«Οπως ξέρετε, τα πυρηνικά όπλα αποτελούν κυρίως φόβητρο και σπανίως χρησιμοποιούνται». Αυτή είναι η απάντηση που έδωσε έμπειρος Ευρωπαίος διπλωμάτης σε ερώτηση της «Κ» για το αν επίκειται σαρωτική παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στις αγορές ομολόγων, με στόχο την ουσιαστική μείωση των spread στην περιφέρεια, την εκτόνωση των πιέσεων προς τις δοκιμαζόμενες χώρες και εν τέλει τη διάσωση της Ευρωζώνης.
Δεδομένο θα πρέπει να θεωρείται ότι στο παρασκήνιο κάτι «κινείται». Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η συμβιβαστική λύση που συζητείται (και διακινείται σε non-paper που κυκλοφορεί αυτές τις ημέρες στις Βρυξέλλες) είναι να παρέμβει η ΕΚΤ, αγοράζοντας όχι ομόλογα, αλλά μόνο έντοκα γραμμάτια του ισπανικού και του ιταλικού Δημοσίου. Οπως όλα δείχνουν, τα «πυρηνικά όπλα» θα χρησιμοποιηθούν, αν και εφόσον κάθε άλλο μέσο και χρονικό περιθώριο έχει εξαντληθεί, κάτι που, εκτός απροόπτου, δεν αναμένεται να συμβεί εντός του Σεπτεμβρίου.
Το βέβαιο είναι ότι ισχυροί παράγοντες των αγορών έχουν σχεδόν προεξοφλήσει μια παρέμβαση, εξ ου και η πτώση που παρατηρήθηκε στο κόστος δανεισμού της Ισπανίας τις προηγούμενες ημέρες.
Ταυτόχρονα, κινητικότητα και ανανεωμένο ενδιαφέρον από επενδυτές και hedge funds παρατηρείται και στην αγορά ελληνικών ομολόγων, γεγονός που δεν πέρασε απαρατήρητο από τα διεθνή ΜΜΕ την εβδομάδα που πέρασε. «Πριν από μερικές εβδομάδες αγόραζα ελληνικά ομόλογα στο 15% της αξίας τους. Αυτή την εβδομάδα χρειάστηκε να αγοράσω στο 22%. Πρόκειται για αύξηση 50%. Αυτό κάτι σημαίνει…», δήλωσε στην «Κ» Ελληνας επιχειρηματίας, υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας του.
Κατά πολλούς αναλυτές, το «κλειδί» για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους και δανεισμού στην Ευρωζώνη το κρατάει η ΕΚΤ, ενώ και το γεγονός ότι η κρίση αυτή ξέσπασε, αρχικά οφείλεται στους περιορισμούς που διέπουν τη λειτουργία της κεντρικής τράπεζας, η οποία δεν μπορεί, με το υφιστάμενο καταστατικό της, να παίξει τον ρόλο του δανειστή εσχάτης ανάγκης.
Κατ’ άλλους όμως, ιδιαίτερα στη Γερμανία και στην Μπούντεσμπανκ, τα δομικά προβλήματα των οικονομιών της περιφέρειας δεν λύνονται διαμέσου της άσκησης νομισματικής πολιτικής. Οι σοβαρές επιφυλάξεις του Βερολίνου, άλλωστε, δεν είναι χωρίς ερείσματα στην πολιτική πραγματικότητα.
«Ηταν καλοκαίρι του 2011», διηγείται στην «Κ» αξιωματούχος της Κομισιόν, «όταν η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι είχε μόλις υιοθετήσει ένα εξαιρετικά μετριοπαθές πακέτο για να συμμαζέψει τα δημοσιονομικά της χώρας. Τότε ο Τρισέ, εξαντλώντας τις θεσμικές του δυνατότητες, άρχισε να αγοράζει ιταλικά ομόλογα. Αμέσως μετά, ο Μπερλουσκόνι συγκάλεσε έκτακτο υπουργικό συμβούλιο, ανακαλώντας τα μέτρα που μόλις είχαν αποφασιστεί, αφού θεώρησε ότι η παρέμβαση της ΕΚΤ αναιρούσε την πίεση των αγορών και του επέτρεπε να συνεχίσει την πολιτική δημοσιονομικής χαλαρότητας και αναβολής των μεταρρυθμίσεων». Το παράδειγμα αναφέρεται στον περίφημο «ηθικό κίνδυνο», τον οποίο προτάσσει η Γερμανία κάθε φορά που συζητείται η αναβάθμιση των εργαλείων που χρησιμοποιεί η ΕΚΤ.
Η επόμενη συνάντηση του εκτελεστικού συμβουλίου της τράπεζας είναι προγραμματισμένη για την Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου.