Τα πρώτα της συμπεράσματα παρουσίασε χθες στην Ολομέλεια της Ευρωβουλής η Επιτροπή που έχει συσταθεί για να διερευνήσει τον ρόλο και τις αποφάσεις της τρόικας στις χώρες που υπέγραψαν μνημόνια (Ελλάδα, Κύπρος, Ιρλανδία, Πορτογαλία). Οι ευρωβουλευτές άσκησαν κριτική στην τρόικα όχι τόσο για τα λάθη που διέπραξε όσο για την αδυναμία της να τα διορθώσει όταν οι εκτιμήσεις της αποδείχτηκαν ανεπαρκείς και πολλές φορές ακόμα και επιζήμιες.
Αναπόφευκτη
Ο εισηγητής της διερευνητικής επιτροπής Οτμαρ Κάρας επισήμανε ότι η λύση της τρόικας όταν ξέσπασε η κρίση ήταν ουσιαστικά αναπόφευκτη. Η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είχε τότε ούτε τους πόρους αλλά ούτε και τις γνώσεις για να την αντιμετωπίσει διαφορετικά εκείνη τη χρονική στιγμή. «Τώρα έχουμε τους πόρους και τα συστήματα για να ελέγξουμε τους εθνικούς προϋπολογισμούς, οπότε θα πρέπει να κάνουμε χρήση αυτών στο πλαίσιο της συνήθους διαδικασίας της Ε.Ε.» συμπλήρωσε. Ο δεύτερος εισηγητής κ. Χουάνγκ Νογκ τόνισε ότι το Κοινοβούλιο θα πρέπει από εδώ και εμπρός να έχει μεγαλύτερο λόγο στη λήψη αποφάσεων ειδικά σε ό,τι αφορά τους όρους υπό τους οποίους χορηγείται το εκάστοτε δανειοδοτικό πρόγραμμα.
Η κριτική που φαίνεται να άσκησαν πολλοί ευρωβουλευτές είναι ότι η δομή της τρόικας είναι τέτοια, ώστε ουσιαστικά δεν υπάρχει κανένας υπόλογος για τις αποφάσεις που παίρνονται. Ως εκ τούτου, προτάθηκε από ορισμένους η ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και η μετατροπή του σε «Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο», αλλά με δικλίδες δημοκρατικού ελέγχου. Η συγκεκριμένη εισήγηση δεν είναι καινούργια, αφού παρόμοιες, αν όχι και ταυτόσημες, συστάσεις για τη διαχείριση μελλοντικών οικονομικών κρίσεων στην Ευρωζώνη έχουν εκφράσει οι αντιπρόεδροι της Κομισιόν, Βίβιαν Ρέντινγκ και Ολι Ρεν, καθώς και το πρώην μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Γκιοργκ Ασμουσεν.
Υπενθυμίζεται ότι παρά την κριτική στη λειτουργία της τρόικας, το προσχέδιο της έκθεσης του Ευρωκοινοβουλίου επιρρίπτει βαρύτατες ευθύνες στη χώρα μας για την κρίση. Ειδικότερα, στη σελίδα 7 αναφέρει ότι η τότε ελληνική κυβέρνηση είναι υπόλογη για «μεγάλης κλίμακας απάτη» στα στατιστικά στοιχεία για το έλλειμμα. Επίσης, σημειώνει ότι η οικονομία μας βρισκόταν επί 6 τρίμηνα σε ύφεση πριν από την υπογραφή του Μνημονίου και ότι ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός και η εκτίναξη του χρέους «συνδέονται στενά» με την κατάσταση που διαμορφώθηκε (σελ. 5). Στην ίδια σελίδα, οι συντάκτες της έκθεσης της Ευρωβουλής τονίζουν ότι «τις παραμονές της υπογραφής του Μνημονίου, την άνοιξη του 2010, υπήρχε διπλός φόβος για τη «φερεγγυότητα» της Ελλάδας και τη «μη βιωσιμότητα» των δημόσιων οικονομικών της, που συνδεόταν με τη συνεχή μείωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της και τις δεκαετίες ανεύθυνης δημοσιονομικής πολιτικής, με το έλλειμμα να φτάνει το 15,7% του ΑΕΠ το 2009 και το χρέος να αυξάνεται συνεχώς από το 2003, όταν βρισκόταν στο 97,4%, έως το 2009, όταν έφτασε το 129,7% και το 2012, όταν έφτασε το 156,9%». Εξάλλου, η έκθεση σημειώνει ότι τα Προγράμματα σχεδιάστηκαν για να αποτρέψουν «την άτακτη χρεοκοπία των κρατών-μελών και να αποθαρρύνουν την κερδοσκοπία στα κρατικά ομόλογα».
Τον Απρίλιο η ψήφιση
Εν ολίγοις, στόχος της έκθεσης που θα ψηφιστεί από την Ολομέλεια της Ευρωβουλής τον Απρίλιο και φυσικά δεν θα είναι δεσμευτική για οποιοδήποτε ευρωπαϊκό όργανο, δεν είναι να αθωωθεί η Ελλάδα για τα λάθη του παρελθόντος, αλλά να αξιολογηθούν οι μηχανισμοί διαχείρισης της οικονομικής κρίσης, οι οποίοι στήθηκαν την τελευταία στιγμή, λίγες μόνο εβδομάδες πριν από μία βέβαιη άτακτη χρεοκοπία. Η βασική σύσταση του πορίσματος είναι ότι η διαδικασία θα πρέπει στο εξής να «κοινοτικοποιηθεί» και να ενισχυθεί η εμπλοκή του ευρωπαϊκού αλλά και των εθνικών Κοινοβουλίων, η δημοκρατική νομιμοποίηση και οι μηχανισμοί λογοδοσίας, στην εφαρμογή της οικονομικής πολιτικής.