Εγκλημα χωρίς τιμωρία συντελείται τα τελευταία χρόνια στον κλάδο του τουρισμού, από ξενοδοχεία και χώρους εστίασης εις βάρος του ΙΚΑ και του ΟΑΕΔ, με τη συνενοχή εργοδοτών και εργαζομένων, που έχουν αναγάγει σε κανόνα τις εικονικές απολύσεις. Η Πολιτεία γνωρίζει, οι έλεγχοι διαπιστώνουν, τα πρόστιμα επιβάλλονται, αλλά η κατάσταση δεν αλλάζει. Αντιθέτως, όσο βαθαίνει η ύφεση, η βιομηχανία «ψευδοανεργίας» στα τουριστικά καταλύματα γιγαντώνεται. Βασικό εργαλείο στην καταστρατήγηση της ασφαλιστικής και εργασιακής νομιμότητας σε μεγάλα και μικρά ξενοδοχεία, αλλά και σε οικογενειακές επιχειρήσεις, δεν είναι ούτε η τρόικα ούτε οι εργασιακοί νόμοι, αλλά η συνενοχή των «101 ενσήμων» που αποτελούν το απαραίτητο κατώφλι για να εγγραφεί ο εργαζόμενος στο ταμείο ανεργίας του ΟΑΕΔ, εφόσον έχει κλείσει 3 μήνες στη δουλειά.
Υστερα από 3 μήνες εργασίας, πολλοί εργοδότες στον τουρισμό παρέχουν –ενίοτε προτρέπουν– τη βεβαίωση της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, που θα ανοίξει τον δρόμο για ένα συνδυασμό επιδόματος και μισθού, μειώνοντας έτσι και το κόστος εργασίας, αφού ο «άνεργος» θα συνεχίσει να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην επιχείρηση με λιγότερα και «μαύρα» χρήματα. Δεν είναι τυχαίο ότι σε πολλά ξενοδοχεία, τα πρώτα που επιδοτήθηκαν με ειδικά προγράμματα του ΟΑΕΔ από την έναρξη της κρίσης, ακόμη από το 2008, η ανασφάλιστη εργασία έχει αυξηθεί στο 60%. Σε έναν κλάδο (συμπεριλαμβανομένου και του επισιτισμού) στον οποίο απασχολούνται περίπου 500.000 άτομα, μια ανάλογη τακτική οδηγεί σε ετήσια απώλεια εισφορών για το ΙΚΑ άνω του 1 δισ. ευρώ. Ωστόσο, μεσοπρόθεσμα η λογική αυτή στην οποία προσχωρούν με ευκολία και οι εργαζόμενοι είναι καταστροφική και για τους ίδιους τους ασφαλισμένους, καθώς τους απομακρύνει από την προοπτική να συμπληρώσουν κάποτε τον αναγκαίο συντάξιμο χρόνο. Διότι όσοι βολεύονται με τη λογική των 101 ενσήμων και των επιδομάτων θα πρέπει να εργάζονται 45 χρόνια προκειμένου να εξασφαλίσουν το ελάχιστο των 4.500 ενσήμων για την κατώτατη σύνταξη ΙΚΑ. Αντιστοίχως, η τακτική αυτή σε συνδυασμό και με την ευρεία χρήση της ψευτομαθητείας με αμειβόμενους μαθητευόμενους 50αρηδες (!) έναντι 250–300 ευρώ τον μήνα (μάλιστα, λειτουργούν και ειδικά γραφεία που εφοδιάζουν με προσωπικό από τις ανατολικές χώρες «μαθητευόμενους» έναντι προμήθειας, όπως αναφέρει ο κ. Λ. Καραθανάσης, μέλος της Ε.Ε. της ΓΣΕΕ και προερχόμενος από τον χώρο του επισιτισμού) επηρεάζει και την ποιότητα των υπηρεσιών.
«Με αυτόν τον τρόπο, μέσω του ΟΑΕΔ και των εισφορών που καταβάλλονται σε αυτόν από το σύνολο των εργοδοτών και των εργαζομένων, γίνεται αναγκαστική χρηματοδότηση για όλους όσοι αξιοποιούν αθέμιτα μέσα ανταγωνισμού», δηλώνει ο ειδικός γραμματέας του ΣΕΠΕ κ. Μ. Χάλαρης. Αλλά δεν είναι μόνον αυτό.
«Υπάρχει και η καταστρατήγηση της δυνατότητας που δίνεται σε τουριστικές επιχειρήσεις να έχουν υπό μορφή μαθητείας ασκουμένους σπουδαστές σε ποσοστό μέχρι 17% του τακτικού προσωπικού, ποσοστό αρκετά υψηλό, που ωστόσο δεν φαίνεται να “αρκεί” στους εργοδότες», αναφέρει στην «Κ» ο κ. Μ. Χάλαρης, σχολιάζοντας τα παραθυράκια απλήρωτης εργασίας στον τουρισμό.
Αλλωστε, η κατάσταση αυτή αποτυπώνεται και στα στοιχεία των ελέγχων που διενήργησε το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας στη Νότια Ελλάδα το πρώτο εξάμηνο του 2012. Από τους περίπου 15.000 εργαζόμενους που απασχολούνται στις τουριστικές επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν, πάνω από 5.000 άτομα είναι χωρίς ασφάλιση. Μάλιστα, το ποσοστό των ανασφάλιστων Ελλήνων στον τουρισμό είναι μεγαλύτερο (43,9%) από το αντίστοιχο ποσοστό των ανασφάλιστων αλλοδαπών (41%). Αλλά και από τους τελευταίους ελέγχους που διενήργησαν κοινά κλιμάκια του ΙΚΑ, του ΣΕΠΕ και του ΣΔΟΕ τον Ιούνιο και μέχρι το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου σε τουριστικούς προορισμούς της χώρας διαπιστώθηκε ότι στις 1.090 επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν εντοπίστηκαν 1.535 ανασφάλιστοι εργαζόμενοι.