Ορατό είναι πλέον το ενδεχόμενο ακύρωσης των συμφωνιών που έχουν υπογράψει Δημόσιο και ιδιωτικές εταιρείες για την κατασκευή πέντε αυτοκινητοδρόμων. Πρόκειται για τον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου, την Ιονία Οδό, την Ολυμπία Οδό, τον Ε65 στη Θεσσαλία και τον Μωρέα.
Το Δημόσιο βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με τις εταιρείες στις οποίες έχει παραχωρηθεί η κατασκευή των οδικών αυτών αξόνων, η οποία εκτιμάται από αρμόδια στελέχη ότι θα είναι «λιγότερο θετική» για το κράτος, το οποίο θα πρέπει να καλύψει ένα χρηματοδοτικό «κενό» της τάξης του 1,5 δισ. ευρώ. Τα προσδοκώμενα έσοδα από τα διόδια είναι μικρότερα και οι τράπεζες είναι επιφυλακτικές στο να χρηματοδοτήσουν τα έργα, λόγω της αβεβαιότητας που επικρατεί στην ελληνική οικονομία.
Παράγοντες που γνωρίζουν την κατάσταση, αναφέρουν ότι μοναδική διέξοδος από τη σημερινή κατάσταση είναι η ολοκλήρωση της διαδικασίας αναμόρφωσης του σχεδιασμού των έργων. Μια διαδικασία που, αν και έχει ξεκινήσει από τις αρχές του 2011, έχει «κολλήσει» τους τελευταίους μήνες λόγω της διπλής εκλογικής αναμέτρησης.
Εάν οι διαπραγματεύσεις δεν καταλήξουν σε συμφωνία, τότε το πρόβλημα για την Ελλάδα θα είναι διπλό:
1. Θα χαθεί το όποιο αναπτυξιακό όφελος θα είχε η χώρα, τόσο από τη δημιουργία πέντε κεντρικών οδικών αξόνων που θα εξυπηρετούσαν τη διακίνηση εμπορευμάτων και επιβατών όσο και από τη δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας που απαιτούνται για την κατασκευή τους. Παράλληλα, τέτοιου είδους και μεγέθους έργα ενισχύουν και τις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες.
2. Σε περίπτωση που οι συμβάσεις παραχώρησης καταγγελθούν με υπαιτιότητα του ελληνικού Δημοσίου, τότε η Ελλάδα θα κληθεί να πληρώσει συνολικό ποσό άνω των 2 δισ. ευρώ, αρχής γενομένης από το 2013. Εάν η καταγγελία των συμβάσεων γίνει με υπαιτιότητα των παραχωρησιούχων, τότε και πάλι το Δημόσιο θα κληθεί να πληρώσει, αλλά σε αυτή την περίπτωση η ρήτρα είναι μικρότερη (περίπου 900 εκατ. ευρώ). Σε κάθε περίπτωση, οι τράπεζες θα εισπράξουν το μεγαλύτερο μέρος ή και το σύνολο των κεφαλαίων που έχουν διαθέσει γι’ αυτά τα έργα.
Μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου θα πρέπει οι δύο πλευρές (Δημόσιο και ιδιωτικές εταιρείες) να έχουν καταλήξει σε μία κατ’ αρχήν συμφωνία για το μέλλον των έργων. Χρονικά περιθώρια δεν υπάρχουν, δεδομένων των προβλημάτων ρευστότητας και των ρητρών που ενεργοποιούνται σε περίπτωση που οι συμβάσεις καταπέσουν. Η έγκριση της οριστικής συμφωνίας θα πρέπει να περάσει από το ελληνικό κοινοβούλιο μέχρι τα τέλη του έτους, καθώς η ενεργοποίηση των ρητρών γίνεται από το 2013.