Διανύουμε ήδη τον έκτο χρόνο και η οικονομική κρίση συνεχίζει να πλήττει τη χώρα, με αποτέλεσμα η ανθρωπιστική κρίση να γιγαντώνεται. Την οικονομική αυτή κρίση επιτείνει ακόμα περισσότερο και ο ψυχολογικός παράγων που ασκείται, προς τους πολίτες, από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και από πολιτικούς ή μη, ανεξάρτητα αν γίνεται ηθελημένα ή όχι, ότι η χώρα θα χρεοκοπήσει.
Αυτός ο ψυχολογικός παράγων και η κατασυκοφάντηση, που ξεκίνησε από την αρχή της κρίσης και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, κάνει μεγαλύτερο κακό, από ό,τι αυτό το ίδιο το δημόσιο χρέος που είναι βεβαρημένη η χώρα, για τον λόγο ότι κλονίζει την εμπιστοσύνη των πολιτών προς το κράτος και τις ελληνικές τράπεζες, με συνέπεια να παρατηρείται αθρόα ροή κεφαλαίων προς το εξωτερικό.
Αν αυτή η ροή των κεφαλαίων προς το εξωτερικό συνεχιστεί και δεν εμπεδωθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών προς το κράτος, ουδέποτε θα υπάρξει ανάπτυξη και η κατάσταση θα πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο.
Υπάρχει επίσης άποψη ότι, αυτοί που κυβέρνησαν και ενδεχομένως και αυτοί που κυβερνούν τώρα, ακολούθησαν ή ακολουθούν, λάθος δρόμο και δεν αγγίζουν, τα πραγματικά αίτια που μας οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση. Τα πραγματικά αυτά αίτια είτε είναι προσωπικά, με την έννοια ότι έχουν ευθύνη οι εκάστοτε κυβερνώντες με τις πολιτικές που εφήρμοσαν, επειδή δεν υπήρχαν οι εσωτερικοί εκείνοι θεσμοί που θα μπορούσαν να προστατέψουν τη χώρα από αυτού του είδους τα φαινόμενα, είτε τέλος είναι οι προσανατολισμοί που είναι ενταγμένη η χώρα.
Η ευχέρεια την οποία έχουν οι εκάστοτε κυβερνώντες να δανείζονται για καταναλωτικούς σκοπούς και όχι για παραγωγικά έργα και να χρεώνουν τη χώρα και τις μελλοντικές γενεές χωρίς να υπόκεινται σε κάποια μορφή ποινικής ή αστικής ευθύνης, όπως αναφέρθηκε και σε παλαιότερα άρθρα μου (βλέπε «Οικονομικός Ταχυδρόμος» 22/10/1998 «20 μέτρα για διασφάλιση του δημοσίου χρήματος», 21/12/1996 «Μέτρα για το νοικοκύρεμα της ελληνικής οικονομίας», και εφημερίδα Καθημερινή, 4/11/2012 «Οι κυβερνώντες να προχωρήσουν στη λήψη νέων μέτρων», 12/4/2014 «Επιστροφή στην ανάπτυξη»), θα πρέπει να σταματήσει εδώ και τώρα. Είναι πολύ εύκολο σε κάποιον να δανείζεται, όταν ξέρει ότι αυτά που δανείζεται και καταναλώνει κάποιος άλλος μελλοντικά θα τα πληρώσει, ανεξάρτητα αν αυτός ο κάποιος μπορεί μελλοντικά να είναι τα παιδιά του ή τα εγγόνια του.
Διαχρονικά αν παρατηρήσει κανείς τα επίσημα και δημοσιευμένα στοιχεία των προϋπολογισμών και απολογισμών του κράτους, θα διαπιστώσει ότι οι καταναλωτικές δαπάνες που χρηματοδοτούνταν κυρίως με πιστωτικά έσοδα αυξάνονταν κατά πολύ περισσότερο, σε σχέση με την αντίστοιχη αύξηση του ΑΕΠ, με άμεση συνέπεια και την αύξηση του δημοσίου χρέους. Ο λόγος για τον οποίο συνέβαινε αυτό είναι ότι, δεν υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες (θεσμοί) συνταγματικά κατοχυρωμένες που να προστατεύουν τη χώρα, από καταστάσεις αυτού του είδους.
Τώρα που η χώρα έχει φτάσει σε αδιέξοδα, οι κυβερνώντες που γνωρίζουν και οφείλουν να γνωρίζουν, την πραγματική οικονομική κατάσταση της χώρας, θα πρέπει με περίσκεψη και σύνεση να πράξουν ό,τι είναι καλύτερο, για τον τόπο, με δεδομένο το γεγονός ότι αν συνεχιστεί αυτός ο δρόμος που ακολουθείται τώρα, θα οδηγήσει τη χώρα σε αδιέξοδα.
Αυτός ο προβληματισμός τίθεται προς διερεύνηση και αξιολόγηση, για τον λόγο ότι η χώρα περιήλθε στην κατάσταση που είναι σήμερα όντας μέσα στη Ζώνη του Ευρώ. Αν συνεπώς, αυτός ο χώρος της Ευρωζώνης με τα πλουσιότερα κράτη -μέλη στον κόσμο, δεν μπορεί να προστατέψει ένα κράτος- μέλος της που απειλείται με χρεοκοπία, τότε νομίζω ότι τίθεται και θέμα αξιοπιστίας αυτής της ίδιας της Ευρωζώνης.
Αλλά αν πάμε και λίγο πιο πίσω, γεννάται το ερώτημα μήπως δεν θα έπρεπε η χώρα να μπει στη Ζώνη του Ευρώ, με πολιτική συμφωνία, αφού δεν πληρούσε τότε ένα από τα βασικά κριτήρια της Συνθήκης του Μάαστριχτ, δηλαδή το κριτήριο του δημοσίου χρέους, που έπρεπε να μην υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι υπήρξαν και άλλες χώρες που δεν πληρούσαν αυτό το κριτήριο και μπήκαν στη Ζώνη του Ευρώ.
Αν τελικά διαπιστωθεί ότι η γενεσιουργός αιτία για τη χρεοκοπία της χώρας είναι η συμμετοχή της στο ευρώ, είναι λάθος να επιμένει στο λάθος και να είναι ο παρίας της Ευρωζώνης περιμένοντας να επιβιώσει με δανεικά που της δίδονται σε δόσεις.
Αυτά είναι θέματα που πρέπει να επιλυθούν σήμερα, σε συνεργασία με όλα τα πολιτικά κόμματα χωρίς διαξιφισμούς και αντιπαλότητες. Αν αυτά δεν διευκρινισθούν και δεν επιλυθούν, η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε σήμερα, όχι μόνο δεν θα διορθωθεί αλλά θα συνεχιστεί και στο μέλλον, με ολέθρια αποτελέσματα, αφού θα έχει καταστραφεί πλήρως ολόκληρος ο παραγωγικός ιστός και δεν θα παράγεται τίποτα σε αυτή την πανέμορφη και προικισμένη από τη φύση χώρα.
Εξεταστικές επιτροπές και συζητήσεις επί συζητήσεων, περί του ποιος έφταιξε περισσότερο ή λιγότερο για το κατάντημα αυτό, θα πρέπει να παραμεριστούν, για αργότερα και αφού η χώρα εισέλθει σε ένα σωστό δρόμο προς την ανάπτυξη.
* τ. Διευθυντής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Εχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλία, σε θέματα Δημοσίων Προϋπολογισμών, με υποτροφία του ΝΑΤΟ.