Γράφονται τόσα πολλά για την ΕΡΤ, αυτές τις ημέρες, που δύσκολα μπορεί να βρει κάποιος κάτι να προσθέσει. Και όμως. Θα προσπαθήσω να σας δώσω μια εικόνα της ΕΡΤ από μια εντελώς διαφορετική οπτική γωνία. Σαν υπεύθυνος για τη συγκέντρωση και μετάδοση όλων των εκλογικών αποτελεσμάτων από 1981 μέχρι το 2004 και σαν σύμβουλος για τις μετέπειτα εκλογές, έχω έλθει σε επαφή με την ΕΡΤ σε πάρα πολλές περιπτώσεις και θα σας αφηγηθώ μερικά περιστατικά από τις μεταδόσεις των εκλογικών αποτελεσμάτων.
Θα ξεκινήσω με μια ιστορία, για την οποία έχω ξαναγράψει στο παρελθόν (Καθημερινή της Κυριακής 14/10/2012, «η Αρχή της Ανταποδοτικότητας»). Οσο απίστευτη και αν φαίνεται η ιστορία αυτή, είναι δυστυχώς πέρα για πέρα αληθινή. Ισως να εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τη σημερινή κατάσταση και την απόφαση του πρωθυπουργού για το οριστικό κλείσιμό της. Παραμονές των Εκλογών του ’81, όπου για πρώτη φορά θα χρησιμοποιούσαμε ηλεκτρονικούς υπολογιστές για τη συγκέντρωση και μετάδοση των αποτελεσμάτων, προγραμματίσαμε να κάνουμε μια πλήρη δοκιμή (dress rehearsal) στην ΕΡΤ. Συντονιστής ήταν ο εξαιρετικός δημοσιογράφος Χρήστος Παπαγεωργίου με το χρονόμετρο κρεμασμένο στον λαιμό του. Στο studio ήταν όλοι εκεί: συντονιστές, εκφωνητές, σκηνοθέτες κ.ο.κ., προκειμένου να δούμε πώς θα έβγαινε το βράδυ των εκλογών. Τότε δεν υπήρχε η δυνατότητα να βγάζουμε προς τα έξω την εικόνα από το τερματικό (PC δεν υπήρχαν) και μια κάμερα ουσιαστικά φωτογράφιζε την οθόνη του τερματικού και την αναμετέδιδε στον αέρα. Αφού στήσαμε το τερματικό από όπου θα βγαίναν τα αποτελέσματα, διαπιστώσαμε ότι χρειαζόταν ένα τραπεζάκι για να το βάλουμε λίγο πιο ψηλά. Το ξυλουργείο ήταν ακριβώς απέναντι από το studio. Ζήτησα λοιπόν από κάποιον να φέρει ένα τραπεζάκι. Αδύνατον. Επρεπε να περιμένουμε να βρεθεί ο ξυλουργός για να μεταφέρει το τραπεζάκι που το βλέπαμε στο ξυλουργείο απέναντι από το studio, κάπου 30 μέτρα. Για να μην τα πολυλογώ, όταν χρειαστήκαμε επέκταση των καλωδίων πάλι περιμέναμε να βρεθεί ο ηλεκτρολόγος για να μας φέρει ένα καλώδιο επέκτασης και τέλος για να μετακινηθεί κάποιο φωτιστικό που δημιουργούσε πρόβλημα στην οθόνη περιμέναμε και πάλι τον φωτιστή. Βλέπετε τότε ήταν η παντοδυναμία του συνδικαλισμού. Οταν λοιπόν είμαστε εντελώς έτοιμοι για τη δοκιμή, οι εικονολήπτες μας ανακοίνωσαν ότι «τέλειωσε η βάρδιά τους και φεύγουν»!!!! Δοκιμή δεν έγινε. Περίπου 30 άνθρωποι χάσαμε την ώρα μας! Αυτός ήταν ο πανίσχυρος συνδικαλισμός την εποχή εκείνη, ο οποίος γιγαντώθηκε στα επόμενα χρόνια του ΠΑΣΟΚ.
