Την επιστροφή των χρημάτων που κατέβαλαν για φόρο δωρεάς ή γονικής παροχής προκειμένου να ανεγερθεί πρώτη κατοικία προβλέπει εγκύκλιος που εξεδόθη από τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Π. Οικονόμου. Συγκεκριμένα, όσες δωρεές πραγματοποιήθηκαν από 17-12-2010 και μετά και καταβλήθηκε φόρος δωρεάς για ανέγερση πρώτης κατοικίας αντικειμενικής αξίας άνω των 200.000 ευρώ, αυτός θα πρέπει να επιστραφεί από τις εφορίες στους δικαιούχους. Οπως αναφέρεται στην εγκύκλιο (ΠΟΛ 1165), «λόγω της αναδρομικής ισχύος αυτής, παρακαλούνται οι ΔΟΥ να προβούν, οίκοθεν ή κατόπιν αιτήσεως ή υποβολής ανακλητικής δήλωσης του φορολογουμένου, στη διαγραφή του βεβαιωθέντος και επιστροφή του τυχόν καταβληθέντος φόρου δωρεάς ή γονικής παροχής, για δηλώσεις οι οποίες υποβλήθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3899/2010 και αφορούσαν δωρηθέν χρηματικό ποσό για αγορά/ανέγερση πρώτης κατοικίας».
Η εγκύκλιος του υπουργείου Οικονομικών ορίζει επίσης ότι αναστέλλεται μέχρι 31-12-2012 η εφαρμογή του «πόθεν έσχες» για την απόκτηση (αγορά ή ανέγερση ή χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση) όλων των ακινήτων.
Επίσης, εξαιρούνται από την επιβολή του φόρου δωρεάς και γονικής παροχής (10%, 20% ή 40%, ανάλογα με τον βαθμό συγγένειας δωρητή και δωρεοδόχου) οι δωρεές και οι γονικές παροχές χρημάτων που συνιστώνται αποκλειστικά για την αγορά ή ανέγερση ακινήτων, εφόσον πρόκειται για δαπάνη η οποία κατά τις διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος δεν προσαυξάνει την ετήσια δαπάνη του φορολογουμένου.
Οι δωρεές και οι γονικές παροχές αυτές δεν θεωρούνται δωρεές και συνεπώς δεν θα υποβάλλονται οι οικείες δηλώσεις. Ωστόσο, ακόμη κι αν οι φορολογούμενοι υποβάλουν δήλωση φόρου δωρεάς για την καταβληθείσα δαπάνη αγοράς/ανέγερσης ακινήτου (στην οποία συμπεριλαμβάνονται και οι αμοιβές δικηγόρου, συμβολαιογράφου, τέλη μεταγραφής κ.λπ.), δεν θα θεωρείται δωρεά και δεν θα επιβάλλεται ο οικείος φόρος ούτε θα συνυπολογίζεται σε μεταγενέστερες δωρεές του ίδιου δωρητή προς τον ίδιο δωρεοδόχο ή στην κληρονομιά αυτού.
Για την απαλλαγή από τον φόρο γονικής παροχής ή δωρεάς ισχύουν τα εξής:
– Οι δωρεές/γονικές παροχές πρέπει να έχουν ως αντικείμενο χρηματικά ποσά.
– Οι δωρεές/γονικές παροχές πρέπει να συνιστώνται προκειμένου να καλυφθεί η δαπάνη αγοράς ή ανέγερσης πρώτης κατοικίας.
– Δεν απαλλάσσονται οι δωρεές/γονικές παροχές που συνιστώνται για την εξόφληση δανείου (ή δόσεων αυτού).