Από το 1966, οπότε και το εργοστάσιο παραγωγής πρωτόχυτου αλουμινίου της εταιρείας Αλουμίνιον της Ελλάδος ξεκίνησε τη δραστηριότητά του, βάζοντας έτσι τον θεμέλιο λίθο για τη δημιουργία ενός πλήρως καθετοποιημένου κλάδου, ο κλάδος του αλουμινίου συνιστά μια βιομηχανία υψηλής τεχνογνωσίας με στρατηγική σημασία για τη χώρα μας. Με την Ελλάδα να αποτελεί μια από τις λίγες χώρες της Ευρώπης που διαθέτουν καθετοποιημένη παραγωγή αλουμινίου, από την εξόρυξη βωξίτη μέχρι διεθνώς πιστοποιημένα τελικά προϊόντα, ο ελληνικός κλάδος αλουμινίου είναι ένας από τους βασικότερους της εγχώριας οικονομίας, με το δεύτερο καλύτερο εμπορικό ισοζύγιο το 2012 και προϊόντα κορυφαίας ποιότητας που ανταγωνίζονται ισάξια και εκτός ελληνικών συνόρων.
Χάρη στην ποιότητα και ανταγωνιστικότητα των προϊόντων του και την εγγενή εξωστρέφειά του, ο ελληνικός κλάδος αλουμινίου έχει κατορθώσει να είναι ο δεύτερος πιο εξαγωγικός κλάδος της οικονομίας μας, με τα προϊόντα του να εξάγονται ακόμη και σε κορυφαίες αυτοκινητοβιομηχανίες της Βόρειας Ευρώπης και σε ναυπηγικές παγκόσμιες βιομηχανίες, καλύπτοντας τις πιο υψηλές προδιαγραφές σε θέματα ασφάλειας και ποιότητας, σε χώρους που δεν επιδέχονται το παραμικρό ποσοστό αστοχίας. Εντός συνόρων απασχολεί άμεσα ή έμμεσα 30.000 εργαζομένους και συνεισφέρει σημαντικά στην προσπάθεια περιορισμού της αποβιομηχάνισης της χώρας. Παρά τα παραπάνω και το γεγονός ότι η ζήτηση για αλουμίνιο αυξάνεται τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο, τα τελευταία χρόνια ο ελληνικός κλάδος αλουμινίου καλείται να αντιμετωπίσει μια σειρά προκλήσεων οι οποίες επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα και απειλούν τη βιωσιμότητά του, οδηγώντας τον σε μια δραματική πτώση της τάξης του 70%, κυρίως σε προϊόντα διέλασης, σε σύγκριση με το 2007. Οι προκλήσεις αυτές έχουν να κάνουν τόσο με τη γενική ύφεση που μαστίζει τη χώρα εδώ και 5 πλέον χρόνια και έχει οδηγήσει σε κάθετη πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας όσο και με πρόσθετα εμπόδια που αφορούν συγκεκριμένα τη βιομηχανία, με βασικότερο αυτών το υψηλό ενεργειακό κόστος. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι η συζήτηση γύρω από το εν λόγω ζήτημα έχει ενταθεί τον τελευταίο χρόνο: Αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός, που τεκμηριώνεται και από τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι το ενεργειακό κόστος στην Ελλάδα και ευρύτερα στην Ευρώπη είναι ακριβότερο από ό,τι στις ΗΠΑ και την Ασία, συνιστώντας έτσι ένα τεράστιο ανταγωνιστικό μειονέκτημα για την παρουσία μας στη διεθνή αγορά. Σύμφωνα με στοιχεία του ίδιου του υπουργείου Ανάπτυξης, η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος στην Ελλάδα είναι υπερδιπλάσια από ό,τι στις ΗΠΑ και 20% ακριβότερη από ό,τι στην Κίνα.
Συγκεκριμένες πολιτικές και κανονισμοί της Ε.Ε. είναι σε μεγάλο βαθμό οι βασικοί υπεύθυνοι για αυτήν την εικόνα. Πρόσφατη έρευνα που διεξήγαγε το CEPS (Centre for European Policy Studies) και εξέτασε στοιχεία από 46 εργοστάσια αλουμινίου στην Ε.Ε. κατέληξε στο συμπέρασμα πως τα έμμεσα κόστη από την αγορά δικαιωμάτων εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, τα οποία μετακυλίονται από τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας στους λογαριασμούς ρεύματος, και οι δαπάνες στήριξης των ΑΠΕ είναι δύο από τις βασικές αιτίες για το χάσμα ανταγωνιστικότητας του κλάδου.
Στην Ελλάδα, η αδυναμία να ελεγχθεί η έκρηξη του κόστους υποστήριξης της ανάπτυξης των ΑΠΕ οδήγησε μόνο μέσα στο 2013 σε αύξηση του κόστους κατά 1 δισ. ευρώ, ενώ η χαριστική βολή ήρθε πρόσφατα με την απόρριψη από την τρόικα του μέτρου της «διακοψιμότητας», παρόλο που αυτό είχε ψηφιστεί. Με δεδομένο ότι η παραγωγική διαδικασία του αλουμινίου έχει αυξημένες ενεργειακές ανάγκες, ενώ το κόστος ενέργειας είναι ένας καθοριστικός παράγοντας του κόστους παραγωγής του τελικού προϊόντος, που όμως δεν μετακυλίεται στον καταναλωτή, το αποτέλεσμα είναι η ελληνική βιομηχανία αλουμινίου να βρίσκεται σήμερα μπροστά σε ένα αδιέξοδο και να απευθύνει ύστατη δραματική έκκληση ζητώντας από την Πολιτεία παρέμβαση για τη μείωση του ενεργειακού κόστους.
Με την ανάσχεση της αποβιομηχάνισης της Ευρώπης να αποτελεί το δίχως άλλο βασική προτεραιότητα της ελληνικής προεδρίας, αυτό που στην πραγματικότητα καλούμε την Πολιτεία να κάνει είναι να μην επιτρέψει να δημιουργηθούν συνθήκες μη αναστρέψιμες για τη βιωσιμότητα της ελληνικής βιομηχανικής παραγωγής. Πρέπει να κρατήσουμε ζωντανή την ελληνική βιομηχανία αλουμινίου. Η Ελλάδα τη χρειάζεται, και μάλιστα ανθηρή, ώστε να συνεχίσει να στηρίζει την οικονομία αλλά και την κοινωνία της χώρας.
Αντίθετα, μια βιομηχανία που «στραγγαλίζεται» ουσιαστικά από τα τεράστια κόστη ενέργειας αναπόφευκτα θα συρρικνωθεί, με ό,τι συνεπάγεται μια τέτοια δυσμενής εξέλιξη. Αυτό είναι, άλλωστε, και το μήνυμά μας προς την ελληνική Πολιτεία και την Ευρωπαϊκή Ενωση: Σε αυτήν την κρίσιμη για τη Γηραιά Ηπειρο καμπή, η αναδιαμόρφωση των πολιτικών της προς την κατεύθυνση μιας ισχυρής και ανταγωνιστικής ευρωπαϊκής βιομηχανίας είναι σήμερα επιτακτικότερη από ποτέ.
*Πρόεδρος Ελληνικής Ενωσης Αλουμινίου