Προβληματισμό και ανησυχία δημιουργεί στα επιτελεία των εμπορικών τραπεζών η επικείμενη διαγνωστική μελέτη που θα διενεργήσει η BlackRock για την ποιότητα των χαρτοφυλακίων δανείων και την επάρκεια των προβλέψεων που έχουν διενεργηθεί. Η μελέτη θα ξεκινήσει τον επόμενο μήνα και θα ολοκληρωθεί στο τέλος Δεκεμβρίου. Αναλυτές εκτιμούν ότι δεδομένων των δυσμενών οικονομικών εξελίξεων, με την ανεργία να έχει ανέλθει σε επίπεδα ρεκόρ και χιλιάδες επιχειρήσεις να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, η εφαρμογή αυστηρών κριτηρίων αξιολόγησης της ποιότητας των χαρτοφυλακίων δανείων θα αποκαλύψει μια σημαντικά διαφορετική εικόνα από αυτή που αποτυπώνουν οι ισολογισμοί των τραπεζών και θα απαιτήσει από τις τράπεζες πρόσθετες προβλέψεις.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Εμπορικής Τράπεζας, η οποία με την υιοθέτηση αυστηρότερων κριτηρίων -μετά την εξαγορά της από την Credit Agricole- προχώρησε στην τριετία 2008 – 2010 στη διενέργεια προβλέψεων ύψους 2,2 δισ. ευρώ για ένα χαρτοφυλάκιο δανείων ύψους περίπου 24 δισ. ευρώ (αντιστοιχούν στο 9% του συνολικού χαρτοφυλακίου δανείων). Την ίδια περίοδο, οι τέσσερις μεγάλες εμπορικές τράπεζες με συνολικά δάνεια ύψους 230 δισ. ευρώ πραγματοποίησαν προβλέψεις για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων συνολικού ύψους 9,4 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 4% των δανείων τους. Η παραπάνω αναφορά είναι απλώς ενδεικτική καθώς στοιχεία όπως οι προβλέψεις που είχαν σχηματιστεί τα προηγούμενα χρόνια, η πολιτική διαγραφών που ακολουθεί η κάθε τράπεζα, η ποιότητα του χαρτοφυλακίου και οι εμπράγματες εξασφαλίσεις που διαθέτει κάθε τράπεζα, επηρεάζουν καθοριστικά την τελική εικόνα και την πολιτική προβλέψεων.
Ωστόσο, στελέχη τραπεζών αναγνωρίζουν ότι η εφαρμογή αυστηρών κριτηρίων αξιολόγησης της ποιότητας των δανείων είναι πολύ πιθανό ότι θα απαιτήσει τη διενέργεια πρόσθετων προβλέψεων για την αντιμετώπιση των δανείων που εμφανίζουν καθυστέρηση, αλλά κυρίως για όσα εμφανίζουν αυξημένες πιθανότητες αθέτησης. Τα αποτελέσματα της διαγνωστικής μελέτης θα είναι καθοριστικά για το μέλλον των εγχώριων τραπεζών, καθώς θα προσδιορίσουν το ύψος των πρόσθετων κεφαλαίων με τα οποία θα πρέπει να ενισχύσουν τους ισολογισμούς των τραπεζών. Στα κεφάλαια αυτά πρέπει να προστεθεί η επίπτωση της ανταλλαγής ομολόγων (ζημία ύψους έως 21% στο χαρτοφυλάκιο ομολόγων) σε συνδυασμό με την απαίτηση της Τραπέζης της Ελλάδος για την ενίσχυση των δεικτών βασικών ιδίων κεφαλαίων (Core Tier 1) τουλάχιστον στο 10% μέχρι τις αρχές του 2012. Ολα αυτά, σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών, θα απαιτήσουν από τις τράπεζες κεφάλαια σημαντικά υψηλότερα των 10 δισ. ευρώ σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία, και είναι πιθανό ορισμένες τράπεζες να μην κατορθώσουν να αντλήσουν τα απαιτούμενα κεφάλαια από την αγορά και να καταφύγουν στην επώδυνη επιλογή του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Στελέχη τραπεζών, αν και δεν σχολιάζουν την απόφαση της ΤτΕ να αναθέσει σε ξένο οίκο τη διενέργεια διαγνωστικού ελέγχου, δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους για τη σκοπιμότητα της κίνησης. Ωστόσο, η απόφαση για τη διαγνωστική μελέτη αποτελεί ευρωπαϊκή πολιτική, καθώς η ίδια ακριβώς διαδικασία ακολουθήθηκε και στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία, χώρες που έλαβαν οικονομική βοήθεια όπως η Ελλάδα. Ιρλανδία και Πορτογαλία δεσμεύτηκαν, μέσω των Μνημονίων που υπέγραψαν, για τη διενέργεια διαγνωστικής μελέτης στο τραπεζικό τους σύστημα, η οποία θα έπρεπε να διενεργηθεί από ξένο εξειδικευμένο ανεξάρτητο οίκο.