Σε βαθιά ύφεση παρέμεινε η ελληνική οικονομία και στο δεύτερο τρίμηνο του έτους, καθιστώντας ακόμα πιο δύσκολη την επάνοδο σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης προς τα τέλη του έτους.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) για την πορεία του ΑΕΠ που ανακοινώθηκαν χθες, η συρρίκνωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος διαμορφώθηκε στο 6,9% στο δεύτερο τρίμηνο, από 8,1% που ήταν στο πρώτο τρίμηνο του έτους και 4% που ήταν πέρυσι στο δεύτερο τρίμηνο. Η συρρίκνωση του ΑΕΠ αποδίδεται κυρίως στη μείωση της κατανάλωσης και στην κάμψη των επενδύσεων, ενώ κανένας κλάδος της ελληνικής οικονομίας δεν έχει μείνει πλέον στο απυρόβλητο.
Παρά τη μικρή ανάκαμψη σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του έτους, τα χαμόγελα στο οικονομικό επιτελείο δεν έχουν επιστρέψει, καθώς γνωρίζουν ότι οι επόμενοι μήνες μάλλον θα είναι δυσκολότεροι από ό,τι αυτοί που πέρασαν. Αυτό γιατί:
1. Τα σημάδια από την ανεργία δείχνουν ότι οι καλοκαιρινοί μήνες δεν λειτούργησαν ευεργετικά για την αγορά εργασίας. Τον Μάιο η ανεργία έφτασε στο 16,6% για πρώτη φορά και αναμένεται πως από Σεπτέμβριο θα επιδεινωθεί περαιτέρω. Μεγαλύτερη ανεργία σημαίνει λιγότερες δουλειές, μικρότερο εισόδημα, χαμηλότερη κατανάλωση και κατά πάσα πιθανότητα περισσότερα λουκέτα στην αγορά.
2. Από Σεπτέμβριο θα τεθούν σε πλήρη εφαρμογή τα νέα μέτρα λιτότητας. Δηλαδή, θα μειωθούν οι κρατικές δαπάνες για επενδύσεις και κατανάλωση ακόμα περισσότερο, ενώ θα αυξηθούν οι έμμεσοι φόροι «χτυπώντας» την κατανάλωση. Παράλληλα, η πλειοψηφία των φορολογουμένων θα κληθεί να καταβάλει σειρά έκτακτων εισφορών, με αποτέλεσμα να μειωθεί το εισόδημα που θα κατευθυνόταν στην κατανάλωση.
Με αυτά τα δεδομένα, φαντάζει σχεδόν απίθανο να επιτευχθεί ο ετήσιος στόχος για ύφεση της τάξης του 3,8%. Στο πρώτο εξάμηνο, βάσει των μη εποχικά διορθωμένων στοιχείων (δηλαδή χωρίς τα στοιχεία της γενικής κυβέρνησης), η ύφεση άγγιξε το 7,5%. Με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία, αναλυτές εκτιμούν ότι η ύφεση κινείται στο εξάμηνο μεταξύ 4,5%-5%.
Πέρα από τη μείωση της δημόσιας κατανάλωσης και των δημοσίων επενδύσεων, σε τροχιά πτώσης -και μάλιστα μεγαλύτερης- βρίσκεται ο ιδιωτικός τομέας. Εως τα τέλη του έτους, οι επενδύσεις σε κατοικίες εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στο ένα τρίτο του επιπέδου που βρίσκονταν πριν από πέντε χρόνια και συγκεκριμένα το 2006.
Σύμφωνα με ανάλυση της Alpha Bank, φέτος οι επενδύσεις στον κλάδο αναμένεται ότι θα διαμορφωθούν σε 5 δισ. ευρώ (σημειώνοντας πτώση κατά 24,2%), από 6,6 δισ. ευρώ το 2010 και 16,1 δισ. ευρώ το 2006. Η πτώση των επενδύσεων αυτών εκτιμάται ότι θα συμβάλει στην πτώση του ΑΕΠ κατά περίπου 0,8% το 2011, έναντι αρνητικής επίπτωσής τους κατά 0,73% το 2010. Μάλιστα, στην ανάλυση της τράπεζας αναφέρεται πως οι επενδύσεις σε κατοικίες αναμένεται να συνεχίσουν την πτωτική τους πορεία, τόσο μέχρι τα τέλη του έτους όσο και το 2012.
Από τα τελευταία στοιχεία της οικοδομικής δραστηριότητας, ο όγκος των νέων οικοδομών μειώθηκε κατά 32,3% σε ετήσια βάση τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους, έναντι πτώσης της τάξεως του 40,5% τον Μάρτιο, 37,4% τον Φεβρουάριο, 71,5% τον Ιανουάριο και 29,9% τον Απρίλιο του 2010. Ετσι, στο πρώτο τετράμηνο του τρέχοντος έτους, ο όγκος της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας μειώθηκε κατά 49,2% σε ετήσια βάση, έναντι μείωσής του 54,2% στο πρώτο τρίμηνο του 2011 και επίσης κατά 23,0% στο πρώτο τετράμηνο του προηγούμενου έτους.
Οπως επισημαίνει χαρακτηριστικά η έκθεση της Alpha Bank, «είναι φανερό ότι η εικόνα του κλάδου των οικοδομών δεν δείχνει σημεία σταθεροποίησης και η δραστηριότητα στον κλάδο συνεχίζει να μειώνεται με πολύ υψηλό ρυθμό. Με βάση τις εξελίξεις αυτές, οι επενδύσεις σε κατοικίες αναμένεται να μειωθούν περαιτέρω, τόσο το 2011 όσο και κατά το 2012».
Πάντως, οι συνέπειες από την κάμψη της οικοδομής είναι εμφανείς και σε άλλους τομείς της οικονομίας, όπως η βιομηχανία. Κλάδοι της που σχετίζονται με την οικοδομή και της κατασκευές, όπως για παράδειγμα τα μη μεταλλικά ορυκτά, κατέγραψαν πτώση κατά το πρώτο εξάμηνο 34,4%, έναντι του αντίστοιχου διαστήματος του προηγούμενου έτους.
Συνολικά, η βιομηχανική παραγωγή τον Ιούνιο του 2011 κατέγραψε πτώση 13,1% σε σχέση με τον ίδιο περυσινό μήνα, γεγονός που αναδεικνύει το μεγάλο και συνεχιζόμενο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ήδη «μικρή» βιομηχανία της Ελλάδας.
Πτωτικά κινείται και ο τζίρος στο λιανεμπόριο (8,8% τον Μάιο) και το χονδρεμπόριο (11,4% στο πρώτο τρίμηνο), ενώ κάμψη 20,6% κατέγραψε και ο τζίρος στον τουρισμό το πρώτο τρίμηνο του έτους. Αυτό είναι ένα ακόμα σημάδι ότι ο τουρισμός μπορεί να μη συμβάλει τα αναμενόμενα στο ΑΕΠ φέτος.
Επίσης, οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 10,7% αντανακλώντας τη μειωμένη ζήτηση για προϊόντα.
Επίσης, πτώση της τάξεως του 19,8% κατέγραψε κατά το πρώτο εξάμηνο και ο κλάδος του επίπλου, όπως και εκείνος του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, όπου η υποχώρηση διαμορφώθηκε φέτος σε 11,5%, έναντι 4,8% τον προηγούμενο χρόνο.