Με δεδομένες τις γενικά απαισιόδοξες προβλέψεις για την ελληνική οικονομία καθώς και τη σχεδόν καθολική παραδοχή της ανεπαρκούς διαχείρισης της κατάστασης, αξίζει να παρουσιαστούν μερικά παραδείγματα διαχείρισης από άλλες χώρες ως ενδεικτικά ενός άλλου δρόμου. Το πλέον ίσως «σκληρό» και ανεδαφικό παράδειγμα προέρχεται από τις ΗΠΑ. Με δεδομένη την κρίση χρέους, η επιλογή ήταν ανάμεσα σε απολύσεις και σε μισθολογικές περικοπές. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις πέτυχαν πολλές φορές την εφαρμογή περικοπών αντί απολύσεων, διατηρώντας το σύνολο των θέσεων. Ετσι, και οι δημόσιες υπηρεσίες δεν αντιμετώπισαν προβλήματα έλλειψης προσωπικού αλλά και θέσεις εργασίας διασώθηκαν.
Ας δούμε και το παράδειγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το πρόβλημα του κρατικού χρέους και του αυξανόμενου ελλείμματος υπάρχει και εκεί. Βέβαια, η οικονομική κατάσταση που επικρατούσε πριν από το κραχ του 2008, ήταν πολύ καλύτερη της Ελλάδας. Το 2008, η απερχόμενη κυβέρνηση του αείμνηστου Τάσσου Παπαδόπουλου παρέδωσε πλεονασματικό προϋπολογισμό στην καινούργια κυβέρνηση του Δημήτρη Χριστόφια.
Οταν τα σύννεφα της παγκόσμιας κρίσης έκαναν αισθητή την παρουσία τους, το 2010, οι προηγούμενοι υπουργοί Οικονομικών προειδοποίησαν δημόσια τη χώρα για την επικίνδυνη διόγκωση των ελλειμμάτων και το πρόβλημα δανεισμού. Και μετά, στις 11 Ιουλίου 2011, η έκρηξη στον σταθμό ηλεκτροπαραγωγής στο Μαρί, μετέτρεψε το ζήτημα σε άμεση και οξεία κρίση, καθώς μέσα σε μια στιγμή χάθηκε το 40% της ηλεκτροπαραγωγής. Στις 26 Αυγούστου 2011 η Βουλή ενέκρινε ήδη ένα αυστηρό πακέτο περιορισμού των μισθών του δημοσίου τομέα, ενώ αναμένεται και δεύτερο πακέτο. Η ανάγκη να ισοσκελιστεί ο προϋπολογισμός άμεσα (μέσα στο 2012 δηλαδή) έχει προταθεί δημόσια και η αναγκαιότητα να αποφευχθεί με κάθε τρόπο η προσφυγή στην Ε. Ε. έχει κινητοποιήσει τις πολιτικές δυνάμεις.
Σε αντίθεση με την Ελλάδα, όπου κανένα κόμμα δεν έχει σταθεί αρωγός στον δοκιμαζόμενο ιδιωτικό τομέα, στην Κύπρο επικράτησε ένα διαφορετικό δίπολο. Από τη μία πλευρά η κυβέρνηση του αριστερού ΑΚΕΛ προσπάθησε να προστατεύσει τα συνδικάτα του δημόσιου τομέα, και από την άλλη η κεντροδεξιά αντιπολίτευση προσπάθησε να τονίσει την ανάγκη να μη γίνει απλώς μια φοροεπιδρομή στον ιδιωτικό τομέα, αλλά να γίνουν περικοπές στο κράτος. Με αυτόν τον τρόπο αναδεικνύεται η «δημοκρατική πάλη των τάξεων» (όπως την είχε αποκαλέσει ο Seymour Martin Lipset), δηλαδή η χρησιμοποίηση του κοινοβουλευτισμού ως τρόπου με τον οποίο οι κοινωνικές ομάδες (ή τάξεις) ανταγωνίζονται η μία την άλλη με ειρηνικό τρόπο.
Το θέμα είναι ότι αυτό δεν φαίνεται να συμβαίνει στην Ελλάδα. Το αποτέλεσμα αυτής της αποτυχίας είναι η αποξένωση του πολιτικού σώματος από το πολιτικό σύστημα της χώρας και η αίσθηση αδιεξόδου που υπάρχει. Είναι αμφίβολο εάν το σχεδόν ένα εκατομμύριο των ανέργων και οι εκατοντάδες χιλιάδες μικρομεσαίοι του ιδιωτικού τομέα, θύματα συνεχόμενων κρατικών φοροεπιδρομών, εκπροσωπούνται από κάποιο πολιτικό σχηματισμό. Γιατί το πρόγραμμα ενός τέτοιου πολιτικού σχηματισμού θα όφειλε να υπερασπιστεί ενεργά τα συμφέροντα αυτών που έχουν θυματοποιηθεί από την κρίση και την κρατική φοροεπιδρομή. Και οφείλει να αντιπαρατεθεί στους πολιτικούς εκφραστές αυτού του τμήματος της ελλαδικής κοινωνίας το οποίο έχει χτυπηθεί λιγότερο από την κρίση λόγω της κρατικής προστασίας προς αυτό.
*Αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου