Περίοδο κρίσης, ανάλογη με εκείνη που έχει πλήξει την αγορά της κύριας κατοικίας, διανύει και ο κλάδος των εξοχικών κατοικιών, καθώς υπολογίζεται ότι οι τιμές έχουν υποχωρήσει έως 30% τη στιγμή που τα απούλητα εξοχικά υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε 50.000 πανελλαδικά. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει μελέτη της εταιρείας Στόχασις Σύμβουλοι Επιχειρήσεων, η οποία παρουσιάστηκε εντός της εβδομάδας και καταδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά την περίοδο της κρίσης και συγκεκριμένα κατά το διάστημα από το 2007 έως και το 2012, ο ετήσιος ρυθμός των αγοραπωλησιών εξοχικών κατοικιών υποχωρούσε κατά 28,2% κατά μέσο όρο.
Αιτία φυσικά ήταν η κάθετη πτώση της ζήτησης από εγχώριους αγοραστές, τη στιγμή που το ενδιαφέρον από το εξωτερικό δεν στάθηκε ικανό να αντισταθμίσει τις απώλειες αυτές. Ετσι, το μέγεθος της αγοράς των εξοχικών κατοικιών περιορίστηκε σε αξία στα 2,5 δισ. ευρώ στο τέλος του 2012.
Σύμφωνα με την υπεύθυνη του τμήματος Κλαδικών Στοχεύσεων της Στόχασις, Χριστίνα Γκιόκα, οι τιμές πώλησης των εξοχικών κατοικιών έχουν υποχωρήσει κατά μέσο όρο 20% – 30% την περίοδο 2008-2011, ενώ σε περιοχές όπως η Κρήτη, όπου έχει κατασκευαστεί μεγάλος αριθμός εξοχικών κατοικιών, η πτώση των τιμών είναι αρκετά μεγαλύτερη. Δεδομένου μάλιστα ότι το 2012 οι τιμές των κατοικιών συνέχισαν να υποχωρούν και μάλιστα με ακόμα μεγαλύτερη ένταση, είναι ασφαλές να συμπεράνει κανείς ότι, αθροιστικά, η πτώση μέχρι σήμερα προσεγγίζει το 40%. Σύμφωνα μάλιστα με τον κ. Βασίλη Ρεγκούζα, πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Στόχασις, εκτιμάται ότι ορισμένες από τις απούλητες κατοικίες διατίθενται πλέον προς ενοικίαση, με βασικό στόχο την προσέλκυση ξένων πελατών (τουρίστες), αλλά και Ελληνες του εξωτερικού.
Πάντως, οι πωλήσεις εξοχικών σε ξένους αγοραστές δεν ξεπερνούν το 10% του συνόλου των αγοραπωλησιών διαχρονικά, αν και κατά την τετραετία 2008-2011 το ποσοστό της διείσδυσης των ξένων αγοραστών έχει αυξηθεί σε 15%, κυρίως λόγω της συρρίκνωσης της εγχώριας ζήτησης. Οι λόγοι για την πτώση της ζήτησης από Ελληνες είναι παρόμοιοι με αυτούς που έχουν προκαλέσει τη συνολική κάμψη της αγοράς κατοικίας, καθώς η αδυναμία πρόσβασης σε τραπεζική χρηματοδότηση και η αύξηση της φορολογίας, σε συνδυασμό και με την οικονομική κρίση, έχουν καταστήσει την απόκτηση ακινήτων μία μη ελκυστική επιλογή, ακόμα περισσότερο όταν πρόκειται για εξοχικά ακίνητα, τα οποία θεωρούνται είδος «πολυτελείας».
