Στην αποκλιμάκωση των επιτοκίων καταθέσεων αποβλέπουν οι τράπεζες, μετά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στη σύνοδο κορυφής της Πέμπτης για μείωση του κόστους δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου στο 3,5%.
Η ίδια η συμφωνία εκτιμάται άλλωστε ότι θα λειτουργήσει εκτονωτικά στις πιέσεις που εκδηλώθηκαν όλο τον τελευταίο χρόνο στις ελληνικές καταθέσεις και οδήγησαν στην απώλεια 20 δισ. ευρώ κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους. Παρά το γεγονός ότι τον Ιούνιο οι πιέσεις αυτές είχαν χαλαρώσει, οι πρώτοι μήνες -με έμφαση τον Μάιο- υπήρξαν δραματικοί, οδηγώντας σε νέα υποχώρηση των καταθέσεων που διατηρούν σε ευρώ τα ελληνικά νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις στα 176,8 δισ. ευρώ στο τέλος Μαΐου, ενώ στα 15,1 δισ. ευρώ ήταν οι τοποθετήσεις σε ξένο νόμισμα.
Η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, αλλά και το κλίμα πανικού που κυριάρχησε, οδήγησε στην απομείωση των χρημάτων που ήταν τοποθετημένα σε προθεσμιακές καταθέσεις, το ύψος των οποίων περιορίστηκε στο τέλος Μαΐου στα 110,9 δισ. ευρώ από 135,4 δισ. ευρώ στο τέλος 2010, ενώ στα 60,5 δισ. ευρώ από 75,8 δισ. ευρώ μειώθηκαν τα υπόλοιπα των λογαριασμών ταμιευτηρίου.
Υψηλές αποδόσεις
Η προσωρινή ανάσα που υπήρξε στο μέτωπο των εκροών δεν συνδυάστηκε από αντίστοιχη εκτόνωση στο μέτωπο των επιτοκίων, τα οποία παρά τις προσπάθειες των τραπεζών παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα της τάξης του 5%. Την ίδια στιγμή που η κριτική για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους επικεντρώνεται στο ύψος του επιτοκίου, οι Ελληνες καταθέτες αποδύθηκαν εκ νέου στο κυνήγι των αποδόσεων, επιτυγχάνοντας επιτόκια 4%, 4,5% ή ακόμα και 5% για μικρά ποσά ακόμα και 10.000 ευρώ, και μικρές διάρκειες δύο ή τριών μηνών.
Αρωγός υπήρξε άλλωστε η πρόσφατη έκδοση έντοκων γραμματίων του ελληνικού Δημοσίου που καλύφθηκε με επιτόκιο 4,6% και 4,9% για τρίμηνη και εξάμηνη διάρκεια, συντηρώντας σε υψηλά επίπεδα το κόστος του βραχυπρόθεσμου δανεισμού της χώρας. Τραπεζικά στελέχη εκτιμούν πως η μείωση του κόστους μακροπρόθεσμου δανεισμού του Δημοσίου στο 3,5% που συμφωνήθηκε θα εξορθολογίσει το κόστος χρήματος, συμβάλλοντας με τη σειρά του και στην αποκλιμάκωση των επιτοκίων στο μέτωπο της λιανικής.
Οι πιο αισιόδοξοι εκτιμούν μάλιστα ότι σταδιακά θα επιτρέψει και την επιστροφή μέρους των χρημάτων που έχουν αποσυρθεί σε θυρίδες ή σε στρώματα, καθώς η ευρωπαϊκή στήριξη και η αποτροπή της χρεοκοπίας θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση του κλίματος ψυχραιμίας στο εσωτερικό. Σύμφωνα με την ίδια άποψη που απηχεί το καλό σενάριο, η εξέλιξη αυτή θα επιτρέψει στις τράπεζες να διοχετεύσουν μέρος της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία, χρηματοδοτώντας την ανάπτυξη, που αποτελεί και το ζητούμενο για την έξοδο από την κρίση.
Προαπαιτούμενο πάντα, η στήριξη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με τη συνέχιση της παροχής ρευστότητας στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και την αποδοχή των εγγυήσεων που θα παρέχει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) με βάση τη νέα συμφωνία. Η επαναβεβαίωση της υποστήριξης που παρέχει απλόχερα τον τελευταίο ενάμιση χρόνο η ΕΚΤ εκτιμάται ότι θα αποτρέψει την επανάληψη του φαινομένου της απόσυρσης των καταθέσεων και θα αποσυμπιέσει τις πιέσεις στο μέτωπο των επιτοκίων.