Με περίπου τριάντα χρόνια καθυστέρηση από τότε που προβλήθηκε στην ελληνική τηλεόραση και αφού προέκυψε η οικονομική κρίση στην Ελλάδα φαίνεται ότι βρίσκει απήχηση το σλόγκαν «Ο επιμένων ελληνικά». Τον τελευταίο χρόνο παρατηρείται στροφή των Ελλήνων καταναλωτών προς τα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα, κυρίως τρόφιμα, με βασικό κίνητρο αυτής της επιλογής τη στήριξη της ελληνικής οικονομίας και την καταπολέμηση της ανεργίας.
Τη νέα αυτή τάση καταγράφει η πρώτη πανελλαδική διαπανεπιστημιακή έρευνα για τα ελληνικά προϊόντα, τα συμπεράσματα της οποίας παρουσιάζει σήμερα η «Καθημερινή». Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τον κ. Γεώργιο Μπάλτα, καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και τον κ. Προκόπη Θεοδωρίδη, επίκουρο καθηγητή του Πανεπιστημίου Δυτικής Ελλάδας. Σκοπός της έρευνας ήταν η ανίχνευση της αγοραστικής συμπεριφοράς και των αντιλήψεων των καταναλωτών για τα ελληνικά προϊόντα. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 1.317 ατόμων.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τα συμπεράσματα της έρευνας πάνω από 1 στους 3 καταναλωτές και συγκεκριμένα το 36,07% ξεκίνησε να αγοράζει ελληνικά προϊόντα -υπό την έννοια του να τα προτιμά έναντι των εισαγόμενων- εντός του τελευταίου χρόνου. Από το παραπάνω ποσοστό το 12,91% έχει στραφεί στα ελληνικά προϊόντα μόλις τους τελευταίους έξι μήνες. Το υπόλοιπο, πάντως, ποσοστό, το 63,93% αγοράζει ελληνικά προϊόντα εδώ και πολλά χρόνια.
Η επιστροφή στα ελληνικά προϊόντα φαίνεται, μάλιστα, να μην έχει συγκυριακό χαρακτήρα. Το 93% των καταναλωτών δηλώνει ότι θα συνεχίζουν να αγοράζουν ελληνικά προϊόντα και στο μέλλον, ενώ το 79% δηλώνει ότι στο μέλλον θα αγοράζει ακόμη περισσότερα ελληνικά προϊόντα. Η αύξηση των πωλήσεων των ελληνικών προϊόντων φαίνεται ότι επαφίεται στον… πατριωτισμό των Ελλήνων. Κι αυτό διότι σύμφωνα με την έρευνα το 83,37% πιστεύει ότι όταν αγοράζει τα ελληνικά προϊόντα στηρίζει την ελληνική οικονομία και το 80,33% θεωρεί ότι συμβάλλει στη μείωση της ανεργίας.
Μάλιστα οι ερωτηθέντες κλήθηκαν να επιλέξουν ανάμεσα σε πέντε ορισμούς για το τι αντιπροσωπεύει για αυτούς το «Ελληνικό Προϊόν» και το 67,30% επέλεξε τον ακόλουθο ορισμό: «Ελληνικό προϊόν είναι το προϊόν που φτιάχνεται από ελληνικούς παραγωγικούς συντελεστές». Οπως επισημαίνουν οι ερευνητές «οι ερωτηθέντες ορθά προκρίνουν εκείνον τον ορισμό της ελληνικότητας που συνδέει το προϊόν με την παραγωγή και αποσαφηνίζει άμεσα γιατί το Made in Greece είναι τόσο κρίσιμο για την οικονομία».
Η στήριξη της χώρας αποτελεί το κυρίαρχο -αν όχι το μοναδικό- κίνητρο των καταναλωτών που προτιμούν περισσότερο σήμερα τα ελληνικά προϊόντα σε σχέση με την προ κρίσης περίοδο. Συγκεκριμένα στην ερώτηση «Για ποιο λόγο προτιμάτε τα ελληνικά προϊόντα περισσότερο από ό,τι κάνατε πριν την κρίση», το 65,70% απαντά ότι με αυτό τον τρόπο θεωρεί πως στηρίζει την Ελλάδα. Από την άλλη μόλις το 13,50% τα προτιμά επειδή πιστεύει ότι είναι φθηνότερα. Αλλωστε όταν οι καταναλωτές καλούνται να συγκρίνουν τα ελληνικά προϊόντα με τα εισαγόμενα, σε σημαντικό ποσοστό, 45,8%, δηλώνουν ότι η τιμή των πρώτων αποτελεί το αδύνατο σημείο τους. Το στοιχείο αυτό είναι εξαιρετικά κρίσιμο για το αν θα διατηρηθούν ψηλά στις προτιμήσεις των Ελλήνων καταναλωτών τα εγχώρια προϊόντα, με δεδομένη τη συνεχή συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος.
Από την άλλη, οι Ελληνες καταναλωτές εξακολουθούν να πιστεύουν -όπως και παλαιότερα- ότι τα ελληνικά προϊόντα υπερέχουν σε ποιότητα έναντι των αντίστοιχων εισαγόμενων. Περίπου ένας στους δύο (48,97%) θεωρεί ότι τα ελληνικά προϊόντα είναι ασφαλέστερα και το 50,27% ότι είναι πιο ποιοτικά από τα εισαγόμενα.
«Οι καταναλωτές φαίνεται ότι στρέφονται στα ελληνικά προϊόντα συνδυάζοντας το ατομικό συμφέρον (αγοράζω ποιότητα) και το γενικό συμφέρον (στηρίζω την εθνική οικονομία). Το ενδιαφέρον των καταναλωτών για το Made in Greece είναι χρήσιμη εξέλιξη και μπορεί να συμβάλλει στην απασχόληση και στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας», επισημαίνει ο κ. Μπάλτας.
Με ποιο τρόπο οι καταναλωτές εντοπίζουν τα ελληνικά προϊόντα; Το 61,28% αναζητά τη χώρα προέλευσης, ενώ το 67,27% παρατηρεί το σήμα «Ελληνικό προϊόν» σε μια συσκευασία, σήμα που ολοένα και περισσότερο χρησιμοποιούν οι επιχειρήσεις. Το 83% πάντως πιστεύει ότι θα πρέπει να υπάρχει και να χρησιμοποιείται ενιαίο, κοινό σήμα «Ελληνικό Προϊόν». Την επισήμανση αυτή μάλλον θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη του το υπουργείο Ανάπτυξης έτσι ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την καθιέρωση του σήματος ελληνικού προϊόντος, το οποίο θεσμοθετήθηκε με τον νόμο 4072/2012.
Οι κατηγορίες προϊόντων στις οποίες οι καταναλωτές προτιμούν τα ελληνικά είδη είναι τα φρέσκα τρόφιμα-οπωροκηπευτικά (91%), τα γαλακτοκομικά (91%), τα αρτοσκευάσματα (84%), τα αναψυκτικά-χυμοί-νερά (75%), τα κρασιά-μπίρες (68%), τα κατεψυγμένα και συσκευασμένα τρόφιμα (56% και 57% αντιστοίχως).