Οσον αφορά τη διάρθρωση των απούλητων εξοχικών κατοικιών ανά περιοχή, παρατηρείται ότι η διάθεσή τους σε Κρήτη, νησιά Αιγαίου και Δωδεκάνησα είναι αντίστοιχη με αυτή στην ηπειρωτική Ελλάδα. Συγκεκριμένα, το 12% των πωλούμενων εξοχικών βρίσκεται στα νησιά του Αιγαίου, το 18% στην Κρήτη, το 14% στα νησιά του Ιονίου και ένα σημαντικό ποσοστό της τάξεως του 37% εντοπίζεται στην ηπειρωτική Ελλάδα. Μικρότερα είναι τα ποσοστά στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας.
Στην προσπάθεια πάντως που γίνεται για προσέλκυση περισσότερων ξένων αγοραστών, αναμένεται να συμβάλει θετικά η πρόσφατη νομοθετική πρωτοβουλία, βάσει της οποίας, όποιοι πολίτες εκτός Ε.Ε. προβούν σε αγορά ή χρονομεριστική μίσθωση ακινήτων (για περίοδο 10 ετών) αξίας τουλάχιστον 250.000 ευρώ, θα λαμβάνουν αυτομάτως και πενταετή άδεια παραμονής στη χώρα. Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν σε σχετική εκδήλωση του Invest in Greece, σε συνεργασία με το υπ. Ανάπτυξης, έως το τέλος Απριλίου θα έχουν υπογραφεί οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις και εγκύκλιοι, ώστε να τεθεί σε εφαρμογή το μέτρο.
Ο διευθύνων σύμβουλος του Invest In Greece, Στέφανος Ησαΐας, σημείωσε ότι υπάρχει ενδιαφέρον ιδιαίτερα από τη Ρωσία και την Κίνα, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως «οι ρυθμίσεις που έρχονται να απαντήσουν σε αιτήματα της αγοράς είναι και οι πιο επιτυχημένες. Σε βάθος χρόνου θα λειτουργήσουν θετικά για την οικονομία μας, καθώς το μέτρο αυτό αφορά σχεδόν το σύνολο των μεγάλων τουριστικών επενδύσεων στη χώρα».
Θετικό χαρακτήρισε το μέτρο και ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων, Στράτος Παραδιάς, ωστόσο επανέλαβε την ανάγκη να μειωθεί ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων για να υπάρξει εισροή χρημάτων στη χώρα από αλλοδαπούς αγοραστές. Με τη σειρά του, ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Κτηματομεσιτών Ελλάδος, Κ. Κοπανιτσάνος, σημείωσε ότι οι ζητούμενες τιμές των ακινήτων έχουν μειωθεί από 30% έως 50% και μάλιστα, έπειτα από διαπραγμάτευση μεταξύ πωλητή και αγοραστή, μπορεί να μειωθούν κι άλλο. Ταυτόχρονα, τόνισε ότι η αναμενόμενη μείωση των αντικειμενικών αξιών σε αρκετές περιοχές της χώρας θα καταστήσει ακόμη ελκυστικότερη την αγορά κατοικίας, αλλά και των επαγγελματικών ακινήτων και των ξενοδοχείων.
Αντίστοιχα, σε σχετική της ανακοίνωση η Ομοσπονδία Κτηματομεσιτών Ελλάδος έκανε λόγο για θετικό μέτρο, επισημαίνοντας όμως την ανάγκη να ληφθούν και άλλα σχετικά μέτρα, προς την κατεύθυνση της ελάφρυνσης της φορολογίας, προκειμένου να τονωθεί η αγορά ακινήτων. Πάντως, οι μεσίτες γνωστοποίησαν ότι θα διαφημίσουν άμεσα το νέο αυτό μέτρο σε όλες τις ομοσπονδίες κτηματομεσιτών ανά τον κόσμο. Τόνισαν μάλιστα την ανάγκη προσέλκυσης περισσότερων Κινέζων επενδυτών και επισκεπτών, δεδομένου ότι σήμερα ο αριθμός αυτών που επισκέπτονται την Ελλάδα δεν ξεπερνά τις 30.000, όταν σε ετήσια βάση ο αριθμός των Κινέζων τουριστών ξεπερνά τα 85 εκατ. παγκοσμίως.