Σημαντική είναι η μείωση των εσόδων από τον τουρισμό, καθώς στο πρώτο εξάμηνο του έτους υποχώρησαν κατά 10% σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα. Την ίδια ώρα, η πτώση των εισαγωγών, η θετική επίδραση του «κουρέματος» (PSI) και η εισροή κοινοτικών πόρων οδήγησαν το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών σε αισθητή μείωση της τάξης του 45,2% το διάστημα Ιανουαρίου – Ιουνίου 2012.
Τα μηνύματα, όμως, που στέλνει ο τουρισμός από το πρώτο μισό του έτους δεν είναι ενθαρρυντικά, καθώς δείχνουν ότι το κλίμα αβεβαιότητας για την πορεία της Ελλάδας έχει επηρεάσει ευθέως τη «βαριά βιομηχανία» της χώρας. Το πρώτο εξάμηνο οι εισπράξεις από τον τουρισμό ανήλθαν στα 2,7 δισ. ευρώ έναντι 3 δισ. ευρώ που ήταν στο αντίστοιχο περυσινό διάστημα (10% πτώση). Την ίδια ώρα, και οι Ελληνες περιόρισαν τις δαπάνες τους για ταξίδια στο εξωτερικό, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), οι πληρωμές που έγιναν ανήλθαν στα 889,2 εκατ. ευρώ από 1 δισ. ευρώ (μείωσης 16,4%).
Σε ό,τι αφορά τα έσοδα από τη ναυτιλία, αυτά παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητα. Το πρώτο εξάμηνο του 2012, ανήλθαν στα 6,83 δισ. ευρώ από 6,87 δισ. ευρώ που ήταν στο ίδιο εξάμηνο του 2011 (ανεπαίσθητη κάμψη 0,5%). Συνολικά, το πλεόνασμα των υπηρεσιών κινήθηκε ανοδικά και έφτασε στα 4,9 δισ. ευρώ από 4,5 δισ. ευρώ.
Πτωτικά κινήθηκε το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου που διαμορφώθηκε στα 11 δισ. ευρώ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2012 από 14,2 δισ. ευρώ πέρυσι στο αντίστοιχο διάστημα (22%). Καθοριστικός παράγοντας ήταν ο δραστικός περιορισμός των εισαγωγών, λόγω της μειωμένης δυνατότητας των καταναλωτών. Οι εισαγωγές από πλοία μειώθηκαν κατά 54,7%, ενώ οι εισαγωγές άλλων αγαθών κατά 12,3%. Αντιθέτως, οι εισαγωγές καυσίμων αυξήθηκαν κατά 7,8%.
Στο σκέλος των εξαγωγών, σημειώθηκε αύξηση στα καύσιμα (20,8%) και στα λοιπά αγαθά (6,3%). Συνολικά, οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 9,8% και έφτασαν στα 10,3 δισ. ευρώ από 9,4 δισ. ευρώ που ήταν στο πρώτο εξάμηνο του 2011. Βέβαια, οι εξαγωγές της Ελλάδας παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με τις εισαγωγές (είναι λιγότερο από το 50%), αν και παρατηρείται μία σταδιακή αντιστροφή της κατάστασης.
Το συνολικό έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών υποχώρησε στα 7,1 δισ. ευρώ στο πρώτο εξάμηνο του έτους από 12,9 δισ. ευρώ πέρυσι στην αντίστοιχη περίοδο (45,2%) και διαμορφώθηκε στο 3,6% του ΑΕΠ. Πέραν της πτώσης των εισαγωγών, στη συρρίκνωση του ισοζυγίου συνέβαλαν άλλοι δύο παράγοντες:
1. Η μείωση των πληρωμών για τόκους. Μετά το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων που κατείχαν οι ιδιώτες (PSI) και την ανταλλαγή των ομολόγων με νέα, μειώθηκαν σημαντικά οι υποχρεώσεις του κράτους για καταβολή τόκων. Ετσι, ενώ πέρυσι στο πρώτο εξάμηνο είχαν αποπληρωθεί τόκοι ύψους 5,6 δισ. ευρώ, φέτος το ίδιο διάστημα οι υποχρεώσεις για τόκους ανήλθαν στα 3,5 δισ. ευρώ (πτώση 37,2%).
2. Αυξήθηκαν οι καταβολές κοινοτικών πόρων. Οι μεταβιβάσεις κεφαλαίων από την Ε.Ε. ανήλθαν το πρώτο εξάμηνο στο 1,1 δισ. ευρώ, όταν πέρυσι στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα ήταν 386,7 εκατ. ευρώ.
Σε ό,τι έχει να κάνει με την εξέλιξη του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών τον Ιούνιο του 2012, αυτό μειώθηκε κατά 82,8% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2011 και διαμορφώθηκε στα 274,3 εκατ. ευρώ από 1,6 δισ. ευρώ. Τη διαφορά έκαναν οι πληρωμές για τόκους, που φέτος τον Ιούνιο ήταν 451,5 εκατ. ευρώ έναντι 1,4 δισ. ευρώ πέρυσι τον ίδιο μήνα.
Αμεσες ξένες επενδύσεις
Κατά 400,6 εκατ. ευρώ αυξήθηκαν οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην ελληνική οικονομία κατά τον Ιούνιο, όταν πέρυσι τον Ιούνιο είχε καταγραφεί αποεπένδυση της τάξης των 240,5 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, αυτή η αντιστροφή του κλίματος αποδίδεται σχεδόν εξ ολοκλήρου σε αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων και όχι σε επενδύσεις υπό την έννοια της εγκατάστασης επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Οι σημαντικότερες συναλλαγές αφορούν: την εισροή 213 εκατ. ευρώ για την προικοδότηση της RBS NV από τη μητρική RBS NV (Ολλανδία), στην εισροή 164 εκατ. ευρώ για τη συμμετοχή στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Pfizer Hellas SA από τη μητρική εταιρεία στο Λουξεμβούργο και στην εισροή 150 εκατ. ευρώ για τη συμμετοχή στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της ΑΒ Βασιλόπουλος Α.Ε. από τη μητρική Delhaize Le Lion SA (Βέλγιο).
Από την άλλη πλευρά, αυξήθηκαν και οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος κατά 55 εκατ. ευρώ, εξαιτίας κυρίως της εκροής 70 εκατ. ευρώ για τη συμμετοχή της μητρικής Jumbo SA στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της θυγατρικής Jumbo ECB (Βουλγαρία).