Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση αναμένεται να γίνει στη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) -την πρώτη για το 2015- που είναι προγραμματισμένη για τις 7 Ιανουαρίου. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», μεταξύ άλλων θεμάτων, αναμένεται να εξετασθεί, εκτός ατζέντας σ’ αυτή τη φάση τουλάχιστον, το ενδεχόμενο να χρειασθεί η Ελλάδα επιπλέον ρευστότητα για να καλύψει τις ανάγκες της. Η συζήτηση θα αφορά κυρίως την περίοδο λίγο πριν αλλά και λίγο μετά τις επόμενες εθνικές κάλπες, που ως γνωστόν είναι προγραμματισμένες για τις 25 Ιανουαρίου.
Η Ελλάδα μπορεί να διαθέτει κάποιες εναλλακτικές «δεξαμενές», στις οποίες θα καταφύγει σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, όπως για παράδειγμα τον ELA, ωστόσο αυτό το οποίο ενδεχομένως αγνοούν πολλοί είναι ότι και το δικό του καθεστώς έχει αυστηροποιηθεί σημαντικά, σε σχέση με το παρελθόν, ενώ υπάρχει πάντα και ο φόβος των ισχυρών ενστάσεων που θα προβληθούν σε μια τέτοια περίπτωση από τους Βορειοευρωπαίους εταίρους. Μάλιστα, σε αυτήν την τελευταία περίπτωση, εκείνο που ανησυχεί περισσότερο είναι τι θα γίνει αν από την πλευρά τους μπει θέμα επιπρόσθετων όρων και βεβαίως ποιοι θα είναι αυτοί, προκειμένου να «απελευθερωθεί» η επιπλέον ρευστότητα προς τη χώρα μας.
Βεβαίως, το ζητούμενο και σε αυτήν την περίπτωση είναι να μη φτάσει η Ελλάδα σε αυτό το σημείο. Πώς θα γίνει αυτό; «Με έναν τρόπο» λένε κορυφαίες τραπεζικές πηγές στην «Κ» και διευκρινίζουν: «Να αποφύγουν οι πολιτικοί τις υπερβολές στην προεκλογική περίοδο». Αυτή είναι η συνταγή που θα αποτρέψει ένα ενδεχόμενο «ατύχημα» στο κρίσιμο διάστημα που ακολουθεί. Το ίδιο μήνυμα εκπέμπεται τόσο εντός όσο κι εκτός συνόρων.
Οπως προαναφέρθηκε, η ΕΚΤ παρακολουθεί με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην Ελλάδα. Προς το παρόν, τα σήματα που έρχονται τόσο από την Αθήνα όσο και από τη Φρανκφούρτη αναφέρουν ότι «δεν υπάρχει κάτι επείγον». Ολοι οι μηχανισμοί, ωστόσο, από τα μέσα Νοεμβρίου και μετά, αλλά κυρίως από την επομένη της τρίτης αποτυχημένης προσπάθειας για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, έχουν τεθεί σε κατάσταση συναγερμού, για την αντιμετώπιση μεγάλων εκροών, καθώς υπήρξαν ανησυχητικές ενδείξεις.
Ο Δεκέμβριος υπολογίζεται ότι έκλεισε με κάτι παραπάνω από 2,5 δισ. ευρώ απώλειες. Το νούμερο προκαλεί τα πρώτα ερωτήματα. Πέρυσι, τέτοια εποχή, δεν είχαν ξεπεράσει το 1,5 – 2 δισ. ευρώ, αλλά και τότε το ποσό ήταν μεγάλο, γεγονός που δικαιολογείται από την εποχή. Πάντα, τέλη του χρόνου οι αναλήψεις είναι πολλές γιατί είναι πολλές και οι υποχρεώσεις (φόροι κ.λπ.). Βεβαίως, φέτος, αν στα 2,5 δισ. του Δεκεμβρίου προστεθούν και οι απώλειες του Νοεμβρίου, τότε το συνολικό ποσό σπάει το φράγμα των 3 δισ. ευρώ, οπότε τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο ανησυχητικά.
Υπό νορμάλ συνθήκες, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα αυτή τη στιγμή έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει ένα κύμα της τάξης των περίπου 8 δισ. ευρώ. Σ’ αυτά τα επίπεδα υπολογίζονταν -τουλάχιστον μέχρι πρότινος- τα άμεσα διαθέσιμα collaterals που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι για να τα καταθέσουν ως εγγύηση στην ΕΚΤ για τη διασφάλιση της ρευστότητάς τους. Τι θα γίνει αν δεν αποδειχθούν επαρκή;
Σ’ αυτήν την περίπτωση, πέραν των άλλων, έκτακτων μέτρων, υπάρχουν δύο επιπλέον δεξαμενές. Η μία -όπως προαναφέρθηκε- έχει να κάνει με τον ELA, όπου όμως υπάρχει η ένσταση της αυστηροποίησης του πλαισίου του αλλά και το γεγονός ότι το επιτόκιο δανεισμού του είναι κατά περίπου 1,5 μονάδα υψηλότερο σε σχέση με τα τρέχοντα επίπεδα δανεισμού της Ελλάδας. Η άλλη δεξαμενή έχει να κάνει με τα κεφάλαια που επέστρεψαν στη χώρα όλο το τελευταίο διάστημα και κυρίως από τον περασμένο Απρίλιο – Μάιο και μετά, όταν το σενάριο του success story της ελληνικής οικονομίας άρχισε να γίνεται κυρίαρχο. Συνολικά, από τα κατώτερα επίπεδα όπου είχαν φτάσει τα υπόλοιπα των ελληνικών καταθέσεων, παραμονές του 2012, έως τις αρχές Δεκεμβρίου, παρατηρείται μια αύξηση της τάξης των περίπου 17 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, όλοι συμφωνούν ότι σε κάθε περίπτωση, το καλύτερο αντίδοτο για την αντιμετώπιση ενός «ατυχήματος» είναι η πρόληψη κι αυτή περνά μέσα από την αυτοσυγκράτηση των πολιτικών, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου. Οσο λιγότερο τρομάξουν αγορές και καταθέτες, τόσο το καλύτερο για την ελληνική οικονομία. «Πρέπει να παραδεχθούμε ότι όλοι είναι με το δάχτυλο στη σκανδάλη», λέει στην «Κ» κορυφαία τραπεζική πηγή. Μικροί και μεγάλοι (καταθέτες), θα συμπληρώσουμε εμείς. Ηδη, οι ανανεώσεις των προθεσμιακών, από τα επίπεδα του 80% και του 85%, που ήταν κάθε μήνα, πριν από τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις, έπεσε, αρχές Δεκεμβρίου, στο 50% και τον Ιανουάριο εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί κάτω από το 40%. Ο λόγος είναι προφανής: όλοι θέλουν να έχουν τα λεφτά τους άμεσα διαθέσιμα για κάθε ενδεχόμενο.