανάλογο δεν έχει ξαναγίνει και δεν υπάρχει η σχετική εμπειρία. Επιπλέον, ο τρόπος διάσωσης της Ελλάδας δεν αποτελεί μόνο ένα τεχνικό θέμα που αντιμετωπίζουν τεχνοκράτες, αλλά θα πρέπει να εξεταστεί και να εγκριθεί και από τους πολιτικούς. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να συμβιβαστούν οι αντίρροπες δυνάμεις που εκφράζουν τα κράτη – μέλη. Ολα αυτά δημιουργούν πολλές επιφυλάξεις για τις δυνατότητες άμεσης δράσης, ενώ μέχρι τώρα οι δράσεις της Ε. Ε. δεν χαρακτηρίζονται ούτε από ταχύτητα ούτε από σαφήνεια στόχων.
Από την άλλη πλευρά, υποστηρίζουν ότι η παρούσα κρίση θα οδηγήσει στην πολιτική ωρίμαση της Ε. Ε. Αν δεν ληφθούν γρήγορα συγκεκριμένα μέτρα και δράσεις για την Ελλάδα, το κόστος θα είναι δυσανάλογα υψηλό για την Ευρωζώνη: η αδυναμία της Ευρώπης να στηρίξει ένα μέλος της θα έχει αλυσιδωτές αντιδράσεις και άμεσα θα βρεθούν σε κατάσταση βίαιης περιδίνησης χώρες της Ευρωζώνης, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, αμφισβητώντας τη βιωσιμότητα του κοινού νομίσματος. Κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί, προδικάζουν επιτελικά στελέχη τραπεζών και εκτιμούν ότι σύντομα θα γνωστοποιηθούν οι λεπτομέρειες του σχεδίου και θα αποκατασταθεί η ηρεμία, με τελικό αποτέλεσμα τη μείωση των περιθωρίων δανεισμού (spreads). Στην κατεύθυνση αυτή συνηγορεί και η εμπλοκή στη διαδικασία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) το οποίο έχει την εμπειρία για τη διαχείριση της κατάστασης, «καλύπτοντας» το σχετικό ευρωπαϊκό έλλειμμα.
Αν το αισιόδοξο σενάριο επιβεβαιωθεί, αναμένεται το spread να υποχωρήσει ακόμη και κάτω από τις 200 μονάδες βάσης, ανακουφίζοντας άμεσα τις εγχώριες τράπεζες και αποκαθιστώντας σε κάποιο βαθμό τις συνθήκες ρευστότητας στην αγορά. Το αισιόδοξο σενάριο ασφαλώς δεν σημαίνει την επιστροφή στην εποχή της αμέριμνης κατανάλωσης: η ευρωπαϊκή στήριξη δεν αποτελεί το τέλος της περιπέτειας, αλλά την αρχή μιας μακράς, δύσκολης και επώδυνης περιόδου για την ανόρθωση της χώρας.