Στα 2,8 δισ. ευρώ διευρύνθηκε η «τρύπα» των καθαρών εσόδων στο επτάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου 2012, οδηγώντας το υπουργείο Οικονομικών στο να περικόψει κατά 4,4 δισ. ευρώ τις συνολικές κρατικές δαπάνες, ώστε να διατηρήσει εντός στόχων την πορεία του ελλείμματος.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα στο σκέλος των εσόδων είναι η σημαντική υστέρηση στις εισπράξεις ΦΠΑ (υπολείπονται του στόχου κατά 600 εκατ. ευρώ), ενώ η «βόμβα» που απειλεί να τινάξει στον αέρα την εκτέλεση του προϋπολογισμού είναι η χρηματοδότηση των ασφαλιστικών Ταμείων, που στους πρώτους επτά μήνες του έτους έχουν απορροφήσει το 74,2% της ετήσιας πίστωσής τους.
Η οικονομική κατάσταση των ασφαλιστικών Ταμείων είναι δραματική, γεγονός το οποίο δημιουργεί έντονο προβληματισμό για το πώς θα κατορθώσει η κυβέρνηση να εξασφαλίσει την ομαλή καταβολή των συντάξεων και τη διατήρηση των παροχών από τα Ταμεία. Ειδικότερα, στο επτάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου 2012:
– Ο ΟΓΑ (Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων) είχε χρησιμοποιήσει το 79,4% της ετήσιας πίστωσής του ή 2,8 δισ. ευρώ από το σύνολο των 3,6 δισ. ευρώ.
– Το ΤΑΠ-ΟΤΕ (Ταμείο Ασφάλισης Προσωπικού ΟΤΕ) είχε αντλήσει το 75%.
– Το ΙΚΑ (Ιδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων) το 74,7%.
– Ο ΕΟΠΥΥ (Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας) το 68,7%.
– Το ΝΑΤ (Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο) το 68,2% και
– Ο ΟΑΕΕ (Οργανισμός Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών) το 64,4%.
Αποκλίσεις από τους ετήσιους στόχους καταγράφονται σχεδόν κάθε χρόνο. Για να αντιμετωπιστούν, το υπουργείο Οικονομικών προχωρούσε σε αναδιάταξη των κρατικών δαπανών και εξασφάλιζε κονδύλια για τα ασφαλιστικά Ταμεία. Ωστόσο, φέτος, το υπουργείο έχει ήδη κόψει σημαντικό μέρος των πιστώσεων για άλλες δαπάνες με στόχο να κρατήσει το έλλειμμα εντός στόχων. Οπότε η αναδιανομή κονδυλίων είναι πιο δύσκολη φέτος.
Σε ό,τι αφορά τα έσοδα του κράτους, η ύφεση εκτροχιάζει πλήρως την πορεία τους. Η «τρύπα» σε σχέση με τους στόχους κατά το επτάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου 2012 είναι 2,8 δισ. ευρώ στα καθαρά έσοδα του προϋπολογισμού, ενώ στα έσοδα προ επιστροφών φόρου η υστέρηση φθάνει στα 2,2 δισ. ευρώ.
Η «τρύπα» των 2,2 δισ. ευρώ προέρχεται κυρίως από τη μεγάλη υστέρηση των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων που έφτασε το 1,4 δισ. ευρώ, καθώς και από την απόκλιση κατά 600 εκατ. ευρώ από τις εισπράξεις του ΦΠΑ, εξαιτίας της πτώσης της κατανάλωσης. Από το υπουργείο Οικονομικών επισημαίνουν ότι η υστέρηση στον φόρο εισοδήματος αποδίδεται στις παρατάσεις που δόθηκαν στην υποβολή των δηλώσεων και εκτιμάται ότι η εικόνα θα αντιστραφεί τους επόμενους μήνες που οι φορολογούμενοι θα τακτοποιήσουν τις υποχρεώσεις τους.
Από την άλλη πλευρά, δύο κατηγορίες εσόδων κινήθηκαν καλύτερα από τους στόχους. Οι φόροι στην περιουσία που απέδωσαν 750 εκατ. ευρώ περισσότερα από τα αναμενόμενα και τα έσοδα από τα τέλη κυκλοφορίας (135 εκατ. ευρώ).
Πρόβλημα υπάρχει και στα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) που υπολείπονται του στόχου κατά 559 εκατ. ευρώ.
Τα «κενά» αυτά που δημιουργούνται από την υστέρηση των εσόδων καλύπτονται από το «πάγωμα» των δαπανών. Συνολικά, δεν διατέθηκαν 4,4 δισ. ευρώ που είχαν προϋπολογιστεί, εκ των οποίων τα 1,9 δισ. ευρώ ήταν στις πρωτογενείς δαπάνες, 207 εκατ. ευρώ στις δαπάνες εξοπλιστικών προγραμμάτων και άλλα 160 εκατ. ευρώ αφορούν σε λιγότερους τόκους που κλήθηκε να καταβάλει το Δημόσιο. Παράλληλα, οι δαπάνες του ΠΔΕ συμπιέστηκαν κατά σχεδόν 2 δισ. ευρώ, καθώς ήταν να διατεθούν 4,2 δισ. ευρώ και τελικά εκταμιεύθηκαν 2,2 δισ. ευρώ.
Με αυτά τα δεδομένα, το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού έκλεισε στους πρώτους επτά μήνες του 2012 στα 13,2 δισ. ευρώ έναντι στόχου 14,8 δισ. ευρώ (καλύτερη επίδοση κατά 1,6 δισ. ευρώ). Σε ό,τι αφορά στο πρωτογενές έλλειμμα, αυτό διαμορφώθηκε στα 3 δισ. ευρώ έναντι στόχου 4,5 δισ. ευρώ. Πάντως, ο ετήσιος στόχος είναι να ανέλθει μόλις στο 1 δισ. ευρώ.
Το ερώτημα, όμως, που προκύπτει είναι για πόσο το υπουργείο Οικονομικών θα μπορεί να «θυσιάζει» τις δαπάνες για να καλύπτει τις «τρύπες» των εσόδων. Απάντηση, προς το παρόν τουλάχιστον, δεν έχει δοθεί…