Και πάμε στο 1982, στις Δημοτικές Εκλογές, όπου οι τηλεθεατές πήραν μια ολοκληρωμένη γεύση της απόλυτης κομματικής μετάδοσης αποτελεσμάτων. Εμείς, σαν εταιρεία, είχαμε φροντίσει να συγκεντρώσουμε τις κομματικές στηρίξεις των υποψηφίων Δημάρχων, ώστε να υπάρχει πλήρης ενημέρωση των τηλεθεατών. Στις οθόνες που έβλεπαν οι παρουσιαστές κάτω από το όνομα του υποψηφίου υπήρχαν και τα κόμματα που τον στηρίζουν. Ο κομματικός κομισάριος όμως που ήταν υπεύθυνος για την αναμετάδοση, δεν μετέδιδε αυτή την πληροφορία, αλλά μόνο όταν ο υποψήφιος στηριζόταν από το ΠΑΣΟΚ έλεγε το περίφημο «υποστηριζόμενος από το ΠΑΣΟΚ και άλλες δημοκρατικές δυνάμεις». Ηταν η χειρότερη μετάδοση εκλογικών αποτελεσμάτων που έγινε ποτέ. Ηταν τέτοιο το φιάσκο της απροκάλυπτης κομματικής μετάδοσης που αποτυπώνεται ανάγλυφα στο σκίτσο του Κώστα Μητρόπουλου από τα ΝΕΑ της 19/10/1982. Ετσι για την ιστορία, αυτή τη γελοιογραφία χρησιμοποίησα τόσο στους υπουργούς του ΠΑΣΟΚ το 1986, αλλά και στους υπουργούς της Ν.Δ. το 1990, για να τους πείσω να εμφανίζουμε την κομματική στήριξη των υποψηφίων Δημάρχων στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, όπως γίνεται από το 1986 και μετά.
Στις ίδιες εκλογές (1982), έγινε όμως και κάτι εντελώς αντιδεοντολογικό από την ΕΡΤ. Ηταν τέτοιο το μίσος που είχαν προς τις ιδιωτικές εταιρείες ώστε παρά τη γραπτή συμφωνία που είχαμε με το υπουργείο Εσωτερικών, για τη διακριτική παρουσία του ονόματος της εταιρείας μας στα αποτελέσματα, οι εικονολήπτες (κατόπιν άνωθεν εντολής) «έκοβαν» από το κάτω μέρος της οθόνης το όνομα της εταιρείας. Αυτό έγινε την πρώτη Κυριακή, γιατί τη δεύτερη Κυριακή αλλάξαμε το λογισμικό, ώστε το όνομα της εταιρείας να μην είναι σταθερά στο κάτω μέρος της οθόνης, αλλά να μετακινείται πάνω-κάτω, ώστε να μην μπορούν να το «κόψουν». Εζησα και ευχαριστήθηκα τη λύσσα τους γιατί δεν μπορούσαν να κάνουν απολύτως τίποτα ώστε να μην εμφανίζεται το όνομα της εταιρείας μας.
Πάμε τώρα στις εξαιρετικά ενδιαφέρουσες Δημοτικές Εκλογές του 1986, όταν η Ν.Δ. κέρδισε και τους τρεις μεγάλους Δήμους της Χώρας: Αθήνα – Μιλτιάδης Εβερτ, Θεσσαλονίκη – Σωτήρης Κούβελας και Πειραιάς – Ανδρέας Ανδριανόπουλος. Αυτή τη νίκη της Ν.Δ., την πλήρωσε ο γνωστός δημοσιογράφος Μάκης Γιομπαζολιάς. Τι έκανε ο άνθρωπος αυτός; Τίποτα. Απλά κάποιος θεώρησε ότι χαμογέλασε όταν ανακοίνωσε την επικράτηση του Μιλτιάδη Εβερτ στην Αθήνα. Από εκείνη την ημέρα ο δημοσιογράφος, που μάλλον στον χώρο της Κεντροαριστεράς ανήκε, μπήκε στο ψυγείο της Κρατικής Τηλεόρασης. Αυτή ήταν η κομματοκρατούμενη τηλεόραση. Μια άνωθεν εντολή και ένας καταξιωμένος δημοσιογράφος γίνεται καταψυγμένος, γιατί κάποιος είδε ένα αδιόρατο μειδίαμα στην εκφώνηση των αποτελεσμάτων και αποφάσισε να πυροβολήσει τον αγγελιαφόρο.
Υπάρχει όμως και μια φωτεινή εξαίρεση στην κρατική τηλεόραση. Η εκλογική βραδιά των Βουλευτικών Εκλογών του Νοεμβρίου 1989. Ο διευθυντής ειδήσεων της ΕΤ1, Ριχάρδος Σωμερίτης, εκμεταλλευόμενος την «ακυβερνησία» που επικρατούσε, οργάνωσε μια εξαιρετική εκλογική βραδυά από το Ζάππειο, με σημαντικούς καλεσμένους και πολύ καλό και αντικειμενικό σχολιασμό. Απέδειξε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ότι η ΕΡΤ μπορεί να κάνει θαύματα, αρκεί να κόψει τον κομματικό ομφάλιο λώρο. Και εμείς, σαν εταιρεία, εκμεταλλευθήκαμε την έλλειψη της κυβερνητικής ασφυκτικής παρέμβασης, και κάναμε πολλές καινοτομίες στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων. Για πρώτη φορά στις εκλογές αυτές εμφανίσαμε συγκριτικά αποτελέσματα με τις προηγούμενες εκλογές του Ιουνίου 1989. Ακόμα, σε συνεργασία με τον εκλογολόγο Ηλία Νικολακόπουλο, κάναμε και ανακοινώσαμε πρόβλεψη για το τελικό αποτέλεσμα.
Για το τέλος άφησα μια ενδιαφέρουσα ιστορία από τις Βουλευτικές Εκλογές του Απριλίου 1990. Ηταν πολύ κρίσιμες εκλογές γιατί είχαμε δύο προηγούμενες (Ιούνιος και Νοέμβριος 1989), χωρίς η Ν.Δ. να πάρει αυτοδυναμία. Λόγω της κρισιμότητας των εκλογών, ο Ηλίας Νικολακόπουλος, ο οποίος μέχρι τότε συνεργαζόταν με την ΕΡΤ, πρότεινε να γίνει το πρώτο exit poll στην Ελλάδα για την ΕΡΤ. Η πρόταση έγινε αρχικά δεκτή και είχαμε ετοιμάσει τις κάρτες για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων του exit poll, πριν από τα επίσημα αποτελέσματα. Αυτό διέρρευσε στον Τύπο και διαστρεβλώθηκε, ώστε να εμφανίζεται σαν προσπάθεια αλλοίωσης των αποτελεσμάτων. Μετά το δημοσίευμα, η ΕΡΤ, εντελώς αδικαιολόγητα, ακύρωσε το exit poll και ο Ηλίας πήρε μεταγραφή για το MEGA. Ετσι το κανάλι αυτό απέκτησε ένα εξαιρετικό εκλογολόγο, ο οποίος του έδωσε σημαντικό κύρος στην ανάλυση των εκλογικών αποτελεσμάτων. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι το MEGA καθιερώθηκε σαν το πιο έγκυρο κανάλι για να παρακολουθήσει κανείς τα αποτελέσματα. Αυτή είναι η ιστορία της χαμένης ευκαιρίας που είχε η ΕΡΤ να κάνει κάτι πρωτοποριακό και να διαφοροποιηθεί από τα ιδιωτικά κανάλια. Αντίθετα, ουσιαστικά αποσύρθηκε και άφησε τα ιδιωτικά κανάλια να την ξεπεράσουν. Αυτή ήταν η ΕΡΤ. Δέσμια της εκάστοτε κομματικής εξάρτησής της.
* O κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων