Θα ξεκινήσω με μια ιστοριούλα. Μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, ένας παιδικός φίλος μου ήλθε με την οικογένειά του πρόσφυγας στην Ελλάδα. Ενα βράδυ, σε κάποιο φιλικό σπίτι που τρώγαμε με τις οικογένειές μας, μου λέει ο φίλος: «Κάτι πρέπει να κάνω για να ζήσω στην Ελλάδα. Εστιατόριο είχα στην Κύπρο, θέλω να ανοίξω ένα εστιατόριο στην Αθήνα. Θέλω να με βοηθήσεις στους υπολογισμούς». Του απάντησα ότι «δεν έχω την παραμικρή ιδέα για τα οικονομικά των εστιατορίων, αλλά αν μου δώσεις όλες τις παραμέτρους θα μπορέσω να σου κάνω ένα business plan». Μου καθόρισε ο ίδιος όλα τα στοιχεία: Αρχική επένδυση για εξοπλισμό, ενοίκιο, αριθμός και κόστος προσωπικού, εκτίμηση της πληρότητας του χώρου, μέσο κόστος και χρέωση ανά πελάτη και άλλα πολλά. Ολα τα στοιχεία ήταν δικά του. Δεν έκανα καμία δική μου εκτίμηση, παρά μόνο έκανα τους υπολογισμούς και του ανακοίνωσα ότι με αυτά τα δεδομένα «το εστιατόριο δεν βγαίνει και θα χάσεις λεφτά». Παρά την προειδοποίηση και ίσως γιατί δεν ήξερε τι άλλο θα μπορούσε να κάνει, αποφάσισε να ανοίξει το εστιατόριο. Δυστυχώς τα νούμερα επαληθεύτηκαν και ύστερα από ένα χρόνο λειτουργίας, αναγκάστηκε να κλείσει το εστιατόριο, χάνοντας κάμποσα χρήματα από τα λίγα που είχε περισώσει, φεύγοντας από την Κύπρο.
Μέχρι εδώ η ιστορία είναι μεν θλιβερή, αλλά δεν έχει κανένα ενδιαφέρον. Οταν έκλεισε το εστιατόριο, η γυναίκα του κυριολεκτικά «μου έκοψε την καλημέρα» γιατί ισχυριζόταν ότι «τους γρουσούζεψα», όταν από την αρχή τους είπα ότι δεν θα πάει καλά το εστιατόριο! Ειλικρινά δεν το πίστευα. Αντί να μου πούνε «κρίμα που δεν σε ακούσαμε», θεώρησαν ότι η αποτυχία οφειλόταν σε γρουσουζιά! Για να ολοκληρώσω την ιστορία, ευτυχώς, αργότερα χώρισε τη γυναίκα που «μου έκοψε την καλημέρα» και έτσι διατηρήσαμε την μακρόχρονη φιλία μας.
Η ιστορία αυτή έρχεται πάντοτε στο μυαλό μου όταν αντιμετωπίζω περιπτώσεις όπου τα αδυσώπητα νούμερα μας καθοδηγούν στο τι πρέπει να κάνουμε, αλλά εμείς επιλέγουμε να κάνουμε το ανάποδο, γιατί εμπιστευόμαστε το ένστικτό μας ή την υπερβολική αισιοδοξία μας. Ακριβώς σε μια τέτοια φάση βρίσκεται η χώρα μας και εμείς αρνούμαστε να δούμε τα στοιχεία για να πάρουμε τις αποφάσεις που θα καθορίσουν το μέλλον μας. Οταν μετά θα αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες των αποφάσεών μας, θα ισχυριζόμαστε ότι φταίνε οι άλλοι και όχι εμείς που αποφασίσαμε να αγνοήσουμε τα «νούμερα» και τις συμβουλές.
Για να τεκμηριώσω αυτή τη θέση, θα ξαναγυρίσω πρώτα στην Κύπρο στους τελευταίους μήνες του 2012. Αν θυμάμαι καλά, στις αρχές Νοεμβρίου του 2012, ένας αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Ενωσης μίλησε για πρώτη φορά για «κούρεμα καταθέσεων», στην περίπτωση που οι κυπριακές τράπεζες έπρεπε να διασωθούν. Δεν γνωρίζω πόσοι πήραν στα σοβαρά την προειδοποίηση (ή κινδυνολογία όπως ισχυρίζονται πολλοί) αυτή. Σιγά σιγά, οι φωνές για «κούρεμα» των καταθέσεων πλήθαιναν, αλλά και πάλι δεν νομίζω ότι βρέθηκαν πολλοί που το πίστεψαν. Βλέπετε, δεν είχε ξαναγίνει κάτι παρόμοιο στην Ευρωζώνη και φυσικά όλοι το θεωρούσαν εντελώς απίθανο. Οταν τον Μάρτιο 2013 η κυπριακή Βουλή, μετά τον αρχικό τσαμπουκά α λα ελληνικά, υποχρεώθηκε να ψηφίσει το «κούρεμα» των καταθέσεων πάνω από τα 100.000 ευρώ, όλοι έπεσαν από τα σύννεφα. Δυστυχώς, το πάθημα των Κυπρίων με την ηρωική αντίσταση και την πλήρη άρνηση των επανειλημμένων προειδοποιήσεων, δεν έχει γίνει μάθημα σε κανένα.
Πάμε τώρα στα δικά μας. Εχουμε πολλαπλές προειδοποιήσεις από παντού. Και όχι μόνο λεκτικές, αλλά και πράξεις. Το Ελληνικό Χρηματιστήριο έχασε περισσότερο από το 25% της κεφαλαιοποίησής του, από τη στιγμή που ανακοινώθηκε ότι επισπεύσθηκε η εκλογή Προέδρου, η οποία συνδυάζεται με πολιτική αστάθεια. Η Capital μετά την καταστροφική παρουσίαση των θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ στο Λονδίνο και παρά την αρχική θέση της ότι το memo που κυκλοφόρησε αντικατοπτρίζει τις προσωπικές απόψεις του συντάκτη του, ρευστοποιεί τις θέσεις που έχει στην Ελλάδα και μας κουνάει μαντίλι, μέχρι να ξεκαθαρίσουμε την κατάστασή μας. Αλλοι μας προειδοποιούν ότι το Grexit ξαναπαίζει στις οθόνες των υπολογιστών και μάλιστα η Ευρώπη είναι τώρα πολύ περισσότερο προετοιμασμένη για τις αναταράξεις που μπορεί να δημιουργηθούν. Είναι τόσες πολλές οι προειδοποιήσεις, που είναι δύσκολο ακόμα και να επιλέξω ορισμένες για να τις αναφέρω. Και εμείς αντιμετωπίζουμε όλα αυτά τα «σημάδια» ως κινδυνολογία και παρεμβάσεις στην εθνική μας κυριαρχία. Δηλαδή, αν κάποιος μας λέει «βρίσκεστε μέσα σε ένα χώρο γεμάτο μπαρούτι. Αν ανάψετε κανένα σπίρτο, το μπαρούτι θα εκραγεί με απρόβλεπτες συνέπειες» είναι κινδυνολογία και παρέμβαση στην ελευθερία μας; Εμένα δεν μου φαίνεται για παρέμβαση, αλλά για συμβουλή. Τώρα, αν θα την υιοθετήσουμε ή όχι, αυτό είναι στην απόλυτη ελεύθερη επιλογή μας. Απλά, μετά δεν πρέπει να κατηγορούμε κανένα άλλον ότι μας «γρουσούζεψε» και πήγαμε κατά διαβόλου. Κάπως έτσι το διατύπωσε και ο Churchill: «It is better to be frightened now, than killed hereafter».
Αλλά φαίνεται ότι δεν είναι μόνο οι προειδοποιήσεις που δεν μας τρομάζουν. Ακούσαμε τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ να υπόσχεται ότι «εμείς θα παίζουμε τη λύρα και οι αγορές θα χορεύουν πεντοζάλη»! Και οι αναλυτές τρέχουν σε σχολές χορού για να μάθουν πεντοζάλη! Ακόμα, άκουσα μια μέρα στην τηλεόραση τον κ. Σκουρλέτη, που απαντώντας σε παρατήρηση των δημοσιογράφων ότι η Γαλλία και η Ιταλία δεν μπόρεσαν να βάλουν στο τραπέζι το ευρωπαϊκό πρόβλημα, σημείωσε ότι «η Ιστορία δεν κινείται ευθύγραμμα. Υπάρχουν καμπές στην Ιστορία. Και κάθε φορά υπάρχει ένας καταλύτης. Μπορεί αυτός, λοιπόν, να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Εμείς το επιχειρούμε». Φαίνεται ότι μας έχει συνεπάρει ο έμφυτος μεγαλοϊδεατισμός που κουβαλάμε και νομίζουμε ότι θα αναστηθεί ο Μέγας Αλέξανδρος και θα αλλάξουμε όλο τον κόσμο. Εδώ, κοτζάμ Ρωσία, περνάει μια πρωτοφανή οικονομική κρίση, με το ρούβλι να έχει χάσει περισσότερο από το 50% της αξίας του και να κινδυνεύει με πτώχευση, λόγω των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί και εμείς είμαστε έτοιμοι να τα βάλουμε με όλους, γιατί δεν θέλουμε να επεμβαίνει κανένας στα εσωτερικά μας. Λες και ζούμε σε γυάλα, απομονωμένοι από τις αγορές και τον υπόλοιπο κόσμο.
Ομως, από όλες τις δηλώσεις των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ μου αρέσει η δήλωση του κ. Λαφαζάνη: «Είναι απαράδεκτη και αποκορύφωμα ενός μοντέλου υποτέλειας η θεωρία ότι μια χώρα δεν μπορεί να δρα μονομερώς».
Συμφωνώ απόλυτα, αρκεί να αναγνωρίσουμε ότι το ίδιο δικαίωμα έχουν και οι υπόλοιπες χώρες και κατά συνέπεια μπορούν να «δρουν μονομερώς» και να μη μας διαγράφουν το χρέος, ούτε να μας δίνουν άλλα δανεικά. Οσα δικαιώματα έχουμε εμείς, τα ίδια έχουν και οι άλλοι. Ακόμα, έχουμε τη δήλωση του γραμματέα του ΣΥΡΙΖΑ κ. Βίτσα, ότι «δεν θα τηρήσουμε τη δίμηνη παράταση, αφού δεν αναγνωρίζουμε τη συμφωνία την ίδια» και θα καταλάβετε γιατί όλοι οι ξένοι δημοσιογράφοι, αναλυτές, πολιτικοί και άλλοι καταπίνουν τα lexotanil σαν καραμέλες. Ακούγοντας όμως τη δήλωση του κ. Παππά, ότι «δεν θα προβούμε σε καμία μονομερή ενέργεια», όλοι αυτοί τα έχουν χάσει και αναφωνούν: «Είναι τρελοί, αυτοί οι Ελληνες»!
Επειδή σας έχω μαυρίσει την καρδιά, θα κλείσω με ένα ανέκδοτο. Δυο νεαρές ξανθές κάθονται σε ένα κλαρί και το πριονίζουν. Περνάει από κάτω μια γριούλα και τους λέει: «Τι κάνετε εσείς εκεί. Αν συνεχίσετε θα πέσετε και θα χτυπήσετε». Αυτές συνεχίζουν και πράγματι πέφτουν σπάζοντας πόδια και χέρια. Υστερα από μερικές μέρες οι δύο μπανταρισμένες ξανθές βλέπουν τη γριούλα στην πλατεία του χωριού και λέει η μία στην άλλη:
«Να το μέντιουμ που προβλέπει το μέλλον»!
Εύχομαι και ελπίζω τον Μάρτιο του 2015 να μην έχουμε πάθει τίποτα και να μην αισθανόμαστε σαν τις δύο ξανθές, που έπρεπε να είχαν ακούσει τη σοφή γριούλα!
